Του.Αγίου Παϊσίου Αγιορείτου

–Γέροντα, μετὰ τὸ «ἐλέησόν με» πρέπει νὰ λέω πάντοτε «τὴν ἁμαρτωλήν»;

–Μπορεῖς νὰ τὸ πῆς λίγες φορὲς στὴν ἀρχὴ καὶ μετὰ δὲν χρειάζεται νὰ τὸ λές· φθάνει νὰ ἔχης συναίσθηση τῆς ἁμαρτωλότητός σου.

–Γέροντα, μοῦ εἶναι πιὸ εὔκολο νὰ κάνω κομποσχοίνι στὴν Παναγία ἢ στοὺς Ἁγίους παρὰ νὰ λέω τὴν εὐχή. Εἶναι φυσικὸ νὰ συμβαίνη αὐτό;

–Ἄλλο τὸ ἕνα, ἄλλο τὸ ἄλλο. Ἡ εὐχὴ ἔχει ἄλλο νόημα· μὲ τὴν εὐχὴ συνδέεται κανεὶς μὲ τὸν Χριστό, ἑνώνεται ὁ νοῦς του μὲ τὸν Θεό. Ἀλλὰ πρέπει ὁ νοῦς νὰ εἶναι στὴν εὐχή· αὐτὸ εἶναι τὸ μυστικό. Ὅταν κάνουμε πολλὰ κομποσχοίνια στὸν ἕναν ἢ στὸν ἄλλον Ἅγιο, καλὸ εἶναι καὶ αὐτό, ἀλλὰ δὲν βοηθάει στὴν ἀδιάλειπτη προσευχή. Νὰ συνηθίζης νὰ λὲς περισσότερο τὴν εὐχή, γιὰ νὰ κινῆται ὁ νοῦς πολλὲς φορὲς στὸ «Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ», καὶ ἔτσι θὰ βρίσκεσαι φυσιολογικὰ στὴν ἀδιάλειπτη προσευχή, ἡ ὁποία περιορίζεται συνήθως στὸ «Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ, Υἱὲ τοῦ Θεοῦ, ἐλέησόν με», τὸ ὁποῖο πρέπει νὰ λέμε «ἐν ὅλῃ τῇ καρδίᾳ καὶ ἐν ὅλῃ τῇ ψυχῇ καὶ ἐν ὅλῃ τῇ διανοίᾳ»111. Ἄλλο εἶναι ὅταν θέλουμε νὰ παρακαλέσουμε ἕναν Ἅγιο γιὰ νὰ ἐπέμβη, νὰ βοηθήση σὲ κάποιο πρόβλημα. Αὐτὸ τὸ λέω ἀπὸ δική μου πεῖρα, πῶς βοηθιέμαι ἐγώ· δὲν ξέρω ἐὰν βοηθάη καὶ ἄλλους. Τὸ πᾶν εἶναι νὰ στραφοῦμε στὴν εὐχή, γιὰ νὰ ἑνωθοῦμε μὲ τὸν Θεό. Μόνον αὐτὸ ἀξίζει, γιατὶ ὁ ἄνθρωπος μὲ τὸ Πνεῦμα τοῦ Θεοῦ συγγενεύει, καὶ μὲ τὸ πνεῦμα ἑνώνεται μὲ τὸν Θεὸ κατὰ ἕναν ἱερὸ τρόπο διὰ τῆς προσευχῆς. Ἐπαναλαμβάνουμε δηλαδὴ πολλὲς φορὲς τὸ γλυκύτατο ὄνομα τοῦ Χριστοῦ, ὄχι γιατὶ ὁ Χριστὸς δὲν ἀκούει μὲ μιὰ φορὰ ποὺ θὰ Τὸν ἐπικαλεσθοῦμε,ἀλλὰ γιὰ νὰ ἑνωθῆ ὁ νοῦς μας μαζί Του, ἀφοῦ ὁ Χριστὸς εἶναι γιὰ μᾶς τὸ πᾶν καὶ σ' Αὐτὸν θὰ καταλήξουμε.

111Βλ. Ματθ. 22, 37· Μάρκ. 12, 30· Λουκ. 10, 27.