Hλιας Στεφανου Xαιντουτη

Καμμιά φορά, Γέροντα, νιώθω μέσα μου ένα βάρος. Είναι πειρασμικό;
– Ξέρεις τί να κάνης;
Όταν νιώθης μέσα σου αυτό το βάρος, να μη δίνης σημασία, αλλά να λές: «Επικράνθη ο Άδης, επικράνθη!»40 και να σιγοψάλλης. Έτσι ο πειρασμός θα φεύγη.
Ο Άγιος Ιωάννης της Κλίμακος λέει ότι η ψαλμωδία είναι το όπλο του μοναχού, το οποίο διώχνει την λύπη 41.
Κι εγώ σε όσους περνούν δοκιμασίες και είναι θλιμμένοι λέω να ψάλλουν διάφορα τροπάρια.
– Γέροντα, μερικές φορές μου έρχεται ένας επίμονος άσχημος λογισμός.
Πώς να τον διώχνω;
– Να ψάλλης ένα «Άξιόν εστιν» και θα δής, το ταγκαλάκι θα παίρνη τα ναύλα του και θα φεύγη. Η ψαλμωδία είναι περιφρόνηση στον διάβολο.

Ἁγ. Παϊσίου Ἁγιορείτου: ΛΟΓΟΙ ΣΤ’ «Περί Προσευχής» - 39
40 Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου, Λόγος Κατηχητικός εις το Άγιον Πάσχα, PG 59, 723.
41 Πρβλ. Αγίου Ιωάννου του Σιναΐτου, Κλίμαξ, Λόγος ΙΓ΄, παρ. η΄ και ι΄, σελ. 8

– Γέροντα, δεν σκιρτάει η καρδιά μου για την προσευχή καί, όταν βλέπω να
περνάη η ώρα χωρίς να κάνω τίποτε, με πιάνει σφίξιμο και στενοχώρια.
Μελετάς καθόλου προηγουμένως;
– Συνήθως όχι, Γέροντα.
– Γιατί; Δεν είπαμε να μελετάς πρώτα, για να γλυκαθή η καρδιά; Εσύ δεν τρώς πνευματικά, γι’ αυτό δεν γλυκαίνεσαι. Λίγη μελέτη από την Αγία Γραφή ή τον Ευεργετινό35 ή το Γεροντικό πριν από την προσευχή, έστω δυό-τρείς σειρές, θερμαίνει και γλυκαίνει την καρδιά και έρχεται η όρεξη για τα πνευματικά. Καπακώνονται οι μέριμνες, και ο νούς μεταφέρεται σε θείο χώρο. Το Γεροντικό σε μεταφέρει στην Θηβαΐδα36 και στην Νιτρία 37 και νιώθεις να βρίσκεσαι κοντά στους Αγίους Πατέρες. Επίσης, το Λειμωνάριον, η Φιλόθεος Ιστορία, το Λαυσαϊκόν, Ο Μοναχισμός της Αιγύπτου, διαβάζονται εύκολα, αλλά είναι και στερεά τροφή.
– Γέροντα, δίνω περισσότερο χρόνο στην μελέτη πατερικών βιβλίων παρά στην προσευχή.
– Να κάνης λιγώτερη μελέτη, περισσότερη καθημερινή παρακολούθηση του εαυτού σου και ευχή. Γιατί αλλιώς, μόνο με την μελέτη, μένει άκαρπος κανείς, εάν δεν εργασθή και δεν ζητήση την θεία επέμβαση, την Χάρη του Θεού. Η μελέτη πατερικών βιβλίων βοηθάει, όταν προηγήται της προσευχής. Γι’ αυτό να διαβάζης τόσο, όσο σού χρειάζεται, για να κατανυγής και να παρακινηθής στην προσευχή.
Ἁγ. Παϊσίου Ἁγιορείτου: ΛΟΓΟΙ ΣΤ’ «Περί Προσευχής» - 37

35 Ευεργετινός: Συλλογή διδαχών και διηγήσεων διαφόρων Αγίων Πατέρων, την οποία
συνέθεσε κατά τον 11ο αι. ο μοναχός Παύλος, ιδρυτής, κτίτορας και ηγούμενος της Ιεράς Μονής «Παναγίας της Ευεργέτιδος» στην Κωνσταντινούπολη, από την οποία έλαβε η συλλογή την επωνυμία «Ευεργετινός».
36 Θηβαΐδα: Η ανωτέρα Αίγυπτος που είχε πρωτεύουσα τις Θήβες. Στις ερήμους της
περιοχής αυτής αναπτύχθηκε από τους πρώτους χριστιανικούς χρόνους ο ασκητισμός.
37 Νιτρία: Κοιλάδα της Αιγύπτου προς την Λιβυκή έρημο, με πολλές λίμνες άλατος και
νίτρου. Υπήρξε ένα από τα μεγαλύτερα κέντρα των πρώτων χρόνων του Μοναχισμού.

Γέροντα, όταν προσεύχωμαι στο κελλί μου, έχω ανησυχία μήπως κάποια αδελφή ανοίξη την πόρτα, και αυτό μου φέρνει περίσπαση.
– Εγώ, αν είμαι σε κατάσταση προσευχής και ανοίξη κάποιος την πόρτα, προτιμώ να με χτυπήση με το τσεκούρι στο κεφάλι, παρά να με δη εκείνη την ώρα που προσεύχομαι.
Είναι σαν να πετάς και έρχεται ο άλλος και σού σπάζει τα φτερά. Εσείς δεν έχετε ζήσει ακόμη πνευματικές καταστάσεις την ώρα της προσευχής, για να καταλάβετε πόσο στοιχίζει σε κάποιον να τον ενοχλήσετε την ώρα που προσεύχεται.
Δεν έχετε νιώσει αυτήν την επικοινωνία με τον Θεό, που ο άνθρωπος φεύγει κατά κάποιον τρόπο από την γή. Αν είχατε τέτοιες εμπειρίες, θα σεβόσασταν τους άλλους, όταν προσεύχωνται. Αν υπήρχε αυτή η ευαισθησία η πνευματική, θα σκεφτόσασταν: «Πώς να διακόψω τον άλλον την ώρα που προσεύχεται;». Θα καταλαβαίνατε τί μεγάλη ζημία του κάνετε και θα προσέχατε.
Δεν λέω να προσέχετε με άγχος και με σφίξιμο, αλλά με σεβασμό προς τον άλλον που επικοινωνεί με τον Θεό. Αλλά, αν δεν υπάρχη αυτή η πνευματική ευαισθησία, να υπάρχη τουλάχιστον η κοσμική ευαισθησία, με την καλή έννοια. Να συνηθίσετε να χτυπάτε την πόρτα και να λέτε δυνατά: «Δι’ ευχών των Αγίων Πατέρων», για να είναι ήσυχος ο άλλος και να μην είναι συνέχεια σε επιφυλακή. Άλλο να είμαι σε εγρήγορση πνευματική και άλλο να είμαι συνέχεια σε επιφυλακή, μήπως ανοίξουν την πόρτα· αυτό κουράζει, τσακίζει.

Ἁγ. Παϊσίου Ἁγιορείτου: ΛΟΓΟΙ ΣΤ’ «Περί Προσευχής» - 33 -

 

Γέροντα, πώς θα φύγη η μεγάλη ιδέα που έχω για τον εαυτό μου;
– Αν στραφής μέσα σου και γνωρίσης τον εαυτό σου,
θα δής τόση ασχήμια,
που θα σιχαθής τον εαυτό σου.
Αν ο άνθρωπος δεν γνωρίση τον εαυτό του για να ταπεινωθή φυσιολογικά, η ταπείνωση δεν μπορεί να του γίνη κατάσταση, για να παραμένη μέσα του η θεία Χάρις.
Τότε είναι σε θέση ο διάβολος να του φάη όλα τα χρόνια της ζωής του – ακόμη και τα χρόνια του Μαθουσάλα να του δώση ο Θεός –, παίζοντας το παιχνίδι της κολοκυθιάς.
Δηλαδή μια θα του φέρνη ο διάβολος τον λογισμό ότι κάτι είναι, μια θα φέρνη αυτός έναν ταπεινό λογισμό ότι δεν είναι τίποτε· μια ο διάβολος, μια ο άνθρωπος, μια θα κερδίζη ο ένας μια ο άλλος, και θα συνεχίζεται το ίδιο βιολί.

Αγ. Παϊσίου Αγιορείτου: ΛΟΓΟΙ Ε’ «Πάθη και Αρετές» - 48

Βλέπω, Γέροντα, ότι όλες οι αδελφές με έχουν ξεπεράσει στην αρετή, ακόμη και οι νεώτερες.
– Αφού δεν ταπεινώθηκες μόνη σου, ταπεινώθηκες από τους άλλους. Ξέρεις τί κάνουν, όταν θέλουν να στείλουν έναν πύραυλο στο διάστημα;
Μετρούν κατεβαίνοντας από τους μεγάλους αριθμούς στους μικρούς: «δέκα, εννιά, οκτώ, επτά..., ένα, μηδέν!». Μόλις φθάσουν στο μηδέν, εκτοξεύεται.
Έτσι κι εσύ, τώρα που έφθασες στο μηδέν, θα εκτοξευθής και θα πάς ψηλά. Εσύ φυσική δεν σπούδασες;
– Ναί, Γέροντα.
– Τώρα λοιπόν είναι καιρός να μάθης και την φυσική της μεταφυσικής, για να
γνωρίσης πώς θα γίνη η πνευματική διάσπαση του ατόμου σου.
– Πώς θα γίνη, Γέροντα;
– Όταν ασχοληθής με το «άτομό σου» και γνωρίσης τον εαυτό σου, θα ταπεινωθής και τότε θα γίνη η πνευματική διάσπαση του ατόμου σου, θα βγή η πνευματική ενέργεια και θα πεταχτής στο ...διάστημα. Μόνον έτσι θα μπορέσης να μπής στην πνευματική τροχιά· διαφορετικά θα παραμένης στην κοσμική τροχιά.

Αγ. Παϊσίου Αγιορείτου: ΛΟΓΟΙ Ε’ «Πάθη και Αρετές» - 48 -