Τί γιορτάζουμε την Πεντηκοστή;
ΑΙΩΝΙΑ Η ΜΝΗΜΗ ΤΩΝ ΚΕΚΟΙΜΗΜΕΝΩΝ
Ψυχοσάββατο της Πεντηκοστής - «Σάββατο των Ψυχών»
Διαβάστε περισσότερα »
Το Σάββατο πριν από την Κυριακή της Πεντηκοστής, λέγεται «Σάββατο των Ψυχών» ή Ψυχοσάββατο. Είναι το δεύτερο από τα δύο Ψυχοσάββατα του έτους (το πρώτο επιτελείται το Σάββατο πριν από την Κυριακή της Απόκριας).
Ο λόγος που το καθιέρωσε η Εκκλησία μας, παρ' ότι κάθε Σάββατο είναι αφιερωμένο στους κεκοιμημένους, είναι ο εξής:
Επειδή πολλοί κατά καιρούς πέθαναν μικροί ή στην ξενιτιά ή στη θάλασσα ή στα όρη και τους κρημνούς ή και μερικοί, λόγω φτώχειας, δεν μπόρεσαν να έχουν τα καθιερωμένα μνημόσυνα, οι Πατέρες της Εκκλησίας μας θέσπισαν το μνημόσυνο αυτό και έχουν καθορίσει ξεχωριστή ημέρα της εβδομάδος γι’ αυτούς.
Όπως η Κυριακή είναι η ημέρα της αναστάσεως του Κυρίου, ένα εβδομαδιαίο Πάσχα, έτσι το Σάββατο είναι η ημέρα των κεκοιμημένων, για να τους μνημονεύουμε και να έχουμε κοινωνία μαζί τους. Σε κάθε προσευχή και ιδιαίτερα στις προσευχές του Σαββάτου ο πιστός μνημονεύει τους οικείους, συγγενείς και προσφιλείς, ακόμη και τούς εχθρούς του που έφυγαν από τον κόσμο αυτό.Την ημέρα αυτή φτιάχνουμε κόλλυβα και φέρνουμε πρόσφορο για τη θεία Λειτουργία, που αναγράφονται τα ονόματα των ζώντων και των κεκοιμημένων, τα οποία μνημονεύονται.
* Εκείνους που πέθαναν από λοιμική ασθένεια, σε πολέμους, σε παγετούς, σε σεισμούς και θεομηνίες.
* Όσους κάηκαν ή χάθηκαν.
* Εκείνους που ήταν φτωχοί και άποροι και δεν φρόντισε κανείς να τούς τιμήσει με τις ανάλογες Ακόλουθες και τα Μνημόσυνα.
Με αυτήν την πίστη αναθέτουμε στην αγάπη και στην αγαθότητα του Θεού «εαυτούς και αλλήλους», τους ζωντανούς αλλά και τους κεκοιμημένους μας και τα μνημόσυνα θεωρούνται ΥΨΙΣΤΗ ΜΟΡΦΗ ΑΓΑΠΗΣ προς τους αδελφούς που δεν είναι πια μαζί μας.
- Γέροντα, οι υπόδικοι νεκροί (πλην των Αγίων) μπορούν να προσεύχονται;
-Έρχονται σε συναίσθηση και ζητούν βοήθεια, αλλά δεν μπορούν να βοηθήσουν τον εαυτό τους. Όσοι βρίσκονται στον Άδη μόνο ένα πράγμα θα ήθελαν από τον Χριστό: να ζήσουν πέντε λεπτά για να μετανοήσουν. Εμείς που ζούμε, έχουμε περιθώρια μετανοίας,ενώ οι καημένοι οι κεκοιμημένοι δεν μπορούν πια μόνοι τους να καλυτερεύσουν την θέση τους, αλλά περιμένουν από εμάς βοήθεια. Γι’ αυτό έχουμε χρέος να τους βοηθούμε με την προσευχή μας.
Μου λέει ο λογισμός ότι μόνο το δέκα τοις εκατό από τους υπόδικους νεκρούς βρίσκονται σε δαιμονική κατάσταση, και εκεί που είναι, βρίζουν τον Θεό, όπως οι δαίμονες. Δεν ζητούν βοήθεια, αλλά και δεν δέχονται βοήθεια! Γιατί, τι να τους κάνει ο Θεός; Σαν ένα παιδί που απομακρύνεται από τον πατέρα του, σπαταλάει όλη την περιουσία του και από πάνω βρίζει και τον πατέρα του. Ε, τι να το κάνει αυτό ο πατέρας του; Οι άλλοι όμως οι υπόδικοι, που έχουν λίγο φιλότιμο, αισθάνονται την ενοχή τους, μετανοούν και υποφέρουν για τις αμαρτίες. Ζητούν να βοηθηθούν και βοηθιούνται ΘΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΙΣ ΠΡΟΣΕΥΧΕΣ ΤΩΝ ΠΙΣΤΩΝ.
- Εμ, όταν μπαίνει κάποιος στη φυλακή, στην αρχή δεν δυσκολεύεται πιο πολύ; Να κάνουμε προσευχή για τους κεκοιμημένους που δεν ευαρέστησαν στον Θεό, για να κάνει κάτι και γι’ αυτούς ο Θεός. Ιδίως, όταν ξέρουμε ότι κάποιος ήταν σκληρός, γιατί μπορεί να ΝΟΜΙΖΟΥΜΕ ΟΤΙ ΗΤΑΝ ΣΚΛΗΡΟΣ, αλλά στη πραγματικότητα να μην ήταν- και είχε αμαρτωλή ζωή, τότε να κάνουμε ΠΟΛΛΗ ΠΡΟΣΕΥΧΗ, Θείες Λειτουργίες, Σαρανταλείτουργα για τη ψυχή του και να δίνουμε ελεημοσύνη σε φτωχούς για τη σωτηρία της ψυχής του, για να ευχηθούν οι φτωχοί «να αγιάσουν τα κόκκαλά του», ώστε να καμθεί ο Θεός και να τον ελεήσει.Έτσι ότι δεν έκανε εκείνος, το κάνουμε εμείς γι’ αυτόν. Ενώ ένας άνθρωπος που είχε καλοσύνη ακόμα και αν η ζωή του δεν ήταν καλή, επειδή είχε καλή διάθεση, με λίγη προσευχή πολύ βοηθιέται.
Έχω υπόψη μου γεγονότα που μαρτυρούν πόσο οι κεκοιμημένοι βοηθιούνται με την προσευχή πνευματικών ανθρώπων. Κάποιος ήρθε στο Καλύβι και μου είπε με κλάματα: Γέροντα, δεν έκανα προσευχή για κάποιο γνωστό μου κεκοιμημένο και μου παρουσιάστηκε στον ύπνο μου. Είκοσι μέρες, μου είπε, έχεις να με βοηθήσεις, με ξέχασες και υποφέρω! Πράγματι, μου λέει (ο προσκηνυτής) εδώ και 20 μέρες είχα ξεχαστεί με διάφορες μέριμνες και ούτε για τον εαυτό μου δεν προσευχόμουν.
- Όταν, Γέροντα, πεθάνει κάποιος και μας ζητήσουν να προσευχηθούμε γι’ αυτόν, είναι καλό να κάνουμε κάθε μέρα ένα κομποσχοίνι μέχρι τα σαράντα;
Με αυτό το είδος προσευχής, οι νεκροί μπορούν να επικοινωνούν με ολόκληρη την ανθρώπινη φυλή, με τον ίδιο τρόπο που επικοινωνούμε και προσευχόμαστε για τις ψυχές των νεκρών. Γι’ αυτό έχουμε τα μνημόσυνα. Είναι ο τρόπος που χρησιμοποιούμε για να επικοινωνούμε, με τη χάρη του Αγίου Πνεύματος, με εκείνους που έχουν φύγει ήδη για το μεγάλο ταξίδι».
Ο θάνατος δεν μας χωρίζει!
Σοφία Ντρέκου/Αέναη επΑνάσταση
Η ψυχή του ανθρώπου μετά το θάνατο του
ΣT. Που πηγαίνει η ψυχή του ανθρώπου μετά το θάνατό του;
Η εξέταση που δέχεται από τα πονηρά πνεύματα.
Από το Γεροντικό
ΔΙΗΓΗΘΗΚΕ ο αββάς Μακάριος ότι, περπατώντας κάποτε στην έρημο, βρήκε πεσμένο στο χώμα το κρανίο ενός νεκρού. και καθώς το σκούντησε με το φοινικένιο ραβδί του, άκουσε φωνή άπ’ αυτό. το ρώτησε: Ποιος είσαι συ;
Εγώ, αποκρίθηκε το κρανίο, ήμουν αρχιερέας των ειδώλων και των ειδωλολατρών πού έμεναν σ’ αυτόν τον τόπο. Κι εσύ είσαι ο πνευματοφόρος Μακάριος. Μάθε λοιπόν ότι οποιαδήποτε ώρα σπλαχνιστείς όσους βρίσκονται στην κόλαση και προσευχηθείς γι’ αυτούς, παρηγορούνται λίγο. Διαβάστε τη συνέχεια του άρθρου »
Ως εκ τούτου η ψυχή, επειδή αγαπά το σώμα, μερικές φορές περιφέρεται στο οίκημα στο οποίο το σώμα της είχε σαβανωθεί, περνώντας έτσι δύο ημέρες όπως ένα πουλί που γυρεύει τη φωλιά του. Αλλά η ενάρετη ψυχή πλανιέται σε εκείνα τα μέρη στα οποία συνήθιζε να πράττει αγαθά έργα. Την τρίτη ημέρα, Εκείνος ο Οποίος ανέστη ο Ίδιος την τρίτη ημέρα από τους νεκρούς καλεί την ψυχή του Χριστιανού να μιμηθείτη δική Του ανάσταση, να ανέλθει στους Ουρανούς όπου θα λατρεύει το Θεό όλων.»
Στην Ορθόδοξη νεκρώσιμη ακολουθία, ο Αγ. Ιωάννης ο Δαμασκηνός περιγράφει παραστατικά την κατάσταση της ψυχής η οποία, έχοντας μεν αφήσει το σώμα αλλά παραμένοντας στη γη, είναι ανίκανη να επικοινωνήσει με τους αγαπημένους της τους οποίους βλέπει: «Οίμοι, οίον αγώνα έχει η ψυχή χωριζόμενη εκ του σώματος! Οίμοι, πόσα δακρύει τότε, και ουχ υπάρχει ο ελεών αυτήν! Προς τους αγγέλους τα όμματα ρέπουσα, άπρακτα καθικετεύει προς τους ανθρώπους τας χείρας εκτείνουσα, ουκ έχει τον βοηθούντα. Διό, αγαπητοί μου αδελφοί, εννοήσαντες ημών το βραχύ της ζωής, τω μεταστάντι την ανάπαυσιν, παρά Χριστού αιτησώμεθα, και ταις ψυχαίς ημών το μέγα έλεος».
Σε γράμμα του προς τον αδελφό μιας αποθνήσκουσας γυναίκας, ο Όσιος Θεοφάνης ο Έγκλειστος γράφει:
«Η αδελφή σου δεν θα πεθάνει. Το σώμα του ανθρώπου πεθαίνει, αλλά η προσωπικότητά του συνεχίζει να ζει. Απλώς μεταφέρεται σε μια άλλη τάξη ζωής… Δεν είναι εκείνη που θα βάλουν στον τάφο. Εκείνη βρίσκεται σε έναν άλλο τόπο όπου θα είναι θα είναι ακριβώς το ίδιο ζωντανή όσο και τώρα. Τις πρώτες ώρες και ημέρες θα βρίσκεται γύρω σου. Μόνο που δεν θα λέει τίποτα και εσύ δεν θα μπορείς να την δεις. Θα είναι όμως ακριβώς εδώ.
Να το έχεις αυτό στο νου σου. Εμείς που μένουμε πίσω θρηνούμε για τους κεκοιμημένους, όμως για εκείνους τα πράγματα είναι αμέσως πιο εύκολα. Είναι πιο ευτυχισμένοι στη νέα κατάσταση. Όσοι έχουν πεθάνει και κατόπιν επαναφέρθηκαν στο σώμα διαπίστωσαν ότι το σώμα ήταν μια πολύ στενάχωρη κατοικία. Και η αδελφή σου θα αισθάνεται έτσι. Είναι πολύ καλύτερα εκεί, και εμείς νοιώθουμε οδύνη σαν να της έχει συμβεί κάτι απίστευτα κακό! Θα μας κοιτάζει και σίγουρα θα μένει κατάπληκτη με την αντίδρασή μας».
Θα πρέπει να έχουμε υπόψη ότι η ανωτέρω περιγραφή των πρώτων δύο ημερών του θανάτου αποτελεί γενικό κανόνα, ο οποίος κατά κανένα τρόπο δεν ισχύει σε όλες τις περιπτώσεις. Πράγματι τα περισσότερα παραδείγματα από την Ορθόδοξη γραμματεία, δεν συνάδουν με αυτόν τον κανόνα, και ο λόγος είναι φανερός: οι άγιοι, μην έχοντας καμιά απολύτως προσκόλληση στα εγκόσμια και ζώντας σε διαρκή προσδοκία της αναχώρησής τους για την άλλη ζωή, δεν ελκύονται καν από τους τόπους όπου έπρατταν τα αγαθά τους έργα αλλά ξεκινούν αμέσως την άνοδο τους στους Ουρανούς.
Άλλοι, ξεκινούν την άνοδο τους πριν το τέλος των δύο ημερών για κάποιον ειδικό λόγο που μόνον η Θεία Πρόνοια γνωρίζει.
Από την άλλη οι σύγχρονες «μεταθανάτιες» εμπειρίες, ατελείς καθώς είναι, ανήκουν όλες στον εξής κανόνα: η «εξωσωματική» κατάσταση αποτελεί μόνο το ξεκίνημα της αρχικής περιόδου ασώματης «περιπλάνησης» της ψυχής στους τόπους των επιγείων δεσμών της. Όμως κανείς από αυτούς τους ανθρώπους δεν έχει παραμείνει νεκρός για αρκετό χρονικό διάστημα, έστω μέχρι να συναντήσει τους αγγέλους που πρόκειται να τον συνοδεύσουν.
οί επικριτές της Ορθόδοξης διδασκαλίας για την μετά θάνατον ζωή, θεωρούν ότι τέτοιες αποκλίσεις από το γενικό κανόνα για την μεταθανάτια εμπειρία αποδεικνύουν την ύπαρξη «αντιφάσεων» στην Ορθόδοξη διδασκαλία. Αυτοί οι επικριτές όμως είναι απλώς και μόνο προσκολλημένοι στις «κατά γράμμα» ερμηνείες. Η περιγραφή των πρώτων δύο ημερών, καθώς και των επομένων, σε καμιά περίπτωση δεν αποτελεί κάποια μορφή δόγματος. Είναι απλώς ένα «μοντέλο», το οποίο μάλιστα εκφράζει την πιο συνηθισμένη χρονική σειρά των εμπειριών της ψυχής μετά τον θάνατο.
Οι πολλές περιπτώσεις, τόσο στην Ορθόδοξη γραμματεία όσο και στις αναφορές σύγχρονων σχετικών εμπειριών, όπου οι νεκροί έχουν στιγμιαία εμφανιστεί στους ζωντανούς μέσα στην πρώτη ή τις δύο πρώτες ημέρες μετά το θάνατο, μερικές φορές σε όνειρα, είναι παραδείγματα που επαληθεύουν το ότι όντος η ψυχή συνήθως παραμένει κοντά στη γη για κάποια σύντομη χρονική περίοδο. Κατά την τρίτη ημέρα, και συχνά πιο πριν, η περίοδος αυτή φθάνει στο τέλος της.
Τα τελώνια
Την ώρα αυτή (την τρίτη ημέρα), η ψυχή διέρχεται από λεγεώνες πονηρών πνευμάτων που παρεμποδίζουν την πορεία της και την κατηγορούν για διάφορες αμαρτίες, στις οποίες αυτά τα ίδια την είχαν παρασύρει. Σύμφωνα με διάφορες θεϊκές αποκαλύψεις υπάρχουν είκοσι τέτοια εμπόδια, τα επονομαζόμενα «τελώνια», σε καθένα από τα οποία περνά από δοκιμασία κάθε μορφή αμαρτίας.
Η ψυχή αφού περάσει από ένα τελώνιο, συναντά το επόμενο, και μόνον αφού έχει διέλθει επιτυχώς από όλα τα τελώνια μπορεί αν συνεχίσει την πορεία της χωρίς να απορριφθεί βιαίως στη γέεννα. Το πόσο φοβεροί είναι αυτοί οι δαίμονες και τα τελώνια τους φένεται στο γεγονός ότι η ίδια η Παναγία, όταν πληροφορήθηκε από τον Αρχάγγελο Γαβριήλ τον επικείμενο θάνατο Της, ικέτευσε τον Υιό Της να διασώσει την ψυχή Της από αυτούς τους δαίμονες και απαντώντας στην προσευχή Της, ο ίδιος ο Κύριος Ιησούς Χριστός εμφανίστηκε από τους Ουρανούς για να παραλάβει την ψυχή της Πάναγνου Μητρός Του και να την οδηγήσει στους Ουρανούς.
Φοβερή είναι πράγματι, η τρίτη ημέρα για την ψυχή του απελθόντος, και για το λόγο αυτό η ψυχή έχει ιδιαίτερη ανάγκη τότε από προσευχές για την σωτηρία της.
Σύντομα, μετά τον θάνατο, η ψυχή πράγματι βιώνει μια κρίση, τη Μερική Κρίση, ως τελική συγκεφαλαίωση του «αοράτου πολέμου» που έχει διεξαγάγει ή που απέτυχε να διεξαγάγει, στην επίγεια ζωή κατά τω πεπτωκότων πνευμάτων. Συνεχίζοντας την επιστολή του προς τον αδελφό της αποθνήσκουσας γυναίκας, ο Όσιος Θεοφάνης ο έγκλειστος γράφει: «Λίγο μετά το θάνατο, η ψυχή αρχίζει έναν αγώνα για να καταφέρει να διέλθει από τα τελώνια. Στον αγώνα της η αδελφή σου χρειάζεται βοήθεια! Θα πρέπει να στρέψεις όλη σου την προσοχή και όλη σου την αγάπη γι’ αυτήν στο πως θα την βοηθήσεις.
Πιστεύω πως η μεγαλύτερη έμπρακτη απόδειξη της αγάπης σου θα είναι να αφήσεις την φροντίδα του νεκρού της σώματος στους άλλους, να αποχωρήσεις και, μένοντας μόνος σου οπουδήποτε μπορείς, να βυθιστείς σε προσευχή για την ψυχή της, για τη νέα κατάσταση στην οποία βρίσκεται και για τις καινούριες, απροσδόκητες ανάγκες της. Συνέχισε την ακατάπαυστη ικεσία σου στον Θεό για έξι εβδομάδες και περισσότερο. Όταν πέθανε η Οσία Θεοδώρα, το σακούλι από το οποίο πήραν χρυσό οι άγγελοι για να τη γλιτώσουν από τα τελώνια ήταν οι προσευχές του πνευματικού της πατέρα. Έτσι θα γίνει και με τις δικές σου προσευχές. Μην παραλείψεις να κάνεις όσα σου είπα. Αυτό είναι η πραγματική αγάπη.»
Το «σακούλι» από το οποίο πήραν «χρυσό» οι άγγελοι και «εξόφλησαν τα χρέη» της Οσίας Θεοδώρας στα τελώνια έχει συχνά παρανοηθεί από κάποιους επικριτές της Ορθόδοξης διδασκαλίας.
Μερικές φορές συγκρίνεται με τη λατινική έννοια του «πλεονάσματος χάριτος» των αγίων. Στην περίπτωση αυτή, τέτοιοι επικριτές ερμηνεύουν κατά γράμμα τα Ορθόδοξα κείμενα. Σε τίποτε άλλο δεν αναφέρεται το παραπάνω απόσπασμα παρά στις προσευχές της Εκκλησίας για τους αναπαυθέντες και ειδικότερα στις προσευχές ενός αγίου ανθρώπου και πνευματικού πατέρα. Είναι σχεδόν περιττό να πούμε ότι όλες αυτές οι περιγραφές έχουν μεταφυσική έννοια.
Η Ορθόδοξη Εκκλησία θεωρεί τη διδασκαλία περί τελωνίων τόσο σημαντική, ώστε έχει συμπεριλάβει σχετικές αναφορές σε πολλές από τις ακολουθίες της, μερικές εκ των οποίων αναφέρονται στο κεφάλαιο περί τελωνίων. Ειδικότερα, η Εκκλησία θεωρεί ιδιαιτέρως απαραίτητο να συνοδεύει με αυτήν τη διδασκαλία κάθε τέκνο της που αποθνήσκει. Στον «Κανόνα για την Αναχώρηση της Ψυχής», που διαβάζεται από τον ιερέα στο νεκρικό κρεβάτι κάθε πιστού, υπάρχουν τα παρακάτω τροπάρια:
«Καθώς φεύγω από τη γη, αξίωσέ με να διέλθω ανεμπόδιστα από τον άρχοντα του αέρα, το διώκτη και βασανιστή, εκείνον που ως άδικος ανακριτής στέκεται πάνω στους φοβερούς δρόμους». (4η Ωδή)
«Ω Πανένδοξε Θεοτόκε, οδήγησέ με εις τους Ουρανούς, στα ιερά και πολύτιμα χέρια των αγίων αγγέλων ώστε, προστατευμένος μέσα στα φτερά τους, να μην αντικρύσω τη ρυπαρή, αποκρουστική και σκοτεινή μορφή των δαιμόνων». (6η Ωδή)
«Ω Αγία Θεοτόκε, Εσύ η Οποία γέννησες τον Παντοδύναμο Κύριο, απομάκρυνε από εμένα τον άρχοντα των φοβερών τελωνίων, τον κυβερνήτη του κόσμου, όταν φθάσει η στιγμή του θανάτου μου, ώστε να Σε δοξολογώ αιωνίως». (8η Ωδή)
Κατ’ αυτόν τον τρόπο, τα λόγια της Εκκλησίας προετοιμάζουν τον αποθνήσκοντα Ορθόδοξο Χριστιανό για τις δοκιμασίες που θα συναντήσει μπροστά του.
Οι σαράντα ημέρες
Κατόπιν, έχοντας επιτυχώς διέλθει από τα τελώνια και υποκλιθεί βαθιά ενώπιον του Θεού, η ψυχή για διάστημα τριάντα επτά επιπλέον ημερών επισκέπτεται τις ουράνιες κατοικίες και τις αβύσσους της κολάσεως, μη γνωρίζοντας ακόμα που θα παραμείνει, και μόνον την τεσσαρακοστή ημέρα καθορίζεται η θέση στην οποία θα βρίσκεται μέχρι την ανάσταση των νεκρών.
Σίγουρα δεν είναι παράξενο ότι η ψυχή, έχοντας διέλθει από τα τελώνια και παύσει μια για πάντα κάθε σχέση με τα επίγεια, εισάγεται στον αληθινά άλλο κόσμο, σε ένα τμήμα του οποίου θα παραμείνει αιωνίως.
Σύμφωνα με την αποκάλυψη του Αγγέλου στον Αγ. Μακάριο Αλεξανδρείας, η ειδική επιμνημόσυνη δέηση υπέρ των απελθόντων την ένατη ημέρα μετά τον θάνατο (πέραν του γενικού συμβολισμού των εννέα αγγελικών ταγμάτων) πραγματοποιείται επειδή μέχρι τότε παρουσιάζονται στην ψυχή τα θαυμάσια του Παραδείσου, και μόνον κατόπιν αυτού, για το υπόλοιπο των σαράντα ημερών, της παρουσιάζονται τα μαρτύρια και τα φρικτά της κολάσεως, πριν τοποθετηθεί την τεσσαρακοστή ημέρα στη θέση στην οποία θα αναμένει την ανάσταση των νεκρών και την Τελική Κρίση.
Θα πρέπει και πάλι να τονίσουμε ότι οι αναφερόμενοι αριθμοί αποτελούν γενικό κανόνα ή «μοντέλο» της μεταθανάτιας πραγματικότητας, και αναμφισβήτητα δεν ολοκληρώνουν όλες οι ψυχές των απελθόντων την πορεία τους ακριβώς σύμφωνα με τον «κανόνα». Γνωρίζουμε σαφώς ότι η Οσία Θεοδώρα, στην πραγματικότητα, ολοκλήρωσε το «γύρο της κολάσεως» ακριβώς την τεσσαρακοστή ημέρα, σύμφωνα με τη γήινη μέτρηση του χρόνου.
Η κατάσταση των ψυχών μέχρι την Τελική Κρίση
Μερικές ψυχές βρίσκονται (μετά τις σαράντα ημέρες) σε μια κατάσταση πρόγευσης της αιώνιας αγαλλίασης και μακαριότητας, ενώ άλλες σε μια κατάσταση τρόμου εξαιτίας των αιωνίων μαρτυρίων τα οποία θα υποστούν πλήρως μετά την Τελική Κρίση. Μέχρι τότε εξακολουθεί να υπάρχει δυνατότητα αλλαγής της κατάστασής τους, ιδιαιτέρως μέσω της υπέρ αυτών προσφοράς της Αναίμακτης Θυσίας (μνημόσυνο στη Θεία Λειτουργία), και παρομοίως μέσω άλλων προσευχών.
Τα οφέλη της προσευχής, τόσο της κοινής όσο και της ατομικής για τις ψυχές που βρίσκονται στην κόλαση, έχουν περιγραφεί σε πολλούς βίους Αγίων και ασκητών καθώς και σε Πατερικά κείμενα. Στο βίο της μάρτυρος του 3ου αιώνα Περπετούας, για παράδειγμα, διαβάζουμε ότι η κατάσταση της ψυχής του αδελφού της Δημοκράτη της αποκαλύφθηκα με την εικόνα μιας στέρνας γεμάτης νερό, η οποία ήταν όμως τόσο ψηλά που δεν μπορούσε να τη φτάσει από τον ρυπαρό, καυτό τόπο όπου ήταν περιορισμένος.
Χάρη στην ολόθερμη προσευχή της Περπετούας επί μία ολόκληρη ημέρα και νύχτα ο Δημοκράτης έφτασε τη στέρνα και τον είδε να βρίσκεται σε έναν φωτεινό τόπο. Από αυτό η Περπετούα κατάλαβε ότι ο αδελφός της είχε απελευθερωθεί από τα δεινά της κολάσεως.
Στο βίο μιας ασκήτριας που πέθανε μόλις τον 20ο αιώνα αναφέρεται μια παρόμοια περίπτωση. Πρόκειται για τη Οσία Αθανασία (Αναστασία Λογκάτσεβα), πνευματική θυγατέρα του Οσίου Σεραφείμ του Σάρωφ. Όπως διαβάζουμε στο βίο της: «Η Αναστασία είχε έναν αδελφό που τον έλεγαν Παύλο. Ο Παύλος κάποτε ήταν μεθυσμένος και κρεμάστηκε. Κι η Αναστασία αποφάσισε να προσευχηθεί πολύ για τον αδελφό της.
Μετά το θάνατο του, η Αναστασία πήγε στο μοναστήρι Ντιβέγιεβο, του Οσίου Σεραφείμ, για να μάθει τι ακριβώς έπρεπε να κάνει, ώστε να βελτιωθεί η κατάσταση του αδελφού της, ο οποίος έδωσε τέλος στη ζωή του με τρόπο δυσσεβή και ατιμωτικό… Ήθελε να συναντήσει την Πελαγία Ιβάνοβνα και να ζητήσει τη συμβουλή της… Η Αναστασία επισκέφθηκε την Πελαγία. Εκείνη της είπε να κλειστεί στο κελί της σαράντα μέρες, να προσευχηθεί και να νηστέψει για τον αδελφό της και κάθε μέρα να λέει εκατόν πενήντα φορές: «Υπεραγία Θεοτόκε, ανάπαυσον τον δούλον σου.»
Όταν συμπληρώθηκαν οι σαράντα ημέρες, η Αναστασία είδε ένα όραμα. Βρέθηκε μπροστά σε μία άβυσσο. Στο βάθος της ήταν ένας βράχος από αίμα. Πάνω στο βράχο κείτονταν δύο άνδρες με σιδερένιες αλυσίδες στο λαιμό τους. Ο ένας ήταν ο αδελφός της.
Η Αναστασία διηγήθηκε το όραμα στην Πελαγία και κείνη της είπε να συνεχίσει την νηστεία και την προσευχή.
Τελείωσαν κι άλλες σαράντα ημέρες με νηστεία και προσευχή κι η Αναστασία είδε το ίδιο όραμα. Η ίδια άβυσσος κι ο βράχος πάνω στον οποίο βρίσκονταν οι δύο άνδρες με αλυσίδες στο λαιμό τους. Αυτή τη φορά όμως ο αδελφός της ήταν όρθιος. Περπατούσε πάνω στο βράχο, έπεφτε και ξανασηκωνόταν. Οι αλυσίδες ήταν ακόμα στο λαιμό του.
Η Πελαγία Ιβάνοβνα, στην οποία κατέφυγε και πάλι η Αναστασία, της είπε να επαναλάβει την ίδια άσκηση για Τρίτη φορά.
Όταν τελείωσε και το τρίτο σαρανταήμερο της νηστείας και της προσευχής, η Αναστασία ξαναείδε το ίδιο όραμα. Η ίδια άβυσσος, ο ίδιος βράχος. Τώρα όμως πάνω στο βράχο ήταν μόνο ένας άνδρας, αγνωστός της. Ο αδελφός της είχε απελευθερωθεί από τα δεσμά. Δε φαίνονταν πουθενά. Ο άγνωστος άνδρας ακούστηκε να λέει: «Είσαι τυχερός εσύ. Έχεις πολύ ισχυρούς μεσίτες στη γη.»
Η Αναστασία ανέφερε στην Πελαγία Ιβάνοβνα το τρίτο όραμά της και εκείνη της απάντησε:
«Ο αδελφός σου λυτρώθηκε από τα βάσανα. Δεν μπήκε όμως στη μακαριότητα του Παραδείσου.»
Πολλά παρόμοια περιστατικά αναφέρονται σε βίους Ορθοδόξων Αγίων και ασκητών. Σε περίπτωση που κάποιος έχει την τάση να ερμηνεύει κατά γράμμα τέτοια οράματα, ίσως θα πρέπει να παρατηρήσουμε ότι βεβαίως οι εικόνες με τις οποίες εμφανίζονται τέτοια οράματα, συνήθως σε όνειρα, δεν «φωτογραφίζουν» κατ’ ανάγκη τον τρόπο ύπαρξης της ψυχής μετά τον θάνατο. Πρόκειται περισσότερο για εικόνες οι οποίες μεταβιβάζουν την πνευματική αλήθεια της βελτιώσεως της καταστάσεως της ψυχής στον άλλο κόσμο χάρη στις προσευχές εκείνων που παραμένουν στον κόσμο τούτο.
Από το βιβλίο του π. Σεραφείμ Ρόουζ - Οι πρώτες δύο ημέρες μετά το θάνατο.
ΤΟ ΙΔΙΟ, ΑΓΓΛΙΚΑ
Οι χριστιανοί έχουμε μια πολύ σοβαρή σχέση με τους νεκρούς μας. Συχνά μιλάμε μαζί τους και συνεχώς μιλάμε στο Θεό γι’ αυτούς.
Ο Χριστός και οι νεκροί
Όταν ο Χριστός πέθανε πάνω στο σταυρό, η ανθρώπινη ψυχή Του μεταφέρθηκε στον τόπο των νεκρών (στα ελληνικά «Άδης»), όπου μίλησε στους νεκρούς, όπως είχε κάνει και στους ζωντανούς (δες γι’ αυτό την ορθόδοξη εικόνα «Εις Άδου κάθοδος», αλλά και τη μαρτυρία του μεγάλου και αγίου αποστόλου Πέτρου, μαθητή του Χριστού, στην πρώτη επιστολή του, που βρίσκεται μέσα στην Καινή Διαθήκη, κεφ. 3, στίχοι 19-20). Τότε πήρε τις ψυχές των νεκρών από τον Άδη και τις έφερε στον τόπο όπου πηγαίνουν οι ψυχές τώρα, τόπο που τον ονομάζουμε «ουρανό». Εκεί οι ψυχές των προ Χριστού νεκρών και οι ψυχές των ανθρώπων που έζησαν μετά το Χριστό, μαζί, περιμένουν την ανάσταση, για να ζήσουν στη βασιλεία του Θεού παίρνοντας πάλι τα σώματά τους, αλλά ως αθάνατα και φωτεινά πλέον σώματα. Οι άνθρωποι που έζησαν σ’ αυτό τον κόσμο έχοντας προχωρήσει προς το Χριστό με καθαρή καρδιά, στον ουρανό, τον τόπο των ψυχών, προγεύονται την απερίγραπτη ευτυχία που προκαλεί η σχέση με το Χριστό, η θέα του ουράνιου κάλλους Του και του άκτιστου Φωτός Του. Η ευτυχία αυτή είναι ανάλογη με την καλοσύνη τους και θα ολοκληρωθεί μετά την ανάσταση όλων των ανθρώπων. Την ονομάζουμε «παράδεισο». Αντίθετα, εκείνοι που έζησαν σ’ αυτό τον κόσμο περιορίζοντας την αγάπη τους στον εγωιστικό εαυτό τους, στον ουρανό προγεύονται την οδύνη που προκαλεί η σχέση με το Χριστό (τον οποίο δεν αγαπούν), η θέα του ουράνιου κάλλους Του και του άκτιστου Φωτός Του. Η οδύνη αυτή είναι ανάλογη με την παραμόρφωση που έχει προκαλέσει ο εγωισμός τους και θα ολοκληρωθεί μετά την ανάσταση όλων των ανθρώπων. Την ονομάζουμε «κόλαση». Μια αναφορά στην ανάσταση και την τελική κατάσταση, στην οποία θα ζουν όλοι οι άνθρωποι, όλων των λαών και των εποχών, αλλά και όλων των θρησκειών, βρίσκουμε στα λόγια του ίδιου του Χριστού, στο κατά Ματθαίον ευαγγέλιο, κεφ. 25, 31-46. Την περιγραφή αυτή πρέπει να την κατανοήσουμε μέσα στα πλαίσια της αγάπης του Θεού προς όλους τους ανθρώπους και προς όλα τα πλάσματα. Ο Θεός δεν «στέλνει στην κόλαση» τους αμετανόητους αμαρτωλούς, αλλά η ίδια η κατάσταση της ψυχής τους είναι η κόλαση. Η κατάσταση, που δεν τους επιτρέπει να γευτούν την απερίγραπτη ευτυχία του παραδείσου.
Με το να γίνει άνθρωπος, ο Χριστός ενώθηκε με την ανθρώπινη φύση και πρόσφερε σε κάθε άνθρωπο τη δυνατότητα να ενωθεί με Αυτόν. Επειδή όμως ο Χριστός είναι και Θεός, ο άνθρωπος που ενώνεται μαζί Του ενώνεται συγχρόνως και με το Θεό. Γι’ αυτό η ένωση με το Χριστό κάνει τον άνθρωπο «θείο πλάσμα», δηλαδή άγιο. Ξέρουμε από την πείρα όλων των γενεών του χριστιανισμού, και ιδίως από την πείρα των αγίων διδασκάλων μας, ότι η ένωση με το Χριστό δεν γίνεται μόνο με το να είμαστε «καλοί άνθρωποι», αλλά προϋποθέτει τη θεία χάρη, γι’ αυτό μας δόθηκαν τα άγια μυστήρια της Εκκλησίας (βάπτισμα, εξομολόγηση, θεία Μετάληψη κ.λ.π.), με τα οποία ο άνθρωπος προετοιμάζει τον εαυτό του κατάλληλα και καλεί το Θεό να του στείλει τη χάρη Του. Κάθε απλός άνθρωπος, που δέχεται μέσα του τη χάρη του Θεού και ανταποκρίνεται σ’ αυτήν αγαπώντας το Θεό και το συνάνθρωπό του και συγχωρώντας εκείνους που θέλουν να του κάνουν ή του έχουν ήδη κάνει κακό, πλησιάζει το Θεό τόσο, όσο έχει προοδεύσει σ’ αυτό το δρόμο. Γίνεται δηλαδή «λίγο άγιος». Ενώ εκείνοι που έχουν προχωρήσει πολύ σ’ αυτό το δρόμο και φτάνουν να αγαπούν το Θεό και τους άλλους, μέχρι και τους εχθρούς τους, πολύ περισσότερο από τον εαυτό τους, είναι οι κατ’ εξοχήν άγιοι, εκείνοι που συχνά αποκτούν από το Θεό το χάρισμα να κάνουν ακόμη και θαύματα. Οι θερμές, ειλικρινείς και επίμονες προσευχές των ανθρώπων προς τον αληθινό Θεό εισακούονται, στο χρόνο και με τον τρόπο που Εκείνος θέλει. Οι προσευχές των αγίων εισακούονται περισσότερο, όχι μόνο όταν ζουν εδώ, ανάμεσά μας, αλλά κι όταν οι ψυχές τους έχουν φύγει για τον ουρανό και προγεύονται τον παράδεισο. Γι’ αυτό, όταν ο Θεός αποκαλύψει ότι ένας χριστιανός που κοιμήθηκε είναι άγιος, μιλάμε σ’ αυτόν (μέσω της προσευχής μας αλλά και με τις εκκλησιαστικές τελετές που γίνονται την ημέρα της μνήμης του) και τον παρακαλούμε να μεσιτεύει στο Θεό για μας και για όλο τον κόσμο. Επίσης, απευθυνόμαστε σ’ αυτόν ζωγραφίζοντας την εικόνα του ή αφιερώνοντας ένα ναό στο όνομά του. Υπάρχουν αναρίθμητες περιπτώσεις, που φανερώνουν ότι οι άγιοι ανταποκρίνονται από τον ουρανό και απαντούν στις προσευχές μας. Αυτό εννοούσα πριν, λέγοντας ότι συχνά μιλάμε με τους νεκρούς μας. Ο Θεός αποκαλύπτει ότι ένας άνθρωπος είναι άγιος με διάφορους τρόπους: για παράδειγμα, τα οστά του μπορεί να ευωδιάζουν ή και να αναβλύζουν άρωμα (μύρο) ή να γίνονται θεραπείες ασθενειών ή άλλα θαύματα μέσω αυτών. Μπορεί να εμφανίζεται ο άγιος σε όνειρα ή οράματα ανθρώπων με καθαρή καρδιά κ.λ.π. Πάντα βέβαια προσέχουμε, ώστε να είναι αληθινές αυτές οι αποκαλύψεις, γιατί μπορεί να πρόκειται για απάτη ή για παγίδα του εχθρού, δηλαδή πονηρών πνευμάτων, που θέλουν να παραπλανήσουν τους ανθρώπους και να τους κάνουν οπαδούς τους. Όταν είναι σίγουρο πως πρόκειται για αληθινή αποκάλυψη ενός αγίου, η Εκκλησία κατατάσσει τον άγιο και επίσημα στο ημερολόγιο και ορίζει μία μέρα αφιερωμένη στη μνήμη του. Συνήθως είναι η ημέρα της κοίμησής του και ονομάζεται «γενέθλιος ημέρα», γιατί εκείνη την ημέρα σα να γεννήθηκε στον ουρανό. Η ύπαρξη των αγίων και οι παρεμβάσεις τους στη ζωή μας από τον ουρανό αποδεικνύουν ότι δεν υπάρχει μετενσάρκωση, ούτε και κάποτε θα «αφανιστούν» οι ψυχές, αλλά οι ψυχές των ανθρώπων είναι αιώνιες και παραμένουν πάντα οι ψυχές των συγκεκριμένων ανθρώπων, με το συγκεκριμένο όνομα, προσωπικότητα, αναμνήσεις, συναισθήματα κ.τ.λ. Και θα παραμένουν έτσι μέχρι να αναστηθούν και να ξαναπάρουν, άφθαρτο και αιώνιο, το σώμα τους, για να ζήσουν αιώνια ως ψυχοσωματικά όντα, χωρίς να ξαναπεθάνουν ποτέ πια. Ακόμη κι ένας άνθρωπος που δεν είναι μεγάλος και θαυματουργός άγιος, αλλά που όμως η ψυχή του είναι καθαρή και προγεύεται τον παράδεισο, μπορεί να βοηθήσει τους ζωντανούς μεσιτεύοντας στο Θεό γι’ αυτούς. Μια τέτοια περίπτωση καταγράφεται στον Ευεργετινό, ένα αρχαίο ορθόδοξο βιβλίο, όπου ένας άγνωστος κεκοιμημένος άντρας (προφανώς ευρισκόμενος στην πρόγευση του παραδείσου) εμφανίστηκε και θεράπευσε το χτυπημένο πόδι ενός ταξιδιώτη, που είχε βρει το πτώμα του στο δρόμο και το είχε θάψει. Οι άνθρωποι που προγεύονται τον παράδεισο βλέπουν το δικό μας κόσμο, επειδή ο παράδεισος είναι η πιο στενή σχέση με όλα τα πλάσματα. Όμως οι άνθρωποι που προγεύονται την κόλαση δε βλέπουν το δικό μας κόσμο, επειδή η κόλαση είναι μια κατάσταση μοναχική, αφού ο εγωισμός των ανθρώπων εκείνων ουσιαστικά τους απομόνωσε αιώνια στον εαυτό τους.
Οι ψυχές και εμείς
Τις ψυχές των κεκοιμημένων δεν τις λατρεύουμε, γιατί ξέρουμε ότι λατρεία πρέπει να αποδίδουμε μόνο στον Τριαδικό Θεό. Οι ψυχές των ανθρώπων, όπως μας διδάσκει η Αγία Γραφή και όλοι οι άγιοι χριστιανοί διδάσκαλοι, δεν είναι από την ίδια ουσία με το Θεό, αλλά είναι δημιουργήματα του Θεού, δημιουργημένες από το μηδέν, όπως και τα σώματά μας και όλος ο υλικός και πνευματικός κόσμος. Μόνο η Αγία Τριάδα είναι αδημιούργητη. Ο Πατέρας προαιώνια γεννά τον Υιό και εκπορεύει το Άγιο Πνεύμα –Τους φέρνει σε ύπαρξη μέσα από την ουσία Του, δεν Τους δημιουργεί. Αντίθετα, τις ψυχές τις δημιουργεί, όταν ο άνθρωπος συλλαμβάνεται μέσα στη μήτρα της μητέρας του. Οι ψυχές λοιπόν δεν είναι θεϊκές. Είναι ό,τι κι εμείς, που ζούμε εδώ: δημιουργήματα του Θεού, που κι αυτές λατρεύουν το Θεό και μόνον Αυτόν. Τους ανθρώπους τους αγαπάμε, είτε είναι εδώ είτε στον ουρανό, προσευχόμαστε στο Θεό γι’ αυτούς ή απευθυνόμαστε σ’ αυτούς, αν έχει αποκαλυφθεί από το Θεό ότι είναι άγιοι, αλλά δεν τους λατρεύουμε. Ούτε τους αγίους λατρεύουμε. Μόνο το Θεό. Όταν λοιπόν ένας άνθρωπος φύγει από αυτό τον κόσμο για τον ουρανό, αρχίζουμε αμέσως να μιλάμε στο Θεό γι’ αυτόν. Προσπαθούμε έτσι να βοηθήσουμε την κατάσταση της ψυχής του, ώστε, αν δεν ήταν τόσο καλή ώστε να προγεύεται τον παράδεισο, ίσως την ανακουφίσουμε με τις προσευχές μας. Επειδή η κόλαση συνδέεται με πλήρη μοναξιά, δεν είναι παράξενο που το ενδιαφέρον των ζωντανών για τις ψυχές μπορεί, αν είναι θερμό, ειλικρινές και επίμονο, να προκαλέσει ρωγμές σ’ αυτή τη μοναξιά και ανακούφιση στην κατάσταση των ψυχών αυτών.
Το όραμα του αγίου Μακάριου του Αιγύπτιου, που είναι γραμμένο στο Γεροντικό (ένα αρχαίο βιβλίο που παραθέτει τις ιστορίες των αγίων ασκητών της ερήμου), το αποδεικνύει αυτό. Ο άγιος Μακάριος, βαδίζοντας στην έρημο, ξέθαψε κατά λάθος με το ραβδί του ένα κρανίο. Έσκυψε λοιπόν, το έθαψε με σεβασμό και προσευχήθηκε για τον άνθρωπο, στον οποίο ανήκε. Τότε του