Αγίου Παϊσίου Αγιορείτου

–Γέροντα, βοηθάει νὰ σημειώνη κανεὶς τὰ σφάλματά του, γιὰ νὰ μὴν τὰ ξεχάση, μέχρι νὰ τὰ ἐξομολογηθῆ;
–Ὅταν ἔχω πονέσει πραγματικὰ γιὰ ἕνα σφάλμα ποὺ ἔκανα, δὲν μπορῶ νὰ τὸ ξεχάσω. Μὲ ἐλέγχει ἡ συνείδησή μου, πονάει ἡ ψυχή μου καὶ τὸ θυμᾶμαι συνέχεια. Ὅσο διάστημα μεσολαβεῖ μέχρι νὰ τὸ ἐξομολογηθῶ, τόσο τὸ σφάλμα δουλεύει μέσα μου, κεντάει τὴν καρδιά μου, καὶ ἐλέγχομαι. Ὑποφέρω δηλαδή, ἀλλὰ καὶ ἀνταμείβομαι ἀπὸ τὸν Θεὸ ἀνάλογα. Ὅταν ὅμως κάνω ἕνα σφάλμα καὶ δὲν τὸ ξανασκέφτωμαι, τότε τὸ σφάλμα δὲν μὲ κεντάει καθόλου· τὸ ξεχνάω καὶ μένω ἀδιόρθωτος.
Γι ̓ αὐτὸ μερικοί, ἐνῶ τοὺς κάνεις παρατήρηση γιὰ ἕνα σφάλμα ποὺ ἔκαναν, γελᾶνε, σὰν νὰ μὴ συμβαίνη τίποτε. Αὐτὸ ἔχει ἀναίδεια, ἀδιαφορία· εἶναι κάτι τελείως σατανικό. Εἶδες τί λέει ὁ Δαβίδ; «Τὴν ἀνομίαν μου ἐγὼ ἀναγγελῶ καὶ μεριμνήσω ὑπὲρ τῆς ἁμαρτίας μου»12καὶ «ἡ ἁμαρτία μου ἐνώπιόν μού ἐστι διαπαντός»13.Παρόλο ποὺ ὁ Θεὸς τὸν εἶχε συγχωρήσει, ἐκεῖνος ἀπὸ φιλότιμο πάλι μέσα του πονοῦσε, γι ̓ αὐτὸ δεχόταν συνέχεια θεία παρηγοριά.
Ἄλλοι πάλι χάνονται μὲ συνεχεῖς διαγνώσεις τοῦ ἑαυτοῦ τους.
Σημειώνουν-σημειώνουν σχολαστικὰ τὰ σφάλματά τους, δῆθεν γιὰ νὰ κάνουν πιὸ λεπτὴ ἐργασία, τὰ περνᾶνε ἀπὸ διυλιστήριο, ζαλίζονται, ἀλλὰ δὲν διορθώνονται. Ἐνῶ, ἂν πιάσουν ἕνα-ἕνα τὰ μεγάλα ἐλαττώματα καὶ ἀγωνισθοῦν νὰ διορθωθοῦν σ ̓ αὐτά, θὰ ἐξαφανισθοῦν καὶ τὰ μικρά.
–Γέροντα, ἂν κάποιος δὲν ζῆ ἐν μετανοίᾳ καὶ δοξολογῆ τὸν Θεό, τὴν δέχεται αὐτὴν τὴν δοξολογία ὁ Θεός;
–Ὄχι, πῶς νὰ δεχθῆ αὐτὴν τὴν δοξολογία ὁ Θεός; Πρῶτα τοῦ χρειάζεται μετάνοια. Γιατί, ὅταν παραμένη στὴν ἁμαρτία, σὲ τί τὸν ὠφελεῖ νὰ πῆ: «Δόξα Σοι, τῷ δείξαντι τὸ φῶς...»; Αὐτὸ ἔχει ἀναίδεια. Τὸ μόνο ποὺ ταιριάζει νὰ πῆ, εἶναι: «Σ ̓ εὐχαριστῶ, Θεέ μου, ποὺ δὲν ρίχνεις ἕναν κεραυνὸ νὰ μὲ κάψης», γιατὶ αὐτοῦ τοῦ εἴδους ἡ δοξολογία ἔχει μετάνοια.

Ἁγ. Παϊσίου Ἁγιορείτου: ΛΟΓΟΙ Γ’ «Πνευματικὸς Ἀγώνας»-97-
11 Ψαλμ. 50, 5.
12 Ψαλμ. 37, 19.