Του.Αγίου Παϊσίου Αγιορείτου

– Γέροντα, όταν μου λένε: «αυτή η επιθυμία είναι στο υποσυνείδητο, αλλά δεν
το καταλαβαίνεις», πώς θα το καταλάβω;
– Αν προσέξης, θα δής πώς, ενώ λές ότι δεν έχεις τίποτε, δεν νιώθεις και καλά. Γι᾿ αυτό χρειάζονται εξετάσεις.
Όταν ένας δεν νιώθη καλά, έχη μια σωματική κατάπτωση κ.λπ., του κάνουν εξετάσεις μικροβιολογικές, αξονική τομογραφία, για να βρουν από που προέρχεται αυτό που αισθάνεται. Αν βλέπης ότι δεν έχεις γαλήνη αλλά στενοχώρια, να ξέρης ότι υπάρχει μέσα σου κάτι ατακτοποίητο και πρέπει να το βρής, για να το διορθώσης. Κάνεις, ας υποθέσουμε, ένα σφάλμα· στενοχωριέσαι, αλλά δεν το εξομολογείσαι. Σού συμβαίνει μετά ένα ευχάριστο γεγονός και νιώθεις χαρά. Αυτή η χαρά σκεπάζει την στενοχώρια για το σφάλμα σου και σιγά‐σιγά το ξεχνάς· δεν το βλέπεις, επειδή καπακώθηκε από την χαρά.
Οι χαρές σκεπάζουν το σφάλμα, το πάνε πιο κάτω, πιο βαθιά, αλλά εκείνο εσωτερικά δουλεύει. Έτσι ο άνθρωπος αρχίζει να σκληραίνη, γιατί καταπατά την συνείδησή του και η καρδιά του πιάνει σιγά‐σιγά γλίτσα. Ύστερα το ταγκαλάκι όλα του τα δικαιολογεί: «αυτό δεν είναι τίποτε, εκείνο είναι φυσιολογικό», ανάπαυση όμως δεν έχει, γιατί η στενοχώρια δουλεύει από κάτω. Νιώθει μια ανησυχία, δεν έχει εσωτερική γαλήνη.
Ζή με ένα συνεχές άγχος.
Είναι βασανισμένος. Δεν βρίσκει τί φταίει, γιατί τα σφάλματά του είναι καπακωμένα. Δεν καταλαβαίνει ότι υποφέρει, επειδή αμάρτησε.

Αγίου Παϊσίου Ἁγιορείτου.