Προσευχή, ορθή ζωή, παράδειγμα
"– Γέροντα, ποια είναι η σωστή θέση που πρέπει να πάρη ο μοναχός στην σημερινή δύσκολη κατάσταση;
– Κατ ̓ αρχάς, προσευχή, ορθή ζωή, παράδειγμα, και όταν χρειασθή και όπου χρειασθή, να μιλήση.
– Δηλαδή, πρέπει ο μοναχός να μιλήση, όταν δοθή αφορμή;
– Μα, φυσικά! Αν δεν μιλήση ο μοναχός, ποιος θα μιλήση; Ο μοναχός δεν έχει τι να φοβηθή. Οι άλλοι φοβούνται, μήπως τους πετάξουν από τις θέσεις τους. Εμείς οι αφιερωμένοι στον Θεό, αν δεν τραβήξουμε μπροστά, ποιος θα τραβήξη;
Ο λογισμός μου λέει πώς δεν θα αφήση ο Θεός· δεν θα αφήση! Θα ξεκαθαρίση αυτή η κατάσταση. Τώρα είναι σαν να υπάρχη ένα μεγάλο δίχτυ που έχει κλείσει μέσα τα ψάρια και είναι σάπιο. Πάει μια από εδώ-μια από εκεί και θα σπάση στο τέλος. Και δεν θα σπάση, γιατί τα ψάρια είναι μεγάλα, αλλά γιατί έχει σαπίσει το δίχτυ.

– Γέροντα, τα ψάρια είναι οι Χριστιανοί;
– Ναι, οι Χριστιανοί, και οι άλλοι είναι τα χέλια, τα φίδια. Αλλά και εμείς θα δώσουμε λόγο στον Θεό γι' αυτήν την κατάσταση. Εγώ τώρα τα λέω έξω από τα δόντια· δεν κρατιέμαι άλλο!
– Δηλαδή, Γέροντα, τι πρέπει να κάνουμε;
– Πρώτα να κάνουμε δουλειά στον εαυτό μας. Γιατί ως μοναχός σκοπό έχω να διαλύσω το ανθρώπινο δικό μου πνεύμα, να φτιάξω πρώτα τον εαυτό μου, για να γίνω άνθρωπος πνευματικός, γιατί αλλιώς δεν έχει νόημα η ζωή μου ως μοναχού. Ύστερα να μιλήσουμε με τρόπο, όταν χρειάζεται, και ο Θεός θα βοηθήση να φέρουμε θετικά αποτελέσματα.
– Γέροντα, μερικοί όμως λένε καλύτερα σιωπή και προσευχή.
– Δεν μπορείς να αδιαφορήσης, όταν όλα καίγωνται γύρω σου. Πρέπει να σβήσης την φωτιά. Ο πόνος δεν σ ̓ αφήνει να σιωπήσης. Βέβαια, το κυριώτερο είναι να προσπαθή κανείς να ζη πνευματικά, όσο μπορεί. Και αν χρειασθή να πάρη σε ένα σοβαρό ζήτημα κάποια θέση, θα πάρη την θέση που θα επιτρέψη ο Θεός.
Να ζήτε ταπεινά, απλά, πνευματικά, ώστε σε μια δύσκολη στιγμή να μην αναγκασθήτε να κάνετε συμβιβασμούς. Ύστερα να κοιτάξετε να έρχωνται για μοναχές νέες που να έχουν προϋποθέσεις για τον Μοναχισμό, για να μπορούν να γίνουν σωστές μοναχές. Όταν γίνη κανείς καλός μοναχός, ξέρει μετά μέχρι που χρειάζεται να ασχοληθή με ένα θέμα· τί πρέπει να κάνη και τί δεν πρέπει, πώς να ενεργήση. Αν δεν γίνη σωστός μοναχός, όλα στραβά πάνε. Το καταλάβατε; Αν γίνετε σωστές μοναχές, θα ενεργήτε με σύνεση. Αν δεν γίνετε σωστές μοναχές, αν μια την στείλης κάπου, θα πρέπη να της πης «να πης αυτό μέχρι εκεί, εκείνο μέχρι εκεί», γιατί αλλιώς μπορεί να πη ανοησίες. Αλλά αυτό είναι κατάσταση υπανάπτυκτη. Που να τα βγάλης πέρα μετά;
Γι ̓ αυτό όσες έχουν προϋποθέσεις για τον Μοναχισμό, να δουλευτούν, για να γίνουν σωστές μοναχές και να ξέρουν μέχρι που πρέπει να πουν, τι πρέπει να πουν· να ξέρουν τι πρέπει να κάνουν σε μια δύσκολη στιγμή. Και θα κινούνται μέσα στην υπακοή, γιατί θα συμφωνή το δικό τους πνεύμα με το πνεύμα της Γερόντισσας. Σε μια ανάγκη, ένα νεύμα να τις κάνη η Γερόντισσα, θα καταλαβαίνουν, γιατί θα εργάζωνται στην ίδια συχνότητα. Αλλιώς δεν γίνεται χωριό. Αν δεν μάθετε να κινήσθε έτσι, μπορεί να μπη και κάποιος άλλος στην ίδια συχνότητα, να λέη άλλα πράγματα, να μην το καταλάβετε και να κάνη μεγάλο κακό."
Από το βιβλίο: Γέροντος Παϊσίου Αγιορείτου Λόγοι, Β΄ "Πνευματική Αφύπνιση", Ιερόν Ησυχαστήριον "Ευαγγελιστής Ιωάννης ο Θεολόγος", Σουρωτή Θεσσαλονίκης 1999