Ὑψηλὴ  θέση καὶ ταπεινὸ φρόνημα
–Σ ̓ ἐμένα, Γέροντα,
ὑπάρχει ὑπερηφάνεια;
–Ἔ, ὑπάρχει καὶ λίγη ὑπερηφάνεια. Τοὐλάχιστον νὰ ἔχουμε τὴν κανονικὴ ὑπερηφάνεια, ὅση προβλέπει ὁ νόμος...
–Ὑπάρχει, Γέροντα, καὶ «κανονικὴ» ὑπερηφάνεια;
–Κοίταξε νὰ σοῦ πῶ: Ἂν κάποιοςἔχη ἱκανότητες, γνώσεις κ.λπ., καὶ νὰ ὑπερηφανευθῆ λίγο, ἔχει ἐλαφρυντικά. Ὄχι βέβαια πὼς εἶναι καλὴ καὶ αὐτὴ ἡ ὑπερηφάνεια, ἀλλὰ δικαιολογεῖται κατὰ κάποιον τρόπο. Ἕνας ὅμως ποὺ δὲν ἔχει οὔτε ἱκανότητες οὔτε γνώσεις, δὲν δικαιολογεῖται νὰ ὑπερηφανεύεται·ἐπιβάλλεται νὰ εἶναι ταπεινός. Ἂν ὑπερηφανεύεται, εἶναι τελείως χαμένος. Βλέπεις, μιὰ νοσοκόμα ποὺ κάνει μιὰ ἔνεση πενικιλίνης στὸν ἄρρωστο καὶ τοῦ πέφτει ὁ πυρετός, μπορεῖ νὰ ἔχη ὑπερήφανο λογισμό, ἐνῶ ὁ Φλέμινγκ ποὺ ἀνακάλυψε τὴν πενικιλίνη καὶ βοήθησε τόσον κόσμο, πόση ταπείνωση εἶχε! Ὁ Φλέμινγκ μετὰ τὴν ἀνακάλυψη τῆς πενικιλίνης εἶχε πάει στὴν Ἀμερική. Ἐκεῖ τὸν χειροκροτοῦσαν οἱ ἄλλοι, χειροκροτοῦσε καὶ αὐτός. Κάποια στιγμὴ ρώτησε: «Τί συμβαίνει; γιὰ ποιόν χειροκροτοῦν;». «Γιὰ σένα χειροκροτοῦν», τοῦ εἶπαν. Τἄχασε! Δὲν εἶχε καταλάβει γιὰ ποιόν χειροκροτοῦσαν! Θέλω νὰ πῶ, ἐκεῖνος ποὺ βρῆκε τὴν πενικιλίνη δὲν ὑπερηφανεύτηκε, καὶ ἡ νοσοκόμα ποὺ κάνει τὴν ἔνεση καὶ πέφτει ὁ πυρετὸς καμαρώνει. Γι ̓ αὐτὸ ὁ Μέγας Βασίλειος λέει: «Τὸ σπουδαιότερο εἶναι νὰ ἔχη ὁ ἄνθρωπος ὑψηλὴ θέση καὶ ταπεινὸ φρόνημα»2.
Αὐτὸ ἔχει μεγάλη ἀξία καὶ ἀνταμείβεται ἀπὸ τὸν Θεό. Βλέπω τὴν ταπείνωση ποὺ ἔχουν μεγάλοι ἀξιωματικοὶ καὶ τὴν ὑπερηφάνεια ποὺ ἔχουν ἁπλοὶ χωροφύλακες. Εἶχε ἔρθει μιὰ φορὰ στὸ Καλύβι ἕνας ὑπονωματάρχης μὲ ἕναν ἀέρα καὶ ἔλεγε-ἔλεγε..
. «Εἶμαι ἀστυφύλακας, εἶμαι ἐκεῖνο, εἶμαι τὸ ἄλλο!».
Διοικητὴς τῆς Χωροφυλακῆς νὰ ἦταν, δὲν θὰ μιλοῦσε ἔτσι. Φοβερό!
Καὶ ἄλλοι μὲ πλούτη, μὲ θέσεις, μὲ ἱκανότητες, ἔχουν μιὰ ταπείνωση, μιὰ ἁπλότητα! Νιώθουν σὰν νὰ μὴν ἔχουν τίποτε. Μεγάλοι ἀξιωματικοὶ δὲν φορᾶνε τὴν στολή τους, γιὰ νὰ ἀποφύγουν τὶς τιμές. Θυμᾶμαι, ἕνας στρατηγός, ποὺ εἶχε πολλὰ παράσημα ἀπὸ τὸν πόλεμο, ὅταν ἦταν νὰ πάη γιὰ παρέλαση, ἔλεγε: «Θὰ φορτωθῶ τώρα τὰ παράσημα...». Καὶ ἕνας ἄλλος μόνον ἕνα γαλόνι εἶχε πάρει καὶ φοροῦσε συνέχεια τὴν στολή, γιὰ νὰ τὸ δείχνη.
Εἶχε βάλει καὶ πιὸ φαρδὺ σειρίτι –μέχρις ἐκεῖ ποὺ νὰ μὴν τὸν κλείσουν μέσα, γιατὶ ὑπάρχει κανονισμὸς πόσο φαρδὺ νὰ εἶναι τὸ σειρίτι. Καημένοι ἄνθρωποι
!–Δηλαδή, Γέροντα, ὅταν ἔχη κάποιος ταπεινὴ θέση καὶ ὑπερηφανεύεται, τί δείχνει; ὅτι εἶναι ἀνόητος;
–Μιὰ φορά; Πολλὲς φορές!

Ἁγ. Παϊσίου Ἁγιορείτου: ΛΟΓΟΙ Ε’ «Πάθη καὶ Ἀρετὲς» -50-
3,Δ’ Βασ. 19, 15· Νεεμ. 9, 6· Ἐσθὴρ4, 17· Ἠσ. 37, 16· Ἰερ. 39, 17.
4.Α’ Κορ. 4, 7