Γέροντα, μερικοί προσπαθοῦν νὰ συμβιβάσουν τὸ Εὐαγγέλιο μὲ τὴν ἀνθρώπινη λογική.
Ἐξετάζουν τὸ Εὐαγγέλιο μὲ αὐτήν τὴν κοσμική λογική καὶ δὲν βγάζουν ἄκρη.
–Τὸ Εὐαγγέλιο καὶ ἡ κοσμική λογική δὲν συμβιβάζονται. Στὸ Εὐαγγέλιο εἶναι ἡ ἀγάπη. Στὴν λογική εἶναι τὸ συμφέρον. Στὸ Εὐαγγέλιο λέει: «Ἄνς ἐ ἀγγαρεύση κάποιος γίἀ ένα μίλι, ἐσύ νὰ πᾶς δύο μίλια»123.
Ποῦ ὑπάρχει λογική ἐδῶ πέρα; Ἐδῶ εἶναι μᾶλλον τρέλλα! Γι’ αὐτὸ ὅσοι πᾶνε νὰ συμβιβάσουν τὸ Εὐαγγέλιο μὲ τὴν κοσμική λογική μπερδεύονται ἄσχημα. Ὑπάρχουν λ.χ. διάφορες ὁμάδες ποὺ ὀργανώνουν φιλανθρωπικά ἔργα. Μαθαίνουν φέρ ́ εἰπεῖν ὅτι κάποιος ἔπαθε μεγάλη ζημιά, φτώζυνε καὶ ἔχει ἀνάγκη ἀπὸ χρήματα. «Νὰ τὸν βοηθήσουμε, λένε, ἀλλὰ προηγουμένως ἄς βεβαιωθοῦμε ἄν ἔχη πράγματι ἀνάγκη». Καὶ πᾶνε δυὸ-τρεῖς νὰ τὸν ἐπισκεφθοῦν, γιὰ νὰ δοῦν ἄν πράγματι ἔχη ἀνάγκη. Καὶ βλέπουν, ἄς ὑποθέσουμε, νὰ ἔχη πολυτελές σαλόνι καὶ λένε: «Ἄ, ἔχει τέτοιες πολυθρόνες, τέτοιο σαλόνι! Αὐτός, γιὰ νὰ ἔχη τέτοια ἔπιπλα, δὲν ἔχει ἀνάγκη». Καὶ τὴν βοήθεια δὲν τὴν δίνουν. Δὲν καταλαβαίνουν ὅμως ὅτι ὁ ἄλλος πεινάει. Γιατί, ὅταν γίνεται κανεὶς φτωχός, αὐτὸ δὲν σημαίνει ὅτι ἀπὸ τὴν μία ὥρα στὴν ἄλλη ἀλλάζει ἀκόμη καὶ τὰ ροῦχα του. Καὶ ποὺ ξέρεις ἄν αὐτὸ τὸ σαλόνι δὲν τὸ εἶχε ἀπὸ παλιά καὶ ὁ καημένος δὲν πρόλαβε νὰ τὸ πουλήση ἀκόμη; Ἤ μπορεῖ νὰ τοῦ τὸ χάρισε κάποιος ποὺ ἔμαθε τὴν ἀνάγκη τῆς οἰκογενείας του. Κρίνουν μὲ τὴν λογική καὶ μπερδεύονται, καὶ τὸ Εὐαγγέλιο μένει ἔξω ἀπὸ τὴν ζωή τους. Οἱ ἄνθρωποι βλέπουν ἐξωτερικά, Γι’ αὐτὸ καὶ τὰ ἑρμηνεύουν ὅλα ἀλλιῶς.
Ἄλλοι ρωτοῦν:
«Καλά, τὴν μέτρησαν τὴν φωτιά στὴν Βαβυλώνα, ὅταν ἔβαλαν μέσα τούς τρεῖς Παῖδες καὶ λένε ὅτι ἦταν σαράντα ἐννιά πήχεις;». Μά ἀφοῦ τὴν πρώτη φορά ἦταν ἑπτά μέτρα ὕψος ἡ φλόγα καὶ ὕστερα ἔβαλαν καύσιμη ὕλη, γιὰ νὰ γίνη ἑπταπλάσια. Ἑπτὰ ἐπί ἑπτά δὲν κάνει σαράντα ἐννιά; Βάζεις κάτι τέτοιους στὴν φωτιά; Βλέπεις ἕναν ὀρθολογισμό, μία λογική παράλογη, τελείως ἔξω ἀπὸ τὴν πραγματικότητα. Μερικοί ἀπὸ τούς σημερινούς θεολόγους μὲ κάτι τέτοια ἀσχολοῦνται. Π.χ. ρωτοῦν: «Οἱ δαίμονες ποῦ ἔπεσαν στὴν θάλασσα ζοῦν ἤ πνίγηκαν122;». Σημασία ἔχει τὸ ὅτι ἔφυγαν ἀπὸτὸν ἄνθρωπο. Τί σὲ νοιάζει ἐσένα τί ἔγιναν; Κοίταξε ἐσύ νὰ μή δαιμονισθῆς καὶ μήν ἀσχολῆσαι μὲ τὸ ποῦ βρίσκονται τώρα ἐκεῖνα τὰ δαιμόνια!

