Αγίου Παϊσίου Αγιορείτου 

–Γέροντα, ὁ Ἀββᾶς Ἰσαὰκ γράφει:
«Πᾶσα μετάνοια γινομένη ἄνευ τῆς προαιρέσεως οὔτε χαρὰν περιέχει, οὔτε λογίζεται ἀξία ἀνταμοιβῆς»14.
Πῶς μπορεῖ νὰ μετανοῆ κανεὶς χωρὶς τὴν προαίρεσή του;–Ἀναγκάζεται νὰ μετανοήση, μιὰ ποὺ ξέπεσε στὰ μάτια τῶν ἄλλων, ἀλλὰ δὲν ἔχει ταπείνωση. Ἔτσι τὸ καταλαβαίνω.
–Δηλαδὴ ὑπάρχει μετάνοια χωρὶς τὴν προαίρεσή μας;
–Ναί, εἶναι ἡ ἀναγκαστικὴ μετάνοια. 
Σοῦ ζητάω δηλαδὴ νὰ μὲ συγχωρέσης γιὰ ἕνα κακὸ ποὺ σοῦ ἔκανα, γιὰ νὰ γλυτώσω ἀπὸ τὶς συνέπειες, ἀλλὰ ἐσωτερικὰ δὲν ἀλλάζω. Ὁ διαβολεμένος ἄνθρωπος κάνει δῆθεν ὅτι μετάνοιωσε καὶ πηγαίνει μὲ πονηριά, βάζει μετάνοιες μὲ προσποιητὴ καλωσύνη, γιὰ νὰ πλανέση τοὺς ἄλλους. Ἀλλὰ καὶ τὸ νὰ πάη κανεὶς νὰ πῆ τὶς ἁμαρτίες του στὸν πνευματικό, γιατὶ φοβᾶται μήπως πάη στὴν κόλαση, καὶ αὐτὸ δὲν εἶναι μετάνοια. Γιατὶ δὲν εἶναι ὅτι μετανοεῖ γιὰ τὶς ἁμαρτίες του, ἀλλὰ τὸ θέμα εἶναι νὰ μὴν πάη στὴν κόλαση! Μετάνοια πραγματικὴ εἶναι πρῶτα νὰ συναισθανθῆ ὁ ἄνθρωπος τὸ σφάλμα του, νὰ πονέση, νὰ ζητήση συγχώρεση ἀπὸ τὸν Θεὸ καὶ μετὰ νὰ ἐξομολογηθῆ. Ἔτσι θὰ ἔρθη ἡ θεία παρηγοριά.
Γι ̓ αὐτὸ πάντα συνιστῶ μετάνοια καὶ ἐξομολόγηση. Μόνον ἐξομολόγηση ποτὲ δὲν συνιστῶ.
Νά, καὶ ὅταν γίνεται ἕνας σεισμός, βλέπει κανεὶς ὅτι ὅσοι ἔχουν καλὴ προαίρεση συγκλονίζονται, μετανοοῦν καὶ ἀλλάζουν ζωή. Οἱ ἄλλοι, οἱ περισσότεροι, ἔρχονται πρὸς στιγμὴν σὲ συναίσθηση, μόλις ὅμως περάση ὁ κίνδυνος, πάλι γυρίζουν στὴν παλιά τους ζωή.
Γι ̓ αὐτό, ὅταν μοῦ εἶπε κάποιος ὅτι στὴν πόλη ποὺ μένει ἔγινε δυνατὸς σεισμός, τοῦ εἶπα: «Σᾶς κούνησε δηλαδὴ γερά· σᾶς ξύπνησε ὅμως;».
«Μᾶς ξύπνησε, μᾶς ξύπνησε», μοῦ λέει. «Πάλι ὅμως θὰ κοιμηθῆτε», τοῦ εἶπα.

Ἁγ. Παϊσίου Ἁγιορείτου: ΛΟΓΟΙ Γ’ «Πνευματικὸς Ἀγώνας»-99-

14Ἀββᾶ Ἰσαὰκ τοῦ Σύρου, Οἱ Ἀσκητικοὶ Λόγοι, Λόγος Λ´, σ. 111