Του.Αγίου Παϊσίου Αγιορείτου

Ἡ συνεργασία τοῦ νοῦ καὶ τῆς καρδιᾶς

–Γέροντα, μερικὲς φορὲς μὲ τὸν νοῦ μου καταλαβαίνω ὅτι πρέπει νὰ ἀγαπήσω τὸν ἄλλον, ἀλλὰ δὲν νιώθω μέσα μου ἀγάπη.

–Σιγὰ-σιγὰ ἀπὸ τὸν νοῦ θὰ πάη καὶ στὴν καρδιὰ καὶ θὰ νιώσης τὴν ἀγάπη. Γιὰ νὰ ἀγαπήσης τὸν ἄλλον, χρειάζεται νὰ δουλέψη καὶ ἡ καρδιά· δὲν ἀρκεῖ ὁ νοῦς. Μὲ τὸν νοῦ φθάνεις στὸ σημεῖονὰ πῆς:

«Τώρα πρέπει αὐτὸν νὰ τὸν ἀνεχθῶ» ἢ «πρέπει νὰ προσέξω νὰ μὴν τοῦ πῶ αὐτό, νὰ μὴν τοῦ κάνω ἐκεῖνο» κ.λπ. Αὐτὸ σημαίνει ὅτι τὸν ἄλλον δὲν τὸν ἀγαπᾶς.

Τὸν βλέπεις σὰν ξένο· δὲν τὸν βλέπεις σὰν ἀδελφό, γιὰ νὰ τὸν πονέσης καὶ νὰ σκιρτήση ἡ καρδιά.

–Ὅταν, Γέροντα, ὑπάρχη ἀπόσταση μεταξὺ νοῦ καὶ καρδιᾶς, μπορεῖ μὲ μιὰ λογικὴ τοποθέτηση ποὺ θὰ κάνω νὰ ἀκολουθήση ἡ καρδιὰ τὸν νοῦ;

–Πόσο ἀπέχει ἡ καρδιὰ ἀπὸ τὸν νοῦ;

Γιατί νὰ ὑπάρχη ἀπόσταση;

–Γιατί, ἐνῶ μὲ τὸν νοῦ τοποθετοῦμαι σωστά, ἡ καρδιὰ δὲν μπορεῖ νὰ ἀκολουθήση, ἐπειδὴ εἶναι κυριευμένη ἀπὸ τὰ πάθη.

–Καλὴ εἶναι ἡ διάγνωση ποὺ κάνεις, ἀλλὰ δὲν φθάνει· χρειάζεται καὶ προσπάθεια γιὰ θεραπεία. Ὅλη τὴν πνευματικὴ δουλειὰ τὴν κάνει ὁ νοῦς μὲ τὴν καρδιά.

Ὁ νοῦς εἶναι ὁ πομπὸς καὶ ἡ καρδιὰ ὁ δέκτης. Ὅπου γυρίση κανεὶς τὸν πομπό, σ ̓ αὐτὴν τὴν συχνότητα δουλεύει καὶ ὁ δέκτης. Ἂν ὁ νοῦς δουλεύη κοσμικά, στέλνει κοσμικὰ τηλεγραφήματα στὴν καρδιά· ἂν δουλεύη πνευματικά, συγκινεῖται καὶ πονάει ἡ καρδιὰ πνευματικά.

Πῶς νὰ φᾶς λ.χ. πολύ, ὅταν σκεφθῆς ὅτι ἀλλοῦ οἱ ἄνθρωποι πεθαίνουν ἀπὸ τὴν πεῖνα ἢ ὅτι οἱ Βεδουΐνοι τρῶνε τὴν κοπριὰ ἀπὸ τὶς καμῆλες10;

–Πρόσεξα, Γέροντα, ὅτι ἐγὼ δὲν ἀγαπῶ μὲ τὴν καρδιά, ἀλλὰ μὲ τὸ μυαλό.

Πῶς θὰ δουλέψη ἡ καρδιά;

–Δὲν ξέρεις; Τώρα οἱ γιατροί, γιὰ νὰ δουλέψη ἡ καρδιά, τρυποῦν τὸ στῆθος καὶ βάζουν μέσα ...μπαταρία. Κι ἐμεῖς πρέπει νὰ δουλεύουμε τὸ μυαλό μας, γιὰ νὰ τρυπήση τὴν καρδιά, νὰ πάρη μπρὸς καὶ νὰ ἀρχίση νὰ δουλεύη.

–Πῶς θὰ γίνη αὐτό, Γέροντα;

–Αὐτὸ κατ ̓ ἐμὲ γίνεται μὲ τρεῖς τρόπους: Ἢ νιώθει κανεὶς πολλὴ εὐγνωμοσύνη γιὰ τὶς εὐεργεσίες τοῦ Θεοῦ, ὁπότε λειώνει καὶ δοξολογεῖ τὸν Θεό, ἢ νιώθει τὸ βάρος τῶν ἁμαρτιῶν του καὶ ζητᾶ μὲ πόνο ἀπὸ τὸν Θεὸ συγχώρηση, ἢ ἔρχεται στὴν θέση τοῦ ἄλλου ποὺ ἔχει κάποια δυσκολία καὶ τὸν πονάει φυσιολογικά.

–Γέροντα, ἐγὼ φέρομαι αὐθόρμητα, ὅπως νιώθω· αὐτὸ εἶναι καλό;

–Κοίταξε, ὅταν ὑπάρχη στὴν καρδιὰ ἡ καθαρή, ἡ ὁλοκληρωμένη ἀγάπη πρὸς τὸν Θεό, τότε κάθε αὐθόρμητη ἐκδήλωση τῆς καρδιᾶς εἶναι καθαρή. Ὅταν ὅμως δὲν ὑπάρχη στὴν καρδιὰ ἡ καθαρὴ ἀγάπη, τότε χρειάζεται φρένο στὸν αὐθορμητισμό, γιατὶ αὐτὴ ἡ αὐθόρμητη ἐκδήλωση εἶναι γεμάτη ἀπὸ κοσμικὲς τοξίνες.

–Τί θὰ μὲ βοηθήση, Γέροντα, νὰ περιορίσω τὸν αὐθορμητισμό μου;

–Ἐσὺ δὲν ὁδηγοῦσες αὐτοκίνητο;

φρένο δὲν εἶχε; Γιά πές μου λοιπὸν τώρα ποὺ εἶσαι... ἔξω φρενῶν, τί πρέπει νὰ κάνης;

Πρέπει νὰ βάλω φρένο στὴν καρδιά. –Ναί, πρέπει ὁ νοῦς νὰ φρενάρη τὴν καρδιά, γιατί, ὅταν προπορεύεται ἡ καρδιά, χαραμίζεται.

Σ ̓ ἐσένα ὁ Θεὸς ἔδωσε καὶ πολὺ μυαλὸ καὶ πολλὴ καρδιά, ἀλλὰ δὲν χρησιμοποιεῖς τὸ μυαλό σου γιὰ φρένο στὴν καρδιά σου καὶ τὴν χαραμίζεις. Νὰ σκέφτεσαι πρὶν ἀπὸ τὴν κάθε σου ἐνέργεια, γιὰ νὰ δουλεύης τὴν καρδιὰ ποὺ σοῦ ἔδωσε ὁ Θεὸς σωστά, ἁπλὰ καὶ φιλότιμα.

Ἁγ. Παϊσίου Ἁγιορείτου: ΛΟΓΟΙ Ε’ «Πάθη καὶ Ἀρετὲς» -115-

11 -10 Ὁ Γέροντας ἀναφέρεται στὴν δεκαετία τοῦ 1960.