Γέροντα, νιώθω τὴν καρδιά μου σάν πέτρα. Τί θὰ γίνη μὲ τὴν σκληροκαρδία;
–Ἐσύ δὲν ἔχεις σκληροκαρδία ἀλλά... μυαλοκαρδία! Ὅλη ἡ καρδιά σου μαζεύτηκε στὸ μυαλό καὶ δουλεύει τώρα μόνον τὸ μυαλό. Ἀλλά ὑπάρχουν ἀκόμη περιθώρια, μπορεῖ νὰ πάη ἡ καρδιά στὴν θέση της.
–Πῶς;
–Κάθε μέρα νὰ διαβάζης ἕναν κανόνα ἀπὸ τὸ Θεοτοκάριο119. Αὐτὸ εἶναι τὸ καλύτερο φάρμακο, γιὰ νὰ δουλέψη ἡ καρδιά. Ἔχεις καρδιά, ἀλλὰ τὴν σκεπάζει ἡ λογική. Ἔχεις ξεσηκώσει τὸ εὐρωπαϊκό τυπικό, τὴν εὐρωπαϊκή νοοτροπία. Προσπαθεῖς τυπικά νὰ εἶσαι σὲ ὅλα ἐντάξει. Ἄν ἤσουν εὐρωπαῖος ὑπάλληλος, θὰ ἤσουν τύπος καὶ ὑπογραμμός. Στὴν ὥρα σου ἐντάξει, στὴν δουλειά σου ἐντάξει. Θὰ σὲ εἶχαν ὅλοι γιὰ ὑπόδειγμα. Ἄν τὴν συνέπειά σου τὴν διαθέσης στὰ πνευματικά, θὰ κάνης ἅλματα πνευματικά, θὰ φθάσης στὸν Παράδεισο σύντομα. Ἀλλά, βλέπεις, τὸ εὐρωπαϊκό πνεῦμα μὲ τὴν λογική τραβάει γιὰ τὸ φεγγάρι καὶ ὄχι γιὰ τὸν Θεό. Τώρα κινεῖσαι ὅπως στὶς ὑπηρεσίες.
Στὴνπενυματική ζωή ὅμως τὰ πράγματα εἶναι διαφορετικά. Χρειάζεται ἁπλότητα.
Νὰ κινῆσαι ἁπλά καὶ νὰ ἔχης ἐμπιστοσύνη στὸν Θεό.
–Πῶς θὰ ἀποκτήσω, Γέροντα, αὐτήν τὴν ἁπλότητα;
–Νὰ ἀνοίξω τὸ κεφάλι καὶ νὰ βάλω μυαλό... παλιᾶς ἐποχῆς! Νὰ μπῆς στὴν ἁπλότητα τοῦ Γεροντικοῦ, γιὰ νὰ γνωρίσης τὴν πνευματική ἐπιστήμη, ἡ ὁποία ἀνεβάζει καὶ ξεκουράζει τὴν ψυχή, καὶ τότε τὸ κεφάλι δὲν πονάει. Ἡ λογική βασανίζει τὸν ἄνθρωπο. Π.χ. λέω: «Αὐτὸ πρέπει νὰ γίνη ἔτσι»καὶ τὸ κάνω, γιατί πρέπει νὰ γίνη. Δὲν τὸ κάνω δηλαδή μὲ τὴν καρδιά, ἀλλὰ γιατί μου τὸ ὑπαγορεύει ἡ λογική. Ἡ λογική λέει, ἀλλὰ καὶ ἡ εὐγένεια λέει: «Πρέπει νὰ παραχωρήσω τὴν θέση μου». Δὲν τὸ λέει ὅμως ἡ καρδιά. Ἄλλο εἶναι νὰ σκιρτήση ἡ καρδιά καὶ νὰ παραχωρήσω ἀπὸ ἀγάπη τὴν θέση μου. Τότε θὰ νιώσω χαρά.Νὰ μήν ὑπάρχει ὁ ἐαυτός μας στὶς ἐνέργειές μας. Νὰ μή ζητοῦμε τὴν δική μας ἀνάπαυση. Αὐτὸ ἐμποδίζει νὰ ἔρθη ὁ Χριστός. Νὰ κοιτάζη κανεὶς τί ἀναπαύει τὸν ἄλ-λον. Ἡ πραγματική ἀνάπαυση γεννιέται ἀπὸ τὴν ἀνάπαυση τοῦ ἄλλου. Τότε ἀναπαύεται καὶ ὁ Θεὸς στὸν ἄνθρωπο καὶ ὁ ἄνθρωπος παύει νὰ εἶναι ἄνθρωπος, θεώνεται. Ἀλλιῶς δουλεύει μόνον τὸ μυαλό, καὶ τότε ὅλα εἶναι σαρκικά, ἀνθρώπινα.Ἡ κοσμική λογική κουράζει τὸ μυαλό καὶ ἀποδυναμώνει τὶς σωματικές δυνάμεις, περιορίζει τὴν καρδιά, ἐνῶ ἡ πνευματική λογική της δίνει εὐρύτητα.Τὸ μυαλό, ὅταν χρησιμοποιῆται σωστὰ, μπορεῖ νὰ κεντήση τὴν καρδιά καὶ νὰ τὴν βοηθήση. Ὅταν ὁ νοῦς πάη στὴν καρδιά καὶ συνεργασθῆ μὲ τὴν καρδιά, κάθε ἐργασία ποὺ κάνουμε παύει νὰ εἶναι μία ἐργασία μόνο λογική.
Ἡ λογική εἶναι χάρισμα. Τὴν λογική ὅμως αὐτή πρέπει νὰ τὴν ἁγιάσουμε.
–Ἐγώ, Γέροντα, δὲν ἔχω καρδιά
.–Ἔχεις καρδιά, ἀλλά, μόλις πάη νὰ ἐνεργήση, τὴν φιμώνει τὸ μυαλό σου. Νὰ πσοπαθήσης νὰ ἀποκτήσης τὴν λογική της καρδιᾶς, τὴν πίστη, τὴν ἀγάπη.
–Πῶς θὰ τὸ πετύχω αὐτό;Πρῶτο βῆμα, θὰ κάνης πορεία διαμαρτυρίας στὴν Θεσσαλονίκη ξυπόλυτη, νὰ ποῦν ὅτι τρελλάθηκες, γιὰ νὰ φύγη τὸ μυαλό!!! Ἐσύ, εὐλογημένη, τὰ παίρνεις ὅλα μὲ μαθηματική ἀκρίβεια. Ἀστρονόμος εἶσαι; Νὰ σταματήσης νὰ σκέφτεσαι ὀρθολογιστι-κά, γιὰ νὰ μπορέσης νὰ κάνης δουλειά στὸν ἑαυτό σου.
–Γέροντα, τί μελέτη θὰ μὲ βοηθήση, γιὰ νὰ ἀπαλλαγῶ ἀπὸ τὴν κοσμική λογική;
–Νὰ διαβάσης πρῶτα τὸ Γεροντικό, Φιλόθεο Ἱστορία, Εὐεργετινό, δηλαδή ὄχι θεωρητικά βιβλία ἀλλὰ πράξη, γιὰ νὰ φύγη ἡ κοσμική λογική μὲ τὸ πατερικό ἁπλό πνεῦμα τῆς ἁγιότητος. Μετά νὰ ἀρχίσης τὸν Ἀββᾶ Ἰσαάκ, γιὰ νὰ μή δεχθῆς τὸν Ἀββᾶ Ἰσαάκ ὡς φιλόσοφο ἀλλὰ ὡς θεοφώτιστο.

Ἁγ. Παϊσίου Ἁγιορείτου: ΛΟΓΟΙ Α’ «ΜὲΠόνο καὶἈγάπη»-125-
119. Συλλογή ἑξήντα δύο ὑμνολογικῶν κανόνων πρὸς τὴν Ὑπεραγία Θεοτόκο, οἱ ὁποῖοι μελουργήθηκαν ἀπὸ εἴκοσι δύο μελωδούς. Ἐκδόθηκε ἀπὸ τὸν Ἅγιο Νικόδημο τὸν Ἁγιορείτη (1796), ὁ ὁποῖος μὲ πολλή ἐπιμέλεια συγκένρτρωσε τούς κανόνες αὐτούς ἀπὸ χειρόγραφά του Ἁγίου Ὅρους.