– Νὰ καταφύγης στὴν προσευχή. Καὶ μόνον τὸ κεφάλι σου νὰ ἀκουμπήσης σὲ μία εἰκόνα, θὰ βρῆς παρηγοριά. Κάνε τὸ κελλί σου σὰν ἐκκλησάκι μὲ εἰκόνες ποὺ σὲ ἀναπαύουν, καὶ νὰ δῆς, θὰ βρίσκης μέσα σὲ αὐτὸ πολλὴ παρηγοριά.
– Μερικὲς φορές, Γέροντα, κατὰ τὴν ὥρα τῆς προσευχῆς ἀσπάζομαι τὶς εἰκόνες.Εἶναι σωστό;
– Σωστὸ εἶναι. Κανονικὰ ἔτσι πρέπει νὰ ἀσπαζώμαστε τὶς εἰκόνες: Νὰ ξεχειλίζη ἡ καρδιά μας ἀπὸ ἀγάπη πρὸς τὸν Χριστό, τὴν Παναγία καὶ τοὺς Ἁγίους, καὶ νὰ πέφτουμε, νὰ προσκυνοῦμε τὶς ἅγιες εἰκόνες τους.Μιὰ χρονιά33, στὶς 26 Μαρτίου, ποὺ γιορτάζουμε τὴν Σύναξη τοῦ Ἀρχαγγέλου Γαβριήλ, προσευχόμουν ὄρθιος μπροστὰ στὶς εἰκόνες τοῦ Χριστοῦ καὶ τῆς Παναγίας.
Γιὰ μιὰ στιγμὴ βλέπω τὸν Χριστὸ καὶ τὴν Παναγία νὰ κινοῦνται σὰν ζωντανοί!«Χριστέ μου, εἶπα εὐλόγησέ με. Παναγία μου, εὐλόγησέ με».
Καί, καθὼς ἔπεφτα νὰ προσκυνήσω, μιὰ ἔντονη εὐωδία γέμισε τὸ κελλί. Μὲ ἔπιασε τρέλλα! Τὸ χαλάκι ποὺ εἶχα στρωμένο κάτω, ἂν καὶ ἦταν γεμάτο χῶμα, ἀκόμη καὶ αὐτὸ εὐωδίαζε.Ἔμεινα γονατιστὸς καὶ ἀσπαζόμουν αὐτὸ τὸ χαλάκι. Τέτοια εὐωδία!– Γέροντα, ὅταν προσεύχωμαι, βοηθάει νὰ φέρω στὸν νοῦ μου τὴν εἰκόνα τοῦ Χριστοῦ;– Κοίταξε, ὅταν προσεύχεσαι μπροστὰ σὲ μιὰ εἰκόνα, ἡ εἰκόνα βοηθάει, γιατὶ ἀπὸ τὴν εἰκόνα περνᾶς στὸ εἰκονιζόμενο πρόσωπο34. Ὅταν ὅμως προσεύχεσαι νοερῶς καὶ εἶσαι σκυμμένη μὲ κλειστὰ τὰ μάτια, δὲν πρέπει νὰ φέρνης στὸν νοῦ σου μὲ τὴν φαντασία σου εἰκόνες, γιατὶ μπορεῖ νὰ τὸ ἐκμεταλλευθῆ τὸ ταγκαλάκι καὶ νὰ σοῦ τὰ παρουσιάση σὰν ὁράματα, γιὰ νὰ σὲ πλανήση καὶ νὰ σοῦ κάνη κακό.Ἰδίως ἡ εὐχὴ καλὰ εἶναι νὰ γίνεται μὲ καθαρὸ νοῦ, χωρὶς λογισμοὺς ἢ παραστάσεις, ἔστω κι ἂν αὐτὲς εἶναι εἰκόνες τοῦ Χριστοῦ ἢ παραστάσεις ἀπὸ τὴν Ἁγία Γραφή, γιατὶ αὐτὸ εἶναι ἐπικίνδυνο, ἰδιαίτερα γιὰ ὅσους ἔχουν πολλὴ φαντασία καὶ ὑπερηφάνεια. Μόνον ὅταν ἔρχωνται ρυπαροὶ ἢ βλάσφημοι λογισμοί, μποροῦμε νὰ χρησιμοποιήσουμε παραστάσεις ἀπὸ τὴν Ἁγία Γραφή. Ἡ καλύτερη ὅμως «παράσταση» εἶναι ἡ συναίσθηση τῆς ἁμαρτωλότητός μας καὶ τῆς ἀχαριστίας μας.
33 .Τὸ 1984.
34 .Βλ. Τοῦ ἐν Ἁγίοις Πατρὸς ἡμῶν Βασιλείου Ἀρχιεπισκόπου Καισαρείας Καππαδοκίας,Περὶ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, κεφ. ΙΗ ́,PG32,149C.«Ἡ τῆς εἰκόνος τιμὴ ἐπὶ τὸ πρωτότυπον διαβαίνει».Ἡ ἀναφορὰ τῆς Ζ ́ Οἰκουμενικῆς Συνόδου στὸ χωρίο αὐτὸ τοῦ προσδίδει ἰδιαίτερη σημασία γιὰ τὴν σχέση τῆς εἰκόνος μὲ τὸ πρωτότυπο.