Βαθύτερο νόημα της ζωής κατά τον Άγιο γέροντα Παίσιο τον Αγιορείτη

Γράφει ο Ηλίας Αθ. Καραθάνος
Όσα εκτίθενται εδώ, περιέχονται παραστατικά, διεξοδικά και φωτισμένα, στο εμπεριστατωμένο βιβλίο, υπό τον τίτλο: «Λόγοι Β΄ του Αγίου Γέροντα Παϊσίου του Αγιορείτου», έκδοσης του Ιερού Ησυχαστηρίου «Ευαγγελιστής Ιωάννης ο Θεολόγος», Σουρωτή Θεσσαλονίκης, 1999.
Πρόκειται για μια στιχομυθία, η οποία διεξάγεται μεταξύ ενός προσκυνητή που υποβάλλει ερωτήσεις, και του Αγίου που δίνει φωτισμένες και κατατοπιστικές απαντήσεις για θέματα, τα οποία αφορούν την καθημερινότητα όλων κι ειδικά για το βαθύτερο νόημα της επίγειας ζωής μας. Ο τόπος διενέργειας της προκειμένης συζήτησης υπήρξε η σκήτη της Παναγούδας στο Άγιο Όρος.
Επισκέπτης: Απευθυνόμενος αυτός στον Όσιο, του λέγει για ένα κοινωνικό πρόβλημα, τραγωδία, που υπέπεσε στην αντίληψή του, εκμαιεύοντας από τον Άγιο την ενδεδειγμένη νουθεσία προς πνευματική οικοδομή, τόσο του ιδίου, όσο και των άλλων Χριστιανών, που κρέμονται από τα σοφά λόγια του ανθρώπου του Θεού:
«Γέροντα, ένας νεαρός εξαφανίστηκε, αφού άφησε ένα σχετικό σημείωμα στους γονείς του, ότι δηλαδή θα προβεί στην αυτοκτονία του και να μην αναζητούν άλλους ένοχους, συνεργούς ή αυτουργούς. Ο λόγος που τον ωθεί στην αυτοχειρία, είναι γιατί δεν είναι όμορφος και γι’ αυτήν την κατάστασή του αποδίδει όλη την αιτία στους κληρονομικούς παράγοντες και με το φταίξιμο φορτώνει εκείνους που τον έφεραν στον κόσμο:
Γέροντας: Χωρίς αντιπερισπασμούς ή περιστροφές, αλλά ευθέως αναπτύσσει την αλήθεια, λέγοντας ότι οι άνθρωποι αυτοί δεν έχουν συλλάβει το βαθύτερο λόγο της ζωής και δεν πιστεύουν στην άλλη ζωή και τεκμαίρεται βάσιμα πως όλες οι ανωμαλίες και οι προβληματικές καταστάσεις που καταντούν πολύ βασανιστικές από εκεί αντλούν το σφρίγος τους και την έχουν ως αφετηρία της κακοδαιμονίας.
Με ατομιστική κι εγωκεντρική θεώρηση των πραγμάτων, αυτοί οι πλανημένοι άνθρωποι εκφράζουν ένα αστήρικτο παράπονο ότι είναι αδικημένοι από τους άλλους και ξεχασμένοι από την αγάπη του Θεού, γιατί οι άλλοι χαίρονται, ενώ αυτοί είναι αγχωμένοι, θλιμμένοι, στενοχωρημένο, γεμάτοι δυσάρεστες, απαισιόδοξες κι αρνητικές σκέψεις, με ανίατες και χρόνιες παθήσεις ψυχικής, σωματικής ή πνευματικής υφής.
Αυτοί δυστυχώς δεν αρκούνται σε όσα τους χαρίζει η Ζωή, αλλά κυριεύονται από δηλαδή δεν εμφορούνται από πνεύμα αυτάρκειας και δεν είναι ευχαριστημένοι με όσα έχουν, καθώς στο νου τους εισχωρεί και το νταλακάκι του πειρασμού και τους εξωθεί σε εγωιστικές τάσεις με βασανιστικές καταστάσεις.
Ο Θεός αγαπάει αμέριστα όλο τον κόσμο, αλλά κάθε άνθρωπο δημιούργησε ως μια ξεχωριστή προσωπικότητα, ως μοναδική οντότητα, με τα δικά της, ιδιαίτερα χαρακτηριστικά γνωρίσματα, τόσο ψυχικής, εσωτερικής φύσης, όσο και σωματικής. Όμως στον καθένα έδωσε αυτά που τον ωφελούν μέσα στο διαφορετικό περιβάλλον που ζει, με τις ειδικές συνθήκες, και τη νοοτροπία, τις αρχές, τις αξίες, τα ιδανικά, τα στερεότυπα και τα πρότυπα που απολαμβάνει.
Τέτοια χαρίσματα μπορεί να είναι, είτε το μπόι, είτε η λεβεντιά, είτε η ομορφιά, είτε η ευγένεια, είτε η πνευματική καλλιέργεια, είτε η ευαισθησία κλπ. Οτιδήποτε είναι αυτό που κάποιον μπορεί να τον βοηθήσει να επιτύχει τον απώτερο σκοπό της ζωής εδώ κάτω στη γη που είναι η πολυπόθητη σωτηρία.
Στην ουσία ο κόσμος βασανίζεται, γιατί είναι αχόρταγος, δεν κρατεί μέτρο στις επιδιώξεις του. Φθονεί και ζηλεύει τον άλλο, του οποίου θέλει να εξαφανιστούν τα υπάρχοντα, χωρίς να ενδιαφέρεται αποκλειστικά και μόνον για να κατακτήσει τη δική του ευτυχία, της οποίας τους γευστικούς καρπούς δεν δοκιμάζει καθόλου, γιατί βιάζεται, δεν καταστρώνει ένα συνετό πρόγραμμα και σχεδιάζει χωρίς τον Θεό.
Ο κόσμος αδιαφορεί για το ακατάληπτο σχέδιο του Θεού για τον καθένα ξεχωριστά και συγκρίνει την τύχη του με την κατάσταση του άλλου, την οποία μάλιστα βρίσκει πιο ελκυστική και δελεαστική, γιατί απλώς βλέπει μόνον επιδερμικά, επιφανειακά κι εξωτερικά, ενώ αγνοεί τη σφαιρική κι ολόπλευρη εικόνα, που κατέχει ο Ύψιστος, του Οποίου δεν υπολανθάνει τίποτε, ούτε φανερό, ούτε κρυφό, ούτε απόκρυφο, γι’ αυτό μόνον Αυτός κρίνει σωστά.
Όμως δεν σκέπτεται τον δίκαιο πέρα για πέρα αντίλογο ότι θλίβεται, γιατί δεν αξιοποιεί επωφελώς αυτά που έχει, ενώ ο πλησίον νέμεται άλλα που του ταιριάζουν και τα έχει ανάγκη, σύμφωνα με το υπερτέλειο σχέδιο της άφατης αγάπης του άπειρου Θεού μας. Ο καθένας πρέπει να χαίρεται, όπως ο Δημιουργός τον έφτιαξε.
Η εγκράτεια κι η λιτότητα συνηγορούν κι οικοδομούν την αυτάρκεια, ενώ αποκλείουν την πολυπραγμοσύνη, η οποία αυξάνουν την ανεπιθύμητη αγωνία και την απληστία. Ο Πατέρας Παίσιος για να τονίσει τη σημασία της υφισταμένης διαφορετικότητας των ανθρώπων, κατά το μακρόπνοο σχέδιο του Θεού, αναφέρει τα Εξής παραστατικά:
Ένας σαλός για τον Χριστό, Ρουμάνος, που ασκήτευε παραπλεύρως σε άλλη Μονή του Αγίου Όρους, είπε σε κάποιον που είχε τέτοιους, σαν του εν λόγω νεαρού, λογισμούς ότι ένας βάτραχος είδε το βουβάλι κι εξέφρασε την επιθυμία να γίνει κι ο ίδιος βουβάλι. Ο βάτραχος λοιπόν έπρεπε να φθάσει το μέγεθος του βουβαλιού, αλλά αυτό το πράγμα στάθηκε ακατόρθωτο, όσο κι αν φούσκωσε με το φαί την μικροσκοπική θωριά του. Αυτή η προσπάθεια έφερε τελικά το ανεπιθύμητο αποτέλεσμα, ώστε να σκάσει. Επέτρεψε ο Θεός να συμβεί αυτό το κακό, λόγω της οίησης και παρακοής του θελήματός Του, καθώς όρισε αυτόν βάτραχο κι εκείνον βουβάλι Έτσι με ενάργεια προκύπτει περίτρανα ότι ο καθένας είναι ιδιαίτερος και δεν μπορεί με την εξέλιξη και την τακτική του, ο ένας να γίνει πιστό αντίγραφο και να υποκαταστήσει κιόλας τον άλλο.
Ο απώτερος σκοπός του ανθρώπου, για τον οποίο έγινε μνεία και παραπάνω, είναι η προετοιμασία, η ετοιμότητά του να ετοιμάζεται ανά πάσα στιγμή για την άλλη ζωή, εκτελώντας πάντα τα χριστιανικά καθήκοντά του κι έτσι παράλληλα να οδηγείται στην ανάνηψη και στην επίγεια ζωή.
Με άλλα λόγια, όταν ο άνθρωπος δείξει καλή θέληση και απ’ την άλλη μεριά υποστηριχτεί πνευματικά με τον κατάλληλο τρόπο που θα αγγίξει την ευαίσθητη χορδή της ψυχής του, προκειμένου να χαλκεύσει την πίστη του προς τον Θεό και στη διδασκαλία Του για τη μέλλουσα ζωή, την επουράνια κι αιώνια, πράγμα που αποτελεί και το βαθύτερο νόημα της επίγειας, κι εφόσον προβεί σε ειλικρινή μετάνοια, τότε αλλάζει ολοκληρωτικά ακόμη και τον εσωτερικό του κόσμο, δηλαδή και την δυσμενή ψυχολογική του κατάσταση.
Δηλαδή σ’ αυτή την περίπτωση, έρχεται αμέσως η θεία παρηγοριά, συνοδευμένη με τη Χάρη του Θεού, η οποία επιφέρει αλλοίωση εκ θεμελίων, διώχνοντας ακόμη κι όλα τα κληρονομικά του ελαττώματα. Επιπλέον χρειάζεται η απλοποίηση της ζωής μας, η αποφυγή των μη απαραίτητων ανέσεων, η απλοϊκότητα, η ταπεινοφροσύνη, η πραότητα, η υποχωρητικότητα κι η ανεξικακία, σε αρμονικό συνδυασμό με την αύξηση της εμπιστοσύνης στον Θεό, για να απεμπλακεί κανείς από το άγχος.
Πολλοί άνθρωποι που μετανόησαν από οποιοδήποτε αμάρτημα ή πάθος κι αν διακατέχονταν, κι αν αυτά ως «ώνια αμαρτίας» τους οδηγούσαν στον θάνατο της ψυχής ή του σώματός τους ή στην αδυναμία ακεραίας ψυχολογικής ή προσωπικής συγκρότησης, αγωνίστηκαν με παλμό, πάθος, φιλότιμο και ταπεινό φρόνημα. Αυτοί χαριτώθηκαν από τον Θεό κι έγιναν Άγιοι. Αυτούς προσκυνούμε τώρα κι εμείς με ευλάβεια και ζητούμε κιόλας επίμονα τις πρεσβείες τους, μολονότι αυτοί προηγουμένως κατακλύζονταν από σοβαρές αμαρτίες κι αναρίθμητα πάθη κι ακόμη από κληρονομικά κατάλοιπα.
Για να γίνει πιο κατανοητό αυτό το ζήτημα ο Πατέρας Παίσιος αναφέρει κάποιο απτό παράδειγμα, το οποίο συμβαίνει όχι σπάνια στην καθημερινότητα. Πρόκειται εδώ για τον Όσιο Μωυσή τον Αιθίοπα, ο οποίος ενώ ήταν ο πιο αιμοβόρος ληστής, με αγκυλώσεις και κακουργία κληρονομικής φύσης, μόλις αφοσιώθηκε με απέραντη πίστη στον Χριστό, έδειξε συντριβή από ειλικρινή μετάνοια κι ασκήθηκε στη διάπραξη του καλού. Τότε έφυγαν όλες οι παθογένειες από τις οποίες μαστιζόταν αλύπητα, τον επισκέφτηκε η Χάρη του Θεού κι αξιώθηκε ακόμη να πάρει κι αυτό το προφητικό χάρισμα. Πέρασε στην ευαισθησία ακόμη και τον Μέγα Αββά Αρσένιο (354-447 μΧ.) που καταγόταν από τη Ρώμη, με περίσσια σοφίας κι αρετής.
Αυτός ο Άγιος αποκαλούνταν «πατήρ Βασιλέων», γιατί ο αυτοκράτορας Θεοδόσιος του ανέθεσε την μόρφωση των δύο παιδιών του. Το έτος 394 μΧ ύστερα από θεία πληροφόρηση, αναχώρησε για την έρημο της Αιγύπτου, όπου διακρίθηκε ως μοναχός, για τη μεγάλη ασκητική, λιτή, αυστηρή, γεμάτη σκληραγωγία ζωή του, παρόλο που είχε ζήσει μέσα στη χλιδή, τα πούπουλα, τις ανέσεις και τις περιποιήσεις των ανακτόρων. Κι όμως συνήθισε στις στερήσεις, με την ευλογία του Θεού, τις άντεξε επαξίως για τον Χριστό κι αξιοπρεπώς για τον ίδιο, χωρίς η πρώτη του πρακτική στο παλάτι κι η καταγωγή του από αρχοντική οικογένεια, να τον καταστήσει μαλθακό. Διέθετε βέβαια πλήρες εξοπλισμένο ηθικό οπλοστάσιο από πλήθος ζηλευτών αρετών και μεγάλη επιστημονική μόρφωση, εξαιρετικά προσόντα που ενισχύονταν αποφασιστικά από τη συνέργεια του Κυρίου, η οποία λειτούργησε ως επιστέγασμα.
Ο Όσιος Παίσιος επί τη ευκαιρία στη συνέχεια της ανάπτυξης του εν επικεφαλίδι θέματος κι αναφερόμενος στη βοήθεια που ασκεί στο άτομο το περιβάλλον, καταγγέλλει την αλλοτρίωση της Ευρώπης και τη διαιρετική αποστασιοποίησή της από κάθε έννοια Χριστιανικότητας σε όλο το φάσμα της ιδεολογικής τακτικής, επαναφέροντας κάτι που ενσαρκώνεται στην Γαλλική Επανάσταση του 1789, που αντικατέστησε τον Χριστιανισμό με τη «θρησκεία του ορθολογισμού», με τη λατρεία «του Υπερτάτου Όντος», πρόσχημα για την απόκρουση της κατηγορίας της αθεΐας και στην ουσία τεκτονικό εφεύρημα του Ροβεσπιέρου. Η «φυσική θρησκεία» τους είναι άρνηση του αληθινού Θεού κι απόρριψή Του.
Επίσης επισημαίνει ότι πηγή αυτής της αθεΐας είναι η απουσία του θείου φόβου κι η παντελής αλησμονησία Του. Συνεπώς είναι επόμενο, η εσωτερική διαστροφή, οι απατηλές διακηρύξεις κι η εξαπάτηση του κόσμου κι όχι η σύλληψη του βαθύτερου νοήματος της ζωής του.
Βλέπει ότι η ψευδής ελευθερία της σημερινής Ευρώπης καθιστά τον άνθρωπο δούλο των επιθυμιών του, ενώ η Χριστιανική αποδεχομένη την υπακοή στην εξουσία, όμως δεν παύει να διασώζει το εσωτερικό του ανθρώπου και να του προσδίδει αδούλωτο φρόνημα, καθώς πρόκειται για την αληθινή πέρα για πέρα.
Διερωτάται ο Άγιος, άραγε σε ποια ισότητα πρεσβεύει η Ευρώπη, όταν ο ένας Ευρωπαίος είναι πάμπλουτος κι ο άλλος στενάζει από την πείνα και την φτώχεια; Όμως αυτές οι διακηρύξεις είναι αποκύημα σκοπιμότητας, πονηριάς κι ικανοποίηση των παθών. Η Χριστιανική άποψη λύνει τα δεσμά που δένουν ασφυκτικά και χειροπόδαρα τους ανθρώπους, τους οποίους διευκολύνει να κατακτήσουν τον απώτερο σκοπό της ολόπλευρης, διφυούς (ψυχής και σώματος), σωτηρίας.
 maxitisartas.gr