Του.Αγίου Παϊσίου Αγιορείτου

Τὰ μοναστήρια εἶναι τὰ ὀχυρὰτῆς Ἐκκλησίας.

Ὁ μοναχὸς εἶναι φάρος πάνω στὰ βράχια.

Γέροντα, ποιό εἶναι τὸ ἔργο τοῦ μοναχοῦ;

–Ἔργο τοῦ μοναχοῦ εἶναι νὰ γίνη δοχεῖο τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Νὰ κάνη τὴν καρδιά του εὐαίσθητη σὰν τὸ φύλλο τοῦ χρυσοῦ τῶν ἁγιογράφων. Ὅλο τὸ ἔργο τοῦ μοναχοῦ εἶναι ἀγάπη, ὅπως καὶ τὸ ξεκίνημά του γίνεται ἀπὸ ἀγάπη πρὸς τὸν Θεό, ἡὁποία ἔχει καὶ τὴν ἀγάπη πρὸς τὸν πλησίον. Ὁ μοναχὸς μελετάει τὴν δυστυχία τῆς κοινωνίας, πονάει ἡκαρδιά του καὶ προσεύχεται συνεχῶς καρδιακὰ γιὰ τὸν κόσμο. Ἔτσι ἐλεεῖ τὸν κόσμο μὲ τὴν προσευχή. Ὑπάρχουν μοναχοὶ ποὺβοηθοῦν τοὺς ἀνθρώπους περισσότερο ἀπὸ ὅσο θὰ τοὺς βοηθοῦσε ὅλος ὁ κόσμος μαζί. Ἕνας κοσμικὸς λ.χ. προσφέρει δύο πορτοκάλλια ἢ ἕνα κιλὸ ρύζι σὲ κάποιον φτωχό, πολλὲς φορὲς μόνο γιὰ νὰ τὸν δοῦν οἱ ἄλλοι, καὶ κατακρίνει μάλιστα, γιατὶ οἱ ἄλλοι δὲν ἔδωσαν. Ὁ μοναχὸς ὅμως βοηθάει μὲ τόννους σιωπηλὰ μὲ τὴν προσευχή του.Ὁ μοναχὸς δὲν βάζει δικά του σχέδια καὶ προγράμματα κοσμικὰ γιὰ ἱεραποστολές, ἀλλὰ προχωρεῖ χωρὶς κανένα δικό του σχέδιο καὶ ὁ Καλὸς Θεὸς τὸν περνάει στὸ σχέδιο τὸ δικό Του, τὸ θεϊκό, καί, ἂν χρειασθῆ γιὰ ἱεραποστολή, τὸν στέλνει ὁ Θεὸς μὲ θεῖο τρόπο. Δὲν ζητάει ὁ Θεὸς ἀπὸ τοὺς μοναχοὺς νὰ βγοῦν στὸν κόσμο, γιὰ νὰ κρατοῦν τοὺς ἀνθρώπους νὰ περπατοῦν, ἀλλὰ ζητάει νὰ τοὺς δώσουν τὸ φῶς μὲ τὸ βίωμά τους, γιὰ νὰ ὁδηγηθοῦν στὴν αἰώνια ζωή. Ὁ μοναχὸς δηλαδὴ δὲν ἔχει ὡς ἀποστολὴ νὰ βοηθήση τὸν κόσμο μὲ τὸ νὰ βρίσκεται μέσα στὸν κόσμο. Φεύγει μακριὰ ἀπὸ τὸν κόσμο, ὄχι γιατὶ μισεῖ τὸν κόσμο, ἀλλὰ γιατὶ ἀγαπάει τὸν κόσμο, καὶ ζώντας μακριὰ ἀπὸ τὸν κόσμο, θὰ τὸν βοηθήση μὲ τὴν προσευχή του σὲ ὅ,τι δὲν γίνεται ἀνθρωπίνως παρὰ μόνο μὲ θεϊκὴ ἐπέμβαση. Γι' αὐτὸ ὁ μοναχὸς πρέπει νὰ βρίσκεται σὲ διαρκῆ ἐπικοινωνία μὲ τὸν Θεό, νὰ παίρνη σήματα καὶ νὰ δείχνη στοὺς ἀνθρώπους τὸν δρόμο πρὸς τὸν Θεό.Δὲν μποροῦσα νὰ καταλάβω πῶς δικαιολογοῦν μερικὰ πράγματα οἱ Ρωμαιοκαθολικοί. Μοῦ λύθηκε ἡἀπορία πρὶν ἀπὸ λίγο καιρό, ὅταν πέρασαν ἀπὸ τὸ Καλύβι δύο Ρωμαιοκαθολικοὶ ἀρχιτέκτονες ἀπὸ τὴν Ρώμη. Εἶχαν ἄγνοια ἀλλὰ καλὴ διάθεση. «Τί κάνουν οἱ μοναχοί, μοῦ λένε, καὶ κάθονται ἐδῶ; Γιατί δὲν πηγαίνουν στὸν κόσμο νὰ κάνουν κοινωνικὸ ἔργο;». «Οἱ φάροι, τοὺς λέω, δὲν πρέπει νὰ εἶναι πάντοτε πάνω στὰ βράχια; Τί, πρέπει νὰ πᾶνε στὶς πόλεις νὰ προστεθοῦν στὰ φανάρια; Ἄλλη ἀποστολὴ ἔχουν οἱ φάροι, ἄλλη τὰ φανάρια». Ὁ μοναχὸς δὲν εἶναι φαναράκι, γιὰ νὰ τοποθετηθῆ στὴν πόλη σὲ μιὰ ἄκρη τοῦ δρόμου καὶ νὰ φωτίζη τοὺς διαβάτες, νὰ μὴ σκοντάφτουν. Εἶναι φάρος ἀπομακρυσμένος, στημένος ψηλὰ στὰ βράχια, ποὺμὲ τὶς ἀναλαμπές του φωτίζει τὰ πελάγη καὶ τοὺς ὠκεανούς, γιὰ νὰ κατευθύνωνται τὰ καράβια καὶ νὰ φθάνουν στὸν προορισμό τους, στὸν Θεό.

Θὰ κάνω προσευχὴ ἐσεῖς οἱ τρεῖς δόκιμες νὰ μὴ μεγαλώσετε, νὰ μείνετε ἔτσι, μὲ αὐτὰ τὰ μπλὲ μαντήλια, σ ̓ αὐτὸ τὸ ὕψος, σ ̓ αὐτὴν τὴν ἡλικία! Ξέρετε πῶς βοηθιοῦνται ἀθόρυβα οἱ ἄνθρωποι, ὅταν σᾶς βλέπουν; Γιατὶ σήμερα στὸν κόσμο δὲν βρίσκουν εὔκολα μιὰ σωστὴ κοπέλα. Οἱ περισσότερες εἶναι ἀγριεμένες, μὲ τὰ τσιγάρα στὸ χέρι, κάνουν κάτι μορφασμούς... Καὶ βλέπουν ἐδῶ νέες ἀφιερωμένες, νὰ ψέλνουν, νὰ χαίρωνται... Σοῦ λέει: «Τί γίνεται ἐδῶ; κάτι συμβαίνει. Νὰ ποῦμεὅτι εἶναι χαζές; δὲν εἶναι. Νὰ ποῦμε ὅτι τοὺς λείπει κάτι; δὲν τοὺς λείπει. Φαίνεται, κάτι ἀνώτερο ὑπάρχει». Πράγματι, ξέρετε πόσο βοηθάει αὐτό;Ὅταν πηγαίνουν κοσμικοὶ σὲ ἕνα μοναστήρι καὶ βλέπουν σωστοὺς μοναχούς, τότε καὶ ἄπιστοι νὰ εἶναι, ἂν ἔχουν καλὴ διάθεση, γίνονται πιστοί. Πολλοὶ ἄθεοι ἐπιστήμονες ποὺἦρθαν μόνο γιὰ μιὰ ἐπίσκεψη στὸ Ἅγιον Ὄρος, ἄλλαξαν ζωή. Προβληματίζονται μὲ τὴν καλὴ ἔννοια καὶ βοηθιοῦνται. Βλέπουν νέους ἀνθρώπους, χαρούμενους, ποὺεἶχαν ὅλες τὶς προϋποθέσεις νὰ ἀναδειχθοῦν στὸνκόσμο, νὰ ἀφήνουν πλούτη, θέσεις κ.λπ., καὶ νὰ ζοῦν ἀσκητικά, μὲ προσευχὴ καὶ ἀγρυπνία, καὶ λένε: «Τί γίνεται; ἂν ὄντως ὑπάρχη Θεός, ἂν ὑπάρχη ἄλλη ζωή, ἂν ὑπάρχη κόλαση, ἐγὼ τί κάνω;». Ἔτσι φρενάρουν τὴν ἁμαρτωλὴ ζωή τους ἢ καὶ τὴν διορθώνουν. Ξέρω μιὰ περίπτωση· μιὰ κοπέλα εἴκοσι χρονῶν ἔκανε ἀπόπειρα αὐτοκτονίας, ἔκοψε τὶς φλέβες της, ἀλλὰ τὴν πρόλαβαν. Βρέθηκε μετὰ ἕνας μοναχός, τὴν πῆρε καὶ τὴν πῆγε σὲ ἕνα γυναικεῖο μοναστήρι. Ἦταν ἡκαημένη ἀγριεμένη. Ὅταν ὅμως εἶδε ἐκεῖ τὶς μοναχές, συνῆλθε. «Βλέπω ἄλλον κόσμο ἐδῶ, εἶπε. Μπορῶ νὰ μείνω;».Αὐτὸ εἶναι τὸ ἀθόρυβο κήρυγμα τοῦ μοναχοῦ. Πολλοὶ κηρύττουν, λίγοι ἐμπνέουν ἐμπιστοσύνη, γιατὶ ἡζωή τους δὲν ἀνταποκρίνεται στὰ λόγια τους. Ὁ μοναχὸς δὲν κάνει κηρύγματα δυνατὰ νὰ τὸν ἀκούσουν οἱ ἄλλοι, ἀλλὰ κηρύττει σιωπηλὰ μὲ τὴν ζωή του τὸν Χριστὸ καὶ βοηθάει μὲ τὴν προσευχή του. Ζῆ τὸ Εὐαγγέλιο καὶ ἡΧάρις τοῦ Θεοῦ τὸν προδίδει. Ἔτσι κηρύττεται τὸ Εὐαγγέλιο κατὰ τὸν θετικώτερο τρόπο, πράγμα ποὺδιψάει ὁ κόσμος, ἰδίως ὁ σημερινός. Καὶ ὅταν μιλάη ὁ μοναχός, δὲν λέει ἁπλῶς μιὰ σκέψη· λέει μιὰ ἐμπειρία. Ἀλλὰ καὶ μιὰ σκέψη νὰ πῆ, καὶ αὐτὴ εἶναι φωτισμένη.–Γέροντα, μερικοὶ λένε ὅτι οἱ νέοι ἢ οἱ νέες πηγαίνουν στὸ μοναστήρι ἄλλοτε ἀπὸ ἀπογοήτευση καὶ ἄλλοτε ἐπειδὴ ἔχουν κάποια ἀναπηρία ἢ ἐπειδὴ εἶναι ἐλαφροὶ στὸ μυαλό.

–Οἱ ἄνθρωποι αὐτοὶ εἶχαν φαίνεται ἕνα ἢ δύο τέτοια περιστατικὰ κατὰ νοῦ καὶ ἀδικοῦν στὴν συνέχεια ἢ ἀπὸ κακότητα ἢ ἀπὸ ζήλεια τὸ 90% τῶν μοναχῶν. Ἐὰν ὅμως ἐξετάσουν τὰ πράγματα καὶ δοῦν ὅτι δὲν εἶναι ἔτσι, τότε λένε ὅτι ἐδῶ ὑπάρχει κάτι ἀνώτερο, ὑπάρχει Θεός.Γι ̓ αὐτὸ ὁ μοναχὸς πρέπει νὰ εἶναι πάντοτε τὸ καλὸ παράδειγμα γιὰ τὸν κόσμο –«οὕτω λαμψάτω τὸ φῶς ὑμῶν ἔμπροσθεν τῶν ἀνθρώπων». Ὁ σωστὸς μοναχὸς εἶναι τὸ φῶς τοῦ κόσμου. Τί λέει ὁ Ἅγιος Ἰωάννης τῆς Κλίμακος; «Οἱ Ἄγγελοι εἶναι φῶς γιὰ τοὺς μοναχοὺς καὶ οἱ μοναχοὶ εἶναι φῶς γιὰ τοὺς κοσμικούς» Ὁ μοναχός, ὅταν διαφέρη ἀπὸ τοὺς κοσμικούς, τότε βοηθάει θετικά. Γιατὶ αὐτὸ ποὺβοηθάει τοὺς κοσμικοὺς ποὺταλαιπωροῦνται γιὰ μάταια πράγματα εἶναι ἡἁγιότητα, ἡὁποία μὲ τὴν ἁπλότητά της τοὺς διδάσκει νὰ συλλάβουν τὸ βαθύτερο νόημα τῆς ζωῆς, γιὰ νὰ τοὺς φύγη τὸ πλάκωμα ἀπὸ τὴν καρδιά.

Ἁγ. Παϊσίου Ἁγιορείτου: ΛΟΓΟΙ Β’ «Πνευματικὴ Ἀφύπνιση» -180-

Του.Αγίου Παϊσίου Αγιορείτου

Ὁ μοναχὸς μελετάει τὴν δυστυχία τῆς κοινωνίας, πονάει ἡ καρδιά του καὶ προσεύχεται συνεχῶς καρδιακὰ γιὰ τὸν κόσμο. Ἔτσι ἐλεεῖ τὸν κόσμο μὲ τὴν προσευχή. Ὑπάρχουν μοναχοὶ ποὺ βοηθοῦν τοὺς ἀνθρώπους περισσότερο ἀπὸ ὅσο θὰ τοὺς βοηθοῦσε ὅλος ὁ κόσμος μαζί. Ἕνας κοσμικὸς λ.χ. προσφέρει δύο πορτοκάλλια ἢ ἕνα κιλὸ ρύζι σὲ κάποιον φτωχό, πολλὲς φορὲς μόνο γιὰ νὰ τὸν δοῦν οἱ ἄλλοι, καὶ κατακρίνει μάλιστα, γιατὶ οἱ ἄλλοι δὲν ἔδωσαν. Ὁ μοναχὸς ὅμως βοηθάει μὲ τόννους σιωπηλὰ μὲ τὴν προσευχή του.Ὁ μοναχὸς δὲν βάζει δικά του σχέδια καὶ προγράμματα κοσμικὰ γιὰ ἱεραποστολές, ἀλλὰ προχωρεῖ χωρὶς κανένα δικό του σχέδιο καὶ ὁ Καλὸς Θεὸς τὸν περνάει στὸ σχέδιο τὸ δικό Του, τὸ θεϊκό, καί, ἂν χρειασθῆ γιὰ ἱεραποστολή, τὸν στέλνει ὁ Θεὸς μὲ θεῖο τρόπο.

Ἁγ. Παϊσίου Ἁγιορείτου: ΛΟΓΟΙ Β’ «Πνευματικὴ Ἀφύπνιση» -180-

 

Του.Αγίου Παϊσίου Αγιορείτου

Πῶς γίνεται, Γέροντα, ἡ σωστὴ πνευματικὴ ἐργασία στὸν ἑαυτό μας;

–Μυστικὰ καὶ σιωπηλά.

Ἡ πνευματικὴ ἐργασία εἶναι πολὺ λεπτὴ καὶ χρειάζεται πολλὴ προσοχὴ στὴν κάθε μας ἐνέργεια. Ἡ πνευματικὴ ζωὴ εἶναι «ἐπιστήμη ἐπιστημῶν»3, λένε οἱ Ἅγιοι Πατέρες. Τί ἐγρήγορση χρειάζεται! Τὸ ἀνέβασμα στὴν πνευματικὴ ζωὴ εἶναι σὰν τὸ ἀνέβασμα σὲ μιὰ κυκλικὴ σκάλα ποὺ δὲν ἔχει κάγκελα. Ἂν ἀνεβαίνη κανεὶς χωρὶς νὰ βλέπη ποῦ πατοῦν τὰ πόδια του καὶ λέη: «ὤ, πόσο ψηλὰ ἀνέβηκα! καὶ ποῦ θὰ φθάσω ἀκόμη!», παραπατάει καὶ πέφτει κάτω.

–Γιατί,

Γέροντα, δὲν ἔχει κάγκελα ἡ σκάλα;

–Γιατὶ εἶναι ἐλεύθερος ὁ ἄνθρωπος καὶ πρέπει νὰ χρησιμοποιῆ τὸ μυαλὸ ποὺ τοῦ ἔδωσε ὁ Θεός. Ἂν δὲν τὸ χρησιμοποιῆ σωστά, τί νὰ τὸν κάνη ὁ Θεός;

–Γέροντα, μπορεῖ μιὰ κατάσταση πνευματικῆς ξηρασίας νὰ ἔχη αἰτία τὴν ὑπερηφάνεια;

–Ναί, ἂν ὑπάρχη ὑπερηφάνεια, ὁ Θεὸς ἐπιτρέπει νὰ μένη ὁ ἄνθρωπος σὲ μιὰ κατάσταση ὀκνηρίας, ἀκηδίας καὶ ψυχρότητος, γιατί, ἂν τὸν βοηθήση καὶ γευθῆ κάτι οὐράνιο, τότε ἕνα κι ἕνα θὰ τὸ πάρη ἐπάνω του, θὰ νομίζη ὅτι αὐτὸ ὀφείλεται στὸν ἀγώνα ποὺ ἔκανε καὶ θὰ ὑπερηφανεύεται: «Ἀγωνισθῆτε! θὰ λέη μετὰ καὶ στοὺς ἄλλους.

Ἐγὼ ἀγωνίσθηκα καὶ τί ἀξιώθηκα νὰ ζήσω!», καὶ ἔτσι θὰ πληγώνη ψυχές.

Γι ̓ αὐτὸ ὁ Θεὸς τὸν ἀφήνει νὰ χτυπηθῆ, ὅσο χρειάζεται, γιὰ νὰ πεθάνη ἡ ἰδέα ποὺ ἔχει γιὰ τὸν ἑαυτό του, νὰ ἀπελπισθῆ μὲ τὴν καλὴ ἔννοια ἀπὸ τὸν ἑαυτό του καὶ νὰ νιώση τὸ «χωρὶς ἐμοῦ οὐ δύνασθε ποιεῖν οὐδέν»4.

Ἁγ. Παϊσίου Ἁγιορείτου: ΛΟΓΟΙ Ε’ «Πάθη καὶ Ἀρετὲς» -45-

3.Βλ. Ἡσυχίου Πρεσβυτέρου, Πρὸς Θεόδουλον Λόγος ψυχωφελὴς καὶ σωτήριος περὶ νήψεως καὶ ἀρετῆς κεφαλαιώδης, ρκα’, Φιλοκαλία τῶν Ἱερῶν Νηπτικῶν, ἐκδ. «Ἀστήρ», Ἀθῆναι 1974, τόμος Α’, σ. 159

4,Ἰω. 15, 5.