Του.Αγίου Παϊσίου Αγιορείτου 

Γέροντα, μερικοὶ δὲν πιστεύουν ὅτι ὑπάρχει κόλαση καὶ Παράδεισος.
–Δὲν πιστεύουν ὅτι ὑπάρχει κόλαση καὶ Παράδεισος;
Πῶς εἶναι δυνατὸν οἱ νεκροὶ νὰ μείνουν στὴν ἀνυπαρξία, ἀφοῦ εἶναι ψυχές; Ὁ Θεὸς εἶναι ἀθάνατος καὶ ὁ ἄνθρωπος εἶναι κατὰ χάριν ἀθάνατος. Ἑπομένως ἀθάνατος θὰ εἶναι καὶ στὴν κόλαση. Ὕστερα τὸν Παράδεισο καὶ τὴν κόλαση τὰ ζῆ ἡ ψυχή μας σὲ ἕναν βαθμὸ καὶ ἀπὸ αὐτὴν τὴν ζωή, ἀνάλογα μὲ τὴν κατάσταση στὴν ὁποία βρίσκεται. Ὅταν κάποιος ἔχη τύψεις συνειδήσεως καὶ νιώθη φόβο, ταραχή, ἄγχος, ἀπελπισία, ἢ εἶναι κυριευμένος ἀπὸ μίσος, ἀπὸ φθόνο κ.λπ., τότε ζῆ τὴν κόλαση. Ἐνῶ, ὅταν μέσα του ὑπάρχη ἀγάπη, χαρά, εἰρήνη, πραότητα, καλωσύνη κ.λπ., τότε ζῆ τὸν Παράδεισο. Ὅλη ἡ βάση εἶναι ἡ ψυχή, γιατὶ αὐτὴ εἶναι ποὺ αἰσθάνεται καὶ τὴν χαρὰ καὶ τὸν πόνο. Νά, πήγαινε σὲ ἕναν πεθαμένο καὶ πές του τὰ πιὸ εὐχάριστα πράγματα, λ.χ. «ἦρθε ὁ ἀδελφός σου ἀπὸ τὴν Ἀμερικὴ» κ.λπ., δὲν θὰ καταλάβη τίποτε. Ἂν τοῦ σπάσης τὰ χέρια, τὰ πόδια, πάλι δὲν θὰ καταλάβη. Ἑπομένως ἡ ψυχὴ εἶναι ποὺ αἰσθάνεται. Αὐτὰ ὅλα δὲν τοὺς προβληματίζουν;
Ἤ, ἂς ὑποθέσουμε, βλέπεις ἕνα ὡραῖο, ἕνα εὐχάριστο ὄνειρο, χαίρεσαι, χτυπάει γλυκὰ ἡ καρδιά σου καὶ δὲν θέλεις νὰ τελειώση. Ξυπνᾶς καὶ στενοχωριέσαι, γιατὶ ξύπνησες. Ἢ βλέπεις ἕνα ἄσχημο ὄνειρο, ὅτι ἔπεσες λ.χ. καὶ ἔσπασες τὰ πόδια σου, καὶ ὑποφέρεις, κλαῖς. Ἀπὸ τὴν ἀγωνία σου ξυπνᾶς μὲ δάκρυα στὰ μάτια, βλέπεις ὅτι δὲν ἔπαθες τίποτε, καὶ λές: «Εὐτυχῶς ὄνειρο ἦταν!». Δηλαδὴ συμμετέχει ἡ ψυχή. Ἀπὸ ἕνα ἄσχημο ὄνειρο ὑποφέρει κανεὶς περισσότερο ἀπὸ ὅ,τι στὴν πραγματικότητα, ὅπως καὶ ὁ ἄρρωστος ὑποφέρει πιὸ πολὺ τὴν νύχτα ἀπ ̓ ὅ,τι τὴν ἡμέρα. Ἔτσι καὶ ὅταν πεθάνη ὁ ἄνθρωπος, ἂν πάη στὴν κόλαση, θὰ εἶναι πιὸ ὀδυνηρό. Σκεφθῆτε νὰ ζῆ κανεὶς ἕνααἰώνιο ἐφιαλτικὸ ὄνειρο καὶ νὰ βασανίζεται αἰώνια! Ἐδῶ δὲν μπορεῖς νὰ ἀντέξης γιὰ λίγα λεπτὰ ἕνα ἄσχημο ὄνειρο, ἄντε τώρα αἰώνια
–Θεὸς φυλάξοι –νὰ εἶσαι μέσα στὴν θλίψη. Γι ̓ αὐτὸ καλύτερα νὰ μὴν πᾶμε στὴν κόλαση. Ἐσεῖς τί λέτε;
–Τόσον καιρό, Γέροντα, κάνουμε ἀγώνα νὰ μὴν πᾶμε στὴν κόλαση· λέτε, ἐκεῖ νὰ καταλήξουμε;
–Ἂν δὲν ἔχουμε μυαλό, ἐκεῖ θὰ πᾶμε. Ἐγὼ εὔχομαι ἢ ὅλοι στὸν Παράδεισο ἢ κανένας στὴν κόλαση... Καλὰ δὲν λέω; Εἶναι πολὺ βαρύ, μετὰ ἀπὸ ὅσα ἔκανε ὁ Θεὸς γιὰ μᾶς τοὺς ἀνθρώπους, νὰ πᾶμε στὴν κόλαση καὶ νὰ Τὸν λυπήσουμε. Ὁ Θεὸς νὰ φυλάξη, ὄχι μόνον ἄνθρωπος, ἀλλὰ οὔτε πουλὶ νὰ μὴν πάη στὴν κόλαση.
Ὁ Καλὸς Θεὸς ἂς μᾶς δώση καλὴ μετάνοια, γιὰ νὰ μᾶς βρῆ ὁ θάνατος σὲ καλὴ πνευματικὴ κατάσταση καὶ νὰ ἀποκατασταθοῦμε στὴν Οὐράνια Βασιλεία Του. Ἀμήν.

Ἁγ. Παϊσίου Ἁγιορείτου: ΛΟΓΟΙ Δ’ «Οἰκογενειακή Ζωή» -153-