Του.Αγίου Παϊσίου Αγιορείτου

Πῶς ἀποκτιέται ἡ ἀρχοντιὰ.
–Γέροντα, πῶς θὰ ἀποκτήσω ἀρχοντιά;
–Νὰ κινῆσαι ταπεινά, μὲ καθαρὸ φιλότιμο καὶ πάντα νὰ θυσιάζεσαι. Νὰ καλλιεργήσης τὴν πνευματικὴ εὐαισθησία. Νὰ δέχεσαι ἤρεμα τὴν ἐνόχληση τοῦ ἄλλου καὶ νὰ χαίρεσαι ποὺ ἐνοχλεῖσαι καὶ δὲν ἐνοχλεῖς. Γιατὶ εἶναι μερικοὶ ποὺ δὲν τοὺς ἀπασχολεῖ ἂν ἐνοχλοῦν· τοὺς ἀπασχολεῖ μόνο νὰ μὴν τοὺς ἐνοχλοῦν. Ἄλλοι δὲν θέλουν οὔτε αὐτοὶ νὰ ἐνοχλοῦν, ἀλλὰ οὔτε καὶ νὰ τοὺς ἐνοχλοῦν. Ἄλλοι πάλι λένε: «Εἶμαι εὐαίσθητος, δὲν μπορῶ οὔτε μιὰ κουβέντα νὰ σηκώσω», αὐτοὶ ὅμως στοὺς ἄλλους λένε κουβέντες. Τί εὐαισθησία εἶναι αὐτή; Ἡ λαμπικαρισμένη εὐαισθησία ἔχει ἀρχοντιά.
–Ἂν κάποιος, Γέροντα, ἔχη ἐλαττώματα, ἀλλὰ ἀγωνίζεται νὰ ἀποκτήση τὴν ἀρχοντιά, θὰ βοηθηθῆ;
–Ἡ ἀρχοντιὰ θὰ διώξη τὰ ἐλαττώματα.
Γέροντα, ἡ πνευματικὴ ἐλευθερία εἶναι ἡ ἀπαλλαγὴ ἀπὸ τὰ πάθη; –Ἡ πνευματικὴ ἐλευθερία εἶναι ἡ ἀρχοντιὰ ποὺ λέω ὅτι πρέπει νὰ ἔχετε. Καὶ γιὰ νὰ ἔχη ὁ ἄνθρωπος ἀρχοντιά, πρέπει νὰ μὴν ὑπάρχουν μέσα του κατώτερα πάθη, μικρότητες κ.λπ. Στὶς μικρότητες δὲνβρίσκεται ὁ Θεός, γιατὶ ὁ Θεὸς εἶναι φύσει ἀγαθός.–Γιὰ νὰ ἀγαπήσω, Γέροντα, τὴν κακοπάθεια, πάλι στὴν ἀρχοντιὰ πρέπει νὰ δουλέψω;–Ἄχ, ἀκόμη δὲν ἔχετε καταλάβει τί θὰ πῆ ἀρχοντιά! Ἡ ἀρχοντιὰ ἔχει καὶ λεβεντιὰ μέσα, γιατὶ τότε δουλεύει ἡ καρδιά. Γιὰ νὰ καταλάβετε τὴν ἀρχοντιά, σκεφθῆτε τὸν Χριστό· τί κράτησε ὁ Χριστὸς γιὰ τὸν Ἑαυτό Του; Τίποτε. Ὅλα τὰ ἔδωσε. Θυσιάστηκε καὶ ὅλο θυσιάζεται γιὰ ὅλους μας. Μᾶς δίνει τὴν ἀγάπη Του, μᾶς παίρνει τὶς ἁμαρτίες μας. Ἐμεῖς, ἀντίθετα, θέλουμε νὰ μαζεύουμε ἀγάπη. Σκεφθῆτε ἀκόμη τί κάνουν καὶ οἱ καλοὶ γονεῖς· θυσιάζονται συνέχεια γιὰ τὰ παιδιά τους, παρόλο ποὺ μπορεῖ νὰ φᾶνε καὶ κλωτσιὲς ἀπὸ τὰ παιδιά τους. Καὶ νὰ ξέρουν τί τοὺς περιμένει, πάλι θυσιάζονται. Τὸ ἴδιο κάνουν καὶ τὰ ζῶα καὶ τὰ πουλιά. Τὸ χελιδόνι φροντίζειτὰ μικρά του, ἀλλὰ καὶ τὰ χελιδονάκια, ὅταν μεγαλώσουν, θὰ φροντίσουν τὰ μικρά τους· ἔτσι τὰ δημιούργησε ἡ ἀρχοντικὴ ἀγάπη τοῦ Θεοῦ
Ἁγ. Παϊσίου Ἁγιορείτου: ΛΟΓΟΙ Ε’ «Πάθη καὶ Ἀρετὲς» -130-