Η ευλάβεια του γέροντα Παΐσιου στην Παναγία
- Γέροντα, ποια εικόνα της Παναγίας σας αρέσει περισσότερο;
- Εμένα όλες οι εικόνες της Παναγίας μου αρέσουν. Και μόνο το όνομά Της να βρω κάπου γραμμένο, το ασπάζομαι πολλές φορές με ευλάβεια και σκιρτάει η καρδιά μου.
Είναι φοβερό, αν το σκεφθής!
Μικρό κοριτσάκι ήταν και είπε το «Μεγαλύνει η ψυχή μου τον Κύριον, ότι επέβλεψεν επί την ταπείνωσιν της δούλης αυτού».
Μέσα σε λίγες λέξεις τόσα νοήματα!
Πολύ θα βοηθηθής , εάν εμβαθύνης στα λόγια αυτά.
Είναι λίγα και δυνατά.
Αν τα μελετάς, θα αγαπήσης την ταπείνωση…
…… κι αν ταπεινωθής, θα δης τον Θεό να έρχεται μέσα σου και να κάνη την καρδιά σου Φάτνη της Βηθλεέμ.
Από το βιβλίο: «Πάθη και αρετές» Γέροντος Παισίου Αγιορείτου
Πηγή: ΑΓΙΟΡΕΙΤΙΚΕΣ ΜΝΗΜΕΣ
ΤΟ ΠΝΕΥΜΑ ΤΟΥ ΔΑΣΚΑΛΟΥ
Τό πνεῦμα τοῦ Δασκάλου
Εἶχε φτάσει ἡ ὥρα πού ὅλοι οἱ μαθητές περιμένουν μέ ἀγωνία. Στήν τάξη ἐπικρατοῦσε ἀναβρασμός. Τά παιδιά, ἀνυπόμονα γιά τίς καλοκαιρινές διακοπές πού θά ἄρχιζαν σέ λίγες μέρες, ἔκαναν ὄνειρα. Μόνο ὁ δάσκαλος σώπαινε προβληματισμένος. Ἀπό αὐτά τά ἀξιολάτρευτα πλάσματα πού εἶχε ἀπέναντί του, καί πού τά ἀγαποῦσε ὅλα, χωρίς καμιά διάκριση, θά ἔπρεπε νά διαλέξει ἐκεῖνα πού ἄξιζαν νά προβιβαστοῦν στήν ἑπόμενη τάξη καί νά ἀπορρίψει ἐκεῖνα πού δέν εἶχαν δουλέψει ἀρκετά ὥστε νά εἶναι τώρα σέ θέση νά γευτοῦν τούς καρπούς τῶν κόπων τους. Ἡ θέση του, δέν ἦταν καθόλου εὔκολη. Ἤξερε πώς ἡ ἀποτυχία πονοῦσε περισσότερο καί ἄν αὐτό θά βοηθοῦσε ἀληθινά τά παιδιά, θά τά πέρναγε ὅλα, χωρίς καμία ἐξαίρεση. Ἀλλά αὐτό θά ἦταν καταστροφικό γιά τήν ζωή τους γιατί ἔτσι δέν θά μάθαιναν ποτέ νά ἀγωνίζονται. Ἔτσι, γιά τό δικό τους καλό, ἔπρεπε νά φανεῖ αὐστηρός παρά τή θλίψη πού τοῦ προξενοῦσε αὐτή ἡ ἰδέα.
Ἀναζητοῦσε μάταια ἕνα τρόπο νά τούς τό πεῖ. Νά τούς δώσει νά καταλάβουν πώς αὐτή ἡ ἀναγκαία πράξη ἦταν σημαντική γιά τή ζωή τους καί ὄφειλαν νά τή δοῦν ἔτσι, καί μάλιστα νά πάρουν ἀπό αὐτή ἕνα μάθημα πού θά τούς ἦταν πολύ περισσότερο χρήσιμο ἀπό τά μαθηματικά ἤ τή γεωγραφία. Σκέφτηκε πολύ ὥσπου στό τέλος βρῆκε τόν τρόπο. Μετά τό τελευταῖο διάλειμμα τά κάλεσε στήν αἴθουσα καί τούς ζήτησε νά κλείσουν τά βιβλία καί νά τόν ἀκούσουν προσεκτικά.
Τά παιδιά τόν κοίταξαν παραξενεμένα, μά εἶχαν μάθει νά ἀκοῦνε τόν καλό τους δάσκαλο καί νά κάνουν ὅ,τι τούς ζητοῦσε χωρίς ἀντιρρήσεις. Ἔτσι ἔκαναν καί τώρα.
Ὅταν τά βιβλία μπῆκαν στίς τσάντες καί ἔγινε ἡσυχία, ὁ δάσκαλος κατέβηκε ἀπό τήν ἕδρα του, προχώρησε στό κέντρο τῆς αἴθουσας καί μέ φωνή πού ἔτρεμε ἀπό συγκίνηση τούς εἶπε:
ἀγαπητά μου παιδιά, ὁ χρόνος αὐτός φτάνει στό τέλος του. Περάσαμε πολλά μαζί, στιγμές ὄμορφες καί στιγμές δύσκολες. Ἐγώ, σάν δάσκαλός σας προσπάθησα ὅσο μποροῦσα μέ ἀγάπη καί σεβασμό σέ σᾶς, νά σᾶς μάθω ὅσα περισσότερα μποροῦσα ἀπό ἐκεῖνα πού θά σᾶς φανοῦν χρήσιμα αὔριο. Ἔκανα κάθε τί γιά νά βάλω στήν ψυχή σᾶς τό σπόρο τῆς Γνώσης, ὅπως ἔκαναν καί οἱ δικοί μου δάσκαλοι πρίν πολλά χρόνια. «Τώρα, ἦρθε ἡ ὥρα νά κάνω κάτι ἀκόμα. Μέ βῆμα σταθερό πλησίασε στήν ἕδρα καί πῆρε ἕναν καθρέφτη πού ἦταν ἐκεῖ. Ὕστερα, τόν σήκωσε ψηλά γιά νά τόν δοῦν ὅλοι, καί πρίν προφτάσουν νά ρωτήσουν τίποτα τά παιδιά πού τόν κοίταζαν ἔκπληκτα, τόν ἄφησε νά πέσει μέ δύναμη στό πάτωμα. Ὁ καθρέφτης, μέ ἕνα δυνατό θόρυβο ἔπεσε στό πάτωμα καί ἔγινε θρύψαλα. Τά παιδιά ἔβγαλαν ἕνα ἐπιφώνημα ἀπογοήτευσης καί στήν τάξη ἐπικράτησε ἀναταραχή.
Ὁ δάσκαλος ὅμως δέν ἐπέτρεψε νά συνεχιστεῖ ἄλλο ὁ θόρυβος.
Ἡσυχία! Μήν βιάζεστε! Θά σᾶς ἐξηγήσω ἀμέσως! Παρακαλῶ σηκωθεῖτε ἥσυχα – ἥσυχα, πάρτε ὁ καθένας ἀπό ἕνα μόνο κομμάτι καί γυρίστε στίς θέσεις σας. Τά παιδιά ἔκαναν ὅ,τι τούς εἶπε.
Τώρα σηκῶστε ὁ καθένας τό κομμάτι πού πήρατε. Τά παιδιά σήκωσαν ψηλά τά κομμάτια τους. Τό κάθε κομμάτι ἦταν διαφορετικό ἀπό τά ἄλλα. Ἕνα ἦταν μεγάλο, ἄλλο πιό μικρό, ἄλλο ἀκόμα μικρότερο.
Ὁ καθρέφτης, εἶπε ὁ δάσκαλος, ἦταν ἡ γνώση πού σᾶς πρόσφερα. Ἦταν ἕνα καί μοναδικό κομμάτι μά καθώς ἔπεφτε ἀνάμεσά σας ὁ καθένας ἀπό ἐσᾶς πῆρε ἕνα δικό του. Ἄλλος πῆρε μεγάλο, καί ἄλλος μικρότερο. Αὐτό τό κομμάτι πάρτε το μαζί σας καί φυλάξτε το καλά. Θά εἶναι ἕνα ἐνθύμιο ἀπό τόν δάσκαλό σας καί ἕνα πολύτιμο μάθημα γιά τή ζωή σας. «Τά ἀποτελέσματα τῶν ἐξετάσεων δέν θά εἶναι καλά γιά ὅλους. Ἄλλος ἀπό σᾶς θά προχωρήσει στήν ἑπόμενη τάξη καί θά συνεχίσει τίς σπουδές του, ἄλλος θά μείνει στάσιμος καί θά ἀναγκαστεῖ ἤ νά ἐπαναλάβει τήν τάξη ἤ νά ἀναζητήσει ἀλλοῦ τήν τύχη του. Δέν πρέπει νά στεναχωρηθεῖτε καλά μου παιδιά γιατί κανένας δέν πάει χαμένος. Ὁ καθένας ἔχει τά δικά του χαρίσματα καί τίς δικές του ἀξίες καί μέ αὐτές ὁδηγό καί τό Θεό προστάτη του νά βρεῖ τόν δρόμο του. Ἄλλος θά σπουδάσει, ἄλλος θά μάθει Τέχνη, ἄλλος θά γίνει ἀγρότης. Ὅλοι ὅμως θά βροῦν τόν δρόμο τους. Καί σέ αὐτή τήν προσπάθεια κρατῆστε τά λόγια μου καί αὐτό τό κομμάτι τοῦ καθρέφτη καί ὁδηγό.
Πέρασαν χρόνια καί χρόνια. Ποτέ δέν ξέχασα ἐκείνη τή μέρα. Ἤμουν κι ἐγώ ἕνας ἀπό ἐκείνους τούς μαθητές πού ἀναγκάστηκαν νά ἐγκαταλείψουν τό σχολεῖο καί νά βγοῦν στή βιοπάλη. Μά τά λόγια τοῦ δασκάλου μου ἔμειναν γιά πάντα χαραγμένα στή μνήμη μου. Κάποια φορᾶ πού εἶχα πάει στό χωριό, εἶδα τό δάσκαλό μου, γέροντα πιά, νά κάθεται στό καφενεῖο. Στήν ψυχή μου κάτι σκίρτησε. Κάθισα καί ἔγραψα αὐτό τό γράμμα γιά ἐκεῖνον τόν σπουδαῖο ἄνθρωπο καί τοῦ τό ἔδωσα μία μέρα στήν πλατεία:
«Ἀγαπημένε μου Δάσκαλε
Πάει καιρός ἀπό τότε πού ἄφησα τά μαθητικά θρανία καί ἴσως νά μή μέ θυμᾶσαι πιά. Μά ἐγώ ποτέ δέν σέ ξέχασα. Θυμᾶμαι ἀκόμη ἐκείνη τήν παραβολή πού μᾶς εἶπες τήν τελευταία μέρα πού πέρασα στήν τάξη μας, τή μέρα πού ἔσπασες τόν καθρέφτη. Πρόλαβα καί πῆρα ἕνα μικρό κομματάκι γιατί τά ἄλλα τά μεγαλύτερα τά πῆραν οἱ συμμαθητές μου. Ὅμως αὐτό τό κομμάτι τό πῆρα μέ λατρεία καί τό ἔβαλα πάνω στήν καρδιά. Τό ἕσφιξα τόπο πολύ πού ἡ χούφτα μου σκίστηκε καί γέμισε αἵματα. Ἡ πληγή δέν μέ τρόμαξε γιατί ἤξερα πώς τά σοφά σου λόγια ξεπερνοῦσαν κάθε πόνο. Προσπαθοῦσα νά καταλάβω τό νόημά τους, αὐτό τό νόημα πού προσπαθοῦσες νά περάσεις σέ ἐμᾶς τούς μαθητές σου.
Τό κομμάτι αὐτό τό ἔχω πάντα μαζί μου. Τό κρατάω σάν φυλαχτό ἱερό. Πολλές φορές τό παίρνω στή χούφτα μου καί τό κοιτῶ καί εἶναι σάν νά βλέπω ἐσένα καί μέσα ἀπό αὐτό ἀκούω τή φωνή σου καί τά σοφά σου λόγια πού μέ βοηθοῦν νά γίνω ἄνθρωπος σωστός καί νά κάνω τό καλό στούς συνανθρώπους μου. Ἤσουν τό δέντρο γιά μένα καί ἐγώ ὁ τυχερός πού δοκίμασα τούς σπάνιους καρπούς τῆς ψυχῆς σου.
Ἐσύ μέ ὁδήγησες! Ἐσύ μου στάθηκες! Τά λόγια σου μέ ἔκαναν νά σταθῶ στά πόδια μου κάθε φορᾶ πού μέ χτύπαγαν οἱ μπόρες. Ἄν γιά τόν Σαμψῶν ἡ δύναμη ἦταν στά μακριά του μαλλιά, ἡ δική μου δύναμη ἦταν αὐτό τό μικρό κομμάτι τοῦ σπασμένου καθρέφτη. Γί αὐτό καί δάσκαλέ μου τώρα πού σέ εἶδα ξαναένιωσα τήν ἀνάγκη νά σοῦ τά γράψω ὅλα αὐτά καί νά σοῦ πῶ, ἔστω καί μετά ἀπό τόσα χρόνια ἕνα μεγάλο εὐχαριστῶ πού μοῦ ἔδειξες τόν δρόμο αὐτό, πού μέ στήριξες ὅλα αὐτά τά χρόνια καί πού μέ βοήθησες νά γίνω ὅ,τι ἔγινα.»
Ὅση ὥρα ἐκεῖνος διάβαζε ἐγώ ἔμενα στό πλάι σιωπηλός. Παρακολουθοῦσα τά μάτια του πού ἔτρεχαν εὐτυχισμένα δάκρυα. Ὅταν τελείωσε ἔκλαιγε πιά μέ λυγμούς. Σηκώθηκε, μέ ἀγκάλιασε καί μέ φίλησε συγκινημένος. Τότε ἐγώ, πού δέν ἤμουν πιά μικρός μαθητής, ἐγώ πού εἶχα ἤδη τά δικά μου παιδιά ἔκανα αὐτό πού ἡ ψυχή μου ἔλεγε. Ἔσκυψα καί μέ συγκίνηση τοῦ φίλησα τό χέρι.
ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ ΚΩΣΤΟΠΟΥΛΟΣ, συγγραφέας
(Περιοδικό, ‘Τό σχολεῖο καί τό σπίτι’, Μάρτ. 2004)
Γέροντα, μερικές φορές οι δυσκολίες των εκπαιδευτικών στο σχολείο προέρχονται πιο πολύ από τους συναδέλφους;
- Θέλει πολλή διάκριση και φωτισμό στην εποχή μας, για να κινηθεί σωστά ο καθένας ανάμεσα στους συναδέλφους του. Για την κάθε περίπτωση χρειάζεται πολλή σύνεση και θείος φωτισμός. Ακόμη και να μη δείχνει μερικές φορές ότι πιστεύει. Να κινείται αθόρυβα και πιο πολύ να τους μιλάει με την σωστή ορθόδοξη ζωή του. Έτσι θα βοηθήσει, χωρίς να ερεθίσει. Ιδίως στην εκπαίδευση μερικά πράγματα είναι σαν ένας όγκος, που άλλοτε είναι καλοήθης και άλλοτε κακοήθης. Αν πάρουμε μια θέση με μια λογική, θα κάνουμε πολύ κακό αντί για καλό. Αν γίνει επέμβαση και ο όγκος είναι κακοήθης, θα κάνει μετάσταση. Θέλει λίγη καυτηρίαση προσεκτικά.
- Πάντως, Γέροντα, και οι εκπαιδευτικοί που θέλουν να κάνουν δουλειά δυσκολεύονται, γιατί είναι δεσμευμένοι.
- Άμα θέλει κανείς, μπορεί να βρει τρόπο να κάνη δουλειά. Μπόρεσαν και βρήκαν τρόπο στα άθεα καθεστώτα και δεν μπορούν να βρουν εδώ; Στην Βουλγαρία πήγε κάποιος από δω και μοίρασε σταυρουδάκια στα παιδιά ενός σχολείου. Ένας όμως του κόμματος που στεκόταν εκεί κοντά τον είδε. Η δασκάλα, μόλις τον αντιλήφθηκε, πήγε και πήρε τα σταυρουδάκια από τα χέρια των παιδιών και τα μάλωσε που τα πήραν. Αλλά όταν έφυγε εκείνος ο άθεος, η δασκάλα τα μοίρασε μόνη της στα παιδάκια. Είδες πως η δασκάλα ήταν εντάξει και με τον νόμο και με τον Θεό; Βλέπεις και οι δάσκαλοι στην Μικρά Ασία, μέσα σ’ εκείνα τα δύσκολα χρόνια, πόσα πρόσφεραν! Γιατί δούλευαν με την καρδιά τους. Πονούσαν, είχαν ευλάβεια, θυσιάζονταν. Να, και ο Άγιος Αρσένιος ο Καππαδόκης πόσο σοφά φερόταν στα Φάρασα! Είχε ετοιμάσει αίθουσα για σχολείο και αντί για θρανία είχε βάλει δέρματα από κατσίκες ή από πρόβατα με το τρίχωμά τους. Πάνω σ’ αυτά γονατισμένα τα παιδιά παρακολουθούσαν τα μαθήματα. Με αυτόν τον σοφό τρόπο δεν ερέθιζε τους Τούρκους, ακόμη και όταν τύχαινε να τα δουν, γιατί νόμιζαν ότι προσεύχονταν. Όταν πάλι ο Άγιος Αρσένιος ήθελε να βγάλει εκδρομή τα παιδιά, τα πήγαινε σε ένα δικό του χωράφι που ήταν σαν κήπος, δήθεν για να κάνουν δουλειά, και τους έλεγε: «Αν τυχόν δείτε Τούρκο, να κάνετε κανένα κουτσοδούλι. Κόψτε κανένα κλαρί, για να νομίζει ότι καθαρίζετε τον κήπο». Και έτσι έκαναν τα καημένα. Γιατί, αν καταλάβαιναν οι Τούρκοι ότι τα πήγε εκδρομή, θα είχε ιστορίες. Κρυφό σχολειό βλέπεις! Όταν έφευγε ο Τούρκος, έπαιζαν πάλι τα παιδιά. Και το καλοκαίρι, στις διακοπές, τα συγκέντρωνε πάλι τα παιδιά με τον ίδιο τρόπο, για να τα βοηθάει, για να μην ξεκόβονται και ξεχνούν όσα τους δίδασκε.
- Γέροντα, γιατί ο Άγιος Αρσένιος έγραφε τα μαθήματα στα τουρκικά με ελληνικά γράμματα;
- Για να ξέρουν και τουρκικά τα παιδιά, ώστε να μπορούν να τα βγάλουν πέρα. Και αν τυχόν τον έπιαναν οι Τούρκοι που μάθαινε γράμματα στα παιδιά, και να έβλεπαν ελληνικά γράμματα, άκουγαν ότι τα διάβαζε τουρκικά και δεν εξαγριώνονταν. Οπότε τα παιδιά μάθαιναν και τα τουρκικά, αλλά και οι Τούρκοι δεν ερεθίζονταν. Όλα όσα ζούσε ο Άγιος, την ακρίβεια της Ορθοδοξίας, την ευλάβεια, τα μετέδιδε στους μαθητές του.
Γι’ αυτό λέω, άμα θέλει κανείς, μπορεί να κάνη δουλειά στα παιδιά, όπου και αν βρεθεί. Έπεσε στα χέρια μου ένα ωραίο βιβλίο που έγραψε μια δασκάλα για την Βόρειο Ήπειρο. Αυτή για πεντακόσιους άνδρες κάνει. Πως μιλούσε στους ξεναγούς! Σβούρα τους έφερνε. Μπράβο της!
Είναι μεγάλη υπόθεση ο σωστός δάσκαλος, ιδίως στις μέρες μας! Τα παιδιά είναι άγραφες κασέτες ή θα γεμίσουν βρώμικα τραγούδια ή βυζαντινή μουσική. Το έργο του δασκάλου είναι ιερό. Έχει μεγάλη ευθύνη και, αν προσέξει, μπορεί να πάρει μεγάλο μισθό από τον Θεό. Να φροντίζει να διδάσκει στα παιδιά τον φόβο του Θεού. Πρέπει να βρουν τρόπο οι εκπαιδευτικοί να περνάνε κάποια μηνύματα στα παιδιά για τον Θεό και για την Πατρίδα. Ας σπείρουν αυτοί τον σπόρο, και ας μην τον δουν να βλαστάνει. Τίποτε δεν πάει χαμένο κάποια στιγμή θα πιάσει τόπο.
Και πάντα με το καλό, με επιείκεια, με αγάπη να φέρονται στα παιδιά. Να προσπαθούν να ξυπνάνε το φιλότιμό τους. Το παιδί θέλει αγάπη, ζεστασιά. Πολλά παιδιά την στερούνται τελείως στο σπίτι. Αν οι δάσκαλοι αγαπήσουν τα παιδιά, θα τους αγαπήσουν και εκείνα, και τότε θα κάνουν πιο εύκολα το έργο τους. Εμάς ο δάσκαλος με την βέργα μας χτυπούσε, όταν έβλεπε αταξία, αλλά αγαπούσε τα παιδιά και τα παιδιά τον αγαπούσαν. Δεν είχε δικά του παιδιά και τα αγαπούσε τα παιδιά πολύ.
Γι’ αυτό λέω ότι καλοί είναι οι γονείς που γεννούν πολλά παιδιά και γίνονται πολύτεκνοι, αλλά καλύτεροι είναι οι σωστοί εκπαιδευτικοί που αναγεννούν του κόσμου τα παιδιά και γίνονται υπέρ-υπέρ-πολύτεκνοι! Δίνουν αναγεννημένους ανθρώπους στην κοινωνία, και έτσι γίνεται καλύτερη.
Εἶχε φτάσει ἡ ὥρα πού ὅλοι οἱ μαθητές περιμένουν μέ ἀγωνία. Στήν τάξη ἐπικρατοῦσε ἀναβρασμός. Τά παιδιά, ἀνυπόμονα γιά τίς καλοκαιρινές διακοπές πού θά ἄρχιζαν σέ λίγες μέρες, ἔκαναν ὄνειρα. Μόνο ὁ δάσκαλος σώπαινε προβληματισμένος. Ἀπό αὐτά τά ἀξιολάτρευτα πλάσματα πού εἶχε ἀπέναντί του, καί πού τά ἀγαποῦσε ὅλα, χωρίς καμιά διάκριση, θά ἔπρεπε νά διαλέξει ἐκεῖνα πού ἄξιζαν νά προβιβαστοῦν στήν ἑπόμενη τάξη καί νά ἀπορρίψει ἐκεῖνα πού δέν εἶχαν δουλέψει ἀρκετά ὥστε νά εἶναι τώρα σέ θέση νά γευτοῦν τούς καρπούς τῶν κόπων τους. Ἡ θέση του, δέν ἦταν καθόλου εὔκολη. Ἤξερε πώς ἡ ἀποτυχία πονοῦσε περισσότερο καί ἄν αὐτό θά βοηθοῦσε ἀληθινά τά παιδιά, θά τά πέρναγε ὅλα, χωρίς καμία ἐξαίρεση. Ἀλλά αὐτό θά ἦταν καταστροφικό γιά τήν ζωή τους γιατί ἔτσι δέν θά μάθαιναν ποτέ νά ἀγωνίζονται. Ἔτσι, γιά τό δικό τους καλό, ἔπρεπε νά φανεῖ αὐστηρός παρά τή θλίψη πού τοῦ προξενοῦσε αὐτή ἡ ἰδέα.
Ἀναζητοῦσε μάταια ἕνα τρόπο νά τούς τό πεῖ. Νά τούς δώσει νά καταλάβουν πώς αὐτή ἡ ἀναγκαία πράξη ἦταν σημαντική γιά τή ζωή τους καί ὄφειλαν νά τή δοῦν ἔτσι, καί μάλιστα νά πάρουν ἀπό αὐτή ἕνα μάθημα πού θά τούς ἦταν πολύ περισσότερο χρήσιμο ἀπό τά μαθηματικά ἤ τή γεωγραφία. Σκέφτηκε πολύ ὥσπου στό τέλος βρῆκε τόν τρόπο. Μετά τό τελευταῖο διάλειμμα τά κάλεσε στήν αἴθουσα καί τούς ζήτησε νά κλείσουν τά βιβλία καί νά τόν ἀκούσουν προσεκτικά.
Τά παιδιά τόν κοίταξαν παραξενεμένα, μά εἶχαν μάθει νά ἀκοῦνε τόν καλό τους δάσκαλο καί νά κάνουν ὅ,τι τούς ζητοῦσε χωρίς ἀντιρρήσεις. Ἔτσι ἔκαναν καί τώρα.
Ὅταν τά βιβλία μπῆκαν στίς τσάντες καί ἔγινε ἡσυχία, ὁ δάσκαλος κατέβηκε ἀπό τήν ἕδρα του, προχώρησε στό κέντρο τῆς αἴθουσας καί μέ φωνή πού ἔτρεμε ἀπό συγκίνηση τούς εἶπε:
ἀγαπητά μου παιδιά, ὁ χρόνος αὐτός φτάνει στό τέλος του. Περάσαμε πολλά μαζί, στιγμές ὄμορφες καί στιγμές δύσκολες. Ἐγώ, σάν δάσκαλός σας προσπάθησα ὅσο μποροῦσα μέ ἀγάπη καί σεβασμό σέ σᾶς, νά σᾶς μάθω ὅσα περισσότερα μποροῦσα ἀπό ἐκεῖνα πού θά σᾶς φανοῦν χρήσιμα αὔριο. Ἔκανα κάθε τί γιά νά βάλω στήν ψυχή σᾶς τό σπόρο τῆς Γνώσης, ὅπως ἔκαναν καί οἱ δικοί μου δάσκαλοι πρίν πολλά χρόνια. «Τώρα, ἦρθε ἡ ὥρα νά κάνω κάτι ἀκόμα. Μέ βῆμα σταθερό πλησίασε στήν ἕδρα καί πῆρε ἕναν καθρέφτη πού ἦταν ἐκεῖ. Ὕστερα, τόν σήκωσε ψηλά γιά νά τόν δοῦν ὅλοι, καί πρίν προφτάσουν νά ρωτήσουν τίποτα τά παιδιά πού τόν κοίταζαν ἔκπληκτα, τόν ἄφησε νά πέσει μέ δύναμη στό πάτωμα. Ὁ καθρέφτης, μέ ἕνα δυνατό θόρυβο ἔπεσε στό πάτωμα καί ἔγινε θρύψαλα. Τά παιδιά ἔβγαλαν ἕνα ἐπιφώνημα ἀπογοήτευσης καί στήν τάξη ἐπικράτησε ἀναταραχή.
Ὁ δάσκαλος ὅμως δέν ἐπέτρεψε νά συνεχιστεῖ ἄλλο ὁ θόρυβος.
Ἡσυχία! Μήν βιάζεστε! Θά σᾶς ἐξηγήσω ἀμέσως! Παρακαλῶ σηκωθεῖτε ἥσυχα – ἥσυχα, πάρτε ὁ καθένας ἀπό ἕνα μόνο κομμάτι καί γυρίστε στίς θέσεις σας. Τά παιδιά ἔκαναν ὅ,τι τούς εἶπε.
Τώρα σηκῶστε ὁ καθένας τό κομμάτι πού πήρατε. Τά παιδιά σήκωσαν ψηλά τά κομμάτια τους. Τό κάθε κομμάτι ἦταν διαφορετικό ἀπό τά ἄλλα. Ἕνα ἦταν μεγάλο, ἄλλο πιό μικρό, ἄλλο ἀκόμα μικρότερο.
Ὁ καθρέφτης, εἶπε ὁ δάσκαλος, ἦταν ἡ γνώση πού σᾶς πρόσφερα. Ἦταν ἕνα καί μοναδικό κομμάτι μά καθώς ἔπεφτε ἀνάμεσά σας ὁ καθένας ἀπό ἐσᾶς πῆρε ἕνα δικό του. Ἄλλος πῆρε μεγάλο, καί ἄλλος μικρότερο. Αὐτό τό κομμάτι πάρτε το μαζί σας καί φυλάξτε το καλά. Θά εἶναι ἕνα ἐνθύμιο ἀπό τόν δάσκαλό σας καί ἕνα πολύτιμο μάθημα γιά τή ζωή σας. «Τά ἀποτελέσματα τῶν ἐξετάσεων δέν θά εἶναι καλά γιά ὅλους. Ἄλλος ἀπό σᾶς θά προχωρήσει στήν ἑπόμενη τάξη καί θά συνεχίσει τίς σπουδές του, ἄλλος θά μείνει στάσιμος καί θά ἀναγκαστεῖ ἤ νά ἐπαναλάβει τήν τάξη ἤ νά ἀναζητήσει ἀλλοῦ τήν τύχη του. Δέν πρέπει νά στεναχωρηθεῖτε καλά μου παιδιά γιατί κανένας δέν πάει χαμένος. Ὁ καθένας ἔχει τά δικά του χαρίσματα καί τίς δικές του ἀξίες καί μέ αὐτές ὁδηγό καί τό Θεό προστάτη του νά βρεῖ τόν δρόμο του. Ἄλλος θά σπουδάσει, ἄλλος θά μάθει Τέχνη, ἄλλος θά γίνει ἀγρότης. Ὅλοι ὅμως θά βροῦν τόν δρόμο τους. Καί σέ αὐτή τήν προσπάθεια κρατῆστε τά λόγια μου καί αὐτό τό κομμάτι τοῦ καθρέφτη καί ὁδηγό.
Πέρασαν χρόνια καί χρόνια. Ποτέ δέν ξέχασα ἐκείνη τή μέρα. Ἤμουν κι ἐγώ ἕνας ἀπό ἐκείνους τούς μαθητές πού ἀναγκάστηκαν νά ἐγκαταλείψουν τό σχολεῖο καί νά βγοῦν στή βιοπάλη. Μά τά λόγια τοῦ δασκάλου μου ἔμειναν γιά πάντα χαραγμένα στή μνήμη μου. Κάποια φορᾶ πού εἶχα πάει στό χωριό, εἶδα τό δάσκαλό μου, γέροντα πιά, νά κάθεται στό καφενεῖο. Στήν ψυχή μου κάτι σκίρτησε. Κάθισα καί ἔγραψα αὐτό τό γράμμα γιά ἐκεῖνον τόν σπουδαῖο ἄνθρωπο καί τοῦ τό ἔδωσα μία μέρα στήν πλατεία:
«Ἀγαπημένε μου Δάσκαλε
Πάει καιρός ἀπό τότε πού ἄφησα τά μαθητικά θρανία καί ἴσως νά μή μέ θυμᾶσαι πιά. Μά ἐγώ ποτέ δέν σέ ξέχασα. Θυμᾶμαι ἀκόμη ἐκείνη τήν παραβολή πού μᾶς εἶπες τήν τελευταία μέρα πού πέρασα στήν τάξη μας, τή μέρα πού ἔσπασες τόν καθρέφτη. Πρόλαβα καί πῆρα ἕνα μικρό κομματάκι γιατί τά ἄλλα τά μεγαλύτερα τά πῆραν οἱ συμμαθητές μου. Ὅμως αὐτό τό κομμάτι τό πῆρα μέ λατρεία καί τό ἔβαλα πάνω στήν καρδιά. Τό ἕσφιξα τόπο πολύ πού ἡ χούφτα μου σκίστηκε καί γέμισε αἵματα. Ἡ πληγή δέν μέ τρόμαξε γιατί ἤξερα πώς τά σοφά σου λόγια ξεπερνοῦσαν κάθε πόνο. Προσπαθοῦσα νά καταλάβω τό νόημά τους, αὐτό τό νόημα πού προσπαθοῦσες νά περάσεις σέ ἐμᾶς τούς μαθητές σου.
Τό κομμάτι αὐτό τό ἔχω πάντα μαζί μου. Τό κρατάω σάν φυλαχτό ἱερό. Πολλές φορές τό παίρνω στή χούφτα μου καί τό κοιτῶ καί εἶναι σάν νά βλέπω ἐσένα καί μέσα ἀπό αὐτό ἀκούω τή φωνή σου καί τά σοφά σου λόγια πού μέ βοηθοῦν νά γίνω ἄνθρωπος σωστός καί νά κάνω τό καλό στούς συνανθρώπους μου. Ἤσουν τό δέντρο γιά μένα καί ἐγώ ὁ τυχερός πού δοκίμασα τούς σπάνιους καρπούς τῆς ψυχῆς σου.
Ἐσύ μέ ὁδήγησες! Ἐσύ μου στάθηκες! Τά λόγια σου μέ ἔκαναν νά σταθῶ στά πόδια μου κάθε φορᾶ πού μέ χτύπαγαν οἱ μπόρες. Ἄν γιά τόν Σαμψῶν ἡ δύναμη ἦταν στά μακριά του μαλλιά, ἡ δική μου δύναμη ἦταν αὐτό τό μικρό κομμάτι τοῦ σπασμένου καθρέφτη. Γί αὐτό καί δάσκαλέ μου τώρα πού σέ εἶδα ξαναένιωσα τήν ἀνάγκη νά σοῦ τά γράψω ὅλα αὐτά καί νά σοῦ πῶ, ἔστω καί μετά ἀπό τόσα χρόνια ἕνα μεγάλο εὐχαριστῶ πού μοῦ ἔδειξες τόν δρόμο αὐτό, πού μέ στήριξες ὅλα αὐτά τά χρόνια καί πού μέ βοήθησες νά γίνω ὅ,τι ἔγινα.»
Ὅση ὥρα ἐκεῖνος διάβαζε ἐγώ ἔμενα στό πλάι σιωπηλός. Παρακολουθοῦσα τά μάτια του πού ἔτρεχαν εὐτυχισμένα δάκρυα. Ὅταν τελείωσε ἔκλαιγε πιά μέ λυγμούς. Σηκώθηκε, μέ ἀγκάλιασε καί μέ φίλησε συγκινημένος. Τότε ἐγώ, πού δέν ἤμουν πιά μικρός μαθητής, ἐγώ πού εἶχα ἤδη τά δικά μου παιδιά ἔκανα αὐτό πού ἡ ψυχή μου ἔλεγε. Ἔσκυψα καί μέ συγκίνηση τοῦ φίλησα τό χέρι.
ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ ΚΩΣΤΟΠΟΥΛΟΣ, συγγραφέας
(Περιοδικό, ‘Τό σχολεῖο καί τό σπίτι’, Μάρτ. 2004)
Γέροντας Παΐσιος - Το έργο του δασκάλου είναι ιερό
Γέροντα, μερικές φορές οι δυσκολίες των εκπαιδευτικών στο σχολείο προέρχονται πιο πολύ από τους συναδέλφους;
- Θέλει πολλή διάκριση και φωτισμό στην εποχή μας, για να κινηθεί σωστά ο καθένας ανάμεσα στους συναδέλφους του. Για την κάθε περίπτωση χρειάζεται πολλή σύνεση και θείος φωτισμός. Ακόμη και να μη δείχνει μερικές φορές ότι πιστεύει. Να κινείται αθόρυβα και πιο πολύ να τους μιλάει με την σωστή ορθόδοξη ζωή του. Έτσι θα βοηθήσει, χωρίς να ερεθίσει. Ιδίως στην εκπαίδευση μερικά πράγματα είναι σαν ένας όγκος, που άλλοτε είναι καλοήθης και άλλοτε κακοήθης. Αν πάρουμε μια θέση με μια λογική, θα κάνουμε πολύ κακό αντί για καλό. Αν γίνει επέμβαση και ο όγκος είναι κακοήθης, θα κάνει μετάσταση. Θέλει λίγη καυτηρίαση προσεκτικά.
- Πάντως, Γέροντα, και οι εκπαιδευτικοί που θέλουν να κάνουν δουλειά δυσκολεύονται, γιατί είναι δεσμευμένοι.
- Άμα θέλει κανείς, μπορεί να βρει τρόπο να κάνη δουλειά. Μπόρεσαν και βρήκαν τρόπο στα άθεα καθεστώτα και δεν μπορούν να βρουν εδώ; Στην Βουλγαρία πήγε κάποιος από δω και μοίρασε σταυρουδάκια στα παιδιά ενός σχολείου. Ένας όμως του κόμματος που στεκόταν εκεί κοντά τον είδε. Η δασκάλα, μόλις τον αντιλήφθηκε, πήγε και πήρε τα σταυρουδάκια από τα χέρια των παιδιών και τα μάλωσε που τα πήραν. Αλλά όταν έφυγε εκείνος ο άθεος, η δασκάλα τα μοίρασε μόνη της στα παιδάκια. Είδες πως η δασκάλα ήταν εντάξει και με τον νόμο και με τον Θεό; Βλέπεις και οι δάσκαλοι στην Μικρά Ασία, μέσα σ’ εκείνα τα δύσκολα χρόνια, πόσα πρόσφεραν! Γιατί δούλευαν με την καρδιά τους. Πονούσαν, είχαν ευλάβεια, θυσιάζονταν. Να, και ο Άγιος Αρσένιος ο Καππαδόκης πόσο σοφά φερόταν στα Φάρασα! Είχε ετοιμάσει αίθουσα για σχολείο και αντί για θρανία είχε βάλει δέρματα από κατσίκες ή από πρόβατα με το τρίχωμά τους. Πάνω σ’ αυτά γονατισμένα τα παιδιά παρακολουθούσαν τα μαθήματα. Με αυτόν τον σοφό τρόπο δεν ερέθιζε τους Τούρκους, ακόμη και όταν τύχαινε να τα δουν, γιατί νόμιζαν ότι προσεύχονταν. Όταν πάλι ο Άγιος Αρσένιος ήθελε να βγάλει εκδρομή τα παιδιά, τα πήγαινε σε ένα δικό του χωράφι που ήταν σαν κήπος, δήθεν για να κάνουν δουλειά, και τους έλεγε: «Αν τυχόν δείτε Τούρκο, να κάνετε κανένα κουτσοδούλι. Κόψτε κανένα κλαρί, για να νομίζει ότι καθαρίζετε τον κήπο». Και έτσι έκαναν τα καημένα. Γιατί, αν καταλάβαιναν οι Τούρκοι ότι τα πήγε εκδρομή, θα είχε ιστορίες. Κρυφό σχολειό βλέπεις! Όταν έφευγε ο Τούρκος, έπαιζαν πάλι τα παιδιά. Και το καλοκαίρι, στις διακοπές, τα συγκέντρωνε πάλι τα παιδιά με τον ίδιο τρόπο, για να τα βοηθάει, για να μην ξεκόβονται και ξεχνούν όσα τους δίδασκε.
- Γέροντα, γιατί ο Άγιος Αρσένιος έγραφε τα μαθήματα στα τουρκικά με ελληνικά γράμματα;
- Για να ξέρουν και τουρκικά τα παιδιά, ώστε να μπορούν να τα βγάλουν πέρα. Και αν τυχόν τον έπιαναν οι Τούρκοι που μάθαινε γράμματα στα παιδιά, και να έβλεπαν ελληνικά γράμματα, άκουγαν ότι τα διάβαζε τουρκικά και δεν εξαγριώνονταν. Οπότε τα παιδιά μάθαιναν και τα τουρκικά, αλλά και οι Τούρκοι δεν ερεθίζονταν. Όλα όσα ζούσε ο Άγιος, την ακρίβεια της Ορθοδοξίας, την ευλάβεια, τα μετέδιδε στους μαθητές του.
Γι’ αυτό λέω, άμα θέλει κανείς, μπορεί να κάνη δουλειά στα παιδιά, όπου και αν βρεθεί. Έπεσε στα χέρια μου ένα ωραίο βιβλίο που έγραψε μια δασκάλα για την Βόρειο Ήπειρο. Αυτή για πεντακόσιους άνδρες κάνει. Πως μιλούσε στους ξεναγούς! Σβούρα τους έφερνε. Μπράβο της!
Είναι μεγάλη υπόθεση ο σωστός δάσκαλος, ιδίως στις μέρες μας! Τα παιδιά είναι άγραφες κασέτες ή θα γεμίσουν βρώμικα τραγούδια ή βυζαντινή μουσική. Το έργο του δασκάλου είναι ιερό. Έχει μεγάλη ευθύνη και, αν προσέξει, μπορεί να πάρει μεγάλο μισθό από τον Θεό. Να φροντίζει να διδάσκει στα παιδιά τον φόβο του Θεού. Πρέπει να βρουν τρόπο οι εκπαιδευτικοί να περνάνε κάποια μηνύματα στα παιδιά για τον Θεό και για την Πατρίδα. Ας σπείρουν αυτοί τον σπόρο, και ας μην τον δουν να βλαστάνει. Τίποτε δεν πάει χαμένο κάποια στιγμή θα πιάσει τόπο.
Και πάντα με το καλό, με επιείκεια, με αγάπη να φέρονται στα παιδιά. Να προσπαθούν να ξυπνάνε το φιλότιμό τους. Το παιδί θέλει αγάπη, ζεστασιά. Πολλά παιδιά την στερούνται τελείως στο σπίτι. Αν οι δάσκαλοι αγαπήσουν τα παιδιά, θα τους αγαπήσουν και εκείνα, και τότε θα κάνουν πιο εύκολα το έργο τους. Εμάς ο δάσκαλος με την βέργα μας χτυπούσε, όταν έβλεπε αταξία, αλλά αγαπούσε τα παιδιά και τα παιδιά τον αγαπούσαν. Δεν είχε δικά του παιδιά και τα αγαπούσε τα παιδιά πολύ.
Γι’ αυτό λέω ότι καλοί είναι οι γονείς που γεννούν πολλά παιδιά και γίνονται πολύτεκνοι, αλλά καλύτεροι είναι οι σωστοί εκπαιδευτικοί που αναγεννούν του κόσμου τα παιδιά και γίνονται υπέρ-υπέρ-πολύτεκνοι! Δίνουν αναγεννημένους ανθρώπους στην κοινωνία, και έτσι γίνεται καλύτερη.
Από το βιβλίο «Με πόνο και αγάπη για τον σύγχρονο άνθρωπο»,
Γέροντος Παΐσιου Αγιορείτου Λόγοι Α’
Γέροντος Παΐσιου Αγιορείτου Λόγοι Α’
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου