Του.Αγίου Παϊσίου Αγιορείτου 

Γέροντα, δεν προσεύχομαι συγκεντρωμένα.
– Όταν προσεύχεσαι, να σκέφτεσαι με ποιόν μιλάς. Μιλάς με τον Θεό! Μικρό πράγμα είναι αυτό;
Σε ένα επίσημο πρόσωπο με πόση προσοχή μιλάει κανείς! Προσέχει να μην πη καμμιά ανοησία, πότε-πότε μπερδεύεται και η γλώσσα του από συστολή. Έ, από την στιγμή που προσέχει κανείς τόσο πολύ, όταν μιλάη με έναν άνθρωπο, πόσο πιο προσεκτικός πρέπει να είναι, όταν μιλάη με τον Θεό; Βλέπεις, ακόμη και ένα μικρό παιδί, όταν πηγαίνη να μιλήση στον πατέρα του ή σε έναν ηλικιωμένο, πηγαίνει με συστολή. Αν πρόκειται να μιλήση στον δάσκαλό του, που τον φοβάται και λίγο, πλησιάζει με πιο μεγάλη συστολή.
Κι εμείς, τώρα, μιλάμε με τον Ίδιο τον Θεό, με την Παναγία, με τους Αγίους, και να μην το καταλαβαίνουμε;
– Πριν έρθω, Γέροντα, στο μοναστήρι, τον Μοναχισμό τον είχα συνδέσει με την προσευχή.
Τώρα όμως δυσκολεύομαι στην προσευχή και την θεωρώ το πιο δύσκολο και κουραστικό έργο.
– Εσύ φιλόλογος δεν είσαι; Σού αρέσει να μιλάς, και δεν κουράζεσαι να κουβεντιάζης με τους ανθρώπους. Με τον Χριστό όμως, που καταδέχεται να κουβεντιάση μαζί σου, κουράζεσαι να μιλάς και σού φαίνεται δύσκολο. Δεν είναι βαρύ αυτό; Σαν να λέη κάποιος: «Ώχ, τώρα πρέπει να πάω να μιλήσω με τον βασιλιά. Δεν έχω όρεξη, αλλά τί να κάνω; Θα πάω». Ο Χριστός μας δίνει την δυνατότητα να μιλάμε συνέχεια δια της προσευχής μαζί Του, κι εμείς να μη θέλουμε; Είναι φοβερό! Και το παράξενο είναι ότι Εκείνος θέλει να μιλάμε μαζί Του, για να μας βοηθάη, κι εμείς βαριόμαστε!

Ἁγ. Παϊσίου Ἁγιορείτου: ΛΟΓΟΙ ΣΤ’ «Περί Προσευχής»

Γέροντα, γιατί νυστάζω, όταν προσεύχωμαι; – Δεν ζής έντονα. Άφησες χαλαρό τον εαυτό σου και τώρα πάς σπρώχνοντας. Αν έχης αγωνία για ένα θέμα που σε απασχολεί, μπορείς να κοιμηθής; Βλέπεις, κά-ποιος από ευγνωμοσύνη για τον ευεργέτη του μπορεί να μην κοιμηθή μια βραδιά, για να κάνη προσευχή γι’ αυτόν. Μετά όμως πρέπει να σκεφθή: «Καλά, για τον [άνθρωπο που με ευεργέτησε, αγρύπνησα· για τον Θεό, που σταυρώθηκε για μένα, να μην αγρυπνήσω, για να Τον ευχαριστήσω;».

– Γέροντα, μπορεί η υπνηλία να προέρχεται από σωματική αδυναμία;
– Ναί, καμμιά φορά η υπνηλία προέρχεται και από εξάντληση, από υπόταση ή υποθερμία κ.λπ. Να βρίσκη κανείς την αιτία και να ενεργή ανάλογα. – Γέροντα, πώς συμβαίνει, ενώ προσεύχεται κανείς με πόνο για κάτι, να τον παίρνη ο ύπνος;
Αν πραγματικά υπάρχη πόνος για ένα θέμα, τότε δεν τον πιάνει υπνηλία τον άνθρωπο. Χρειάζεται όμως να βιάση και λίγο τον εαυτό του. Αν είναι στο κελλί, να ρίξη λίγο νερό στο πρόσωπο, για να φύγη ο ύπνος.
– Στις αγρυπνίες νυστάζω πολύ· τί να κάνω;
– Να τον τσακίζης τον ύπνο.
Στην εκκλησία, επειδή ο άνθρωπος ηρεμεί ψυχικά και κουράζεται σωματικά, νυστάζει.
Αλλά, όταν επιμείνης να μη σε πάρη ο ύπνος, τότε ο ύπνος τσακίζεται και φεύγει.
Βέβαια ύστερα από μιά-δυό ώρες πάλι νυστάζεις, κι εκείνος ο ύπνος είναι βαρύς και πιο δύσκολα τον διώχνεις· με την επιμονή όμως τσακίζεται και αυτός. Αν φύγη η πρώτη και η δεύτερη αμαξοστοιχία του ύπνου, πάει μετά ο ύπνος, έφυγε.

. Παϊσίου Ἁγιορείτου: ΛΟΓΟΙ ΣΤ’ «Περί Προσευχής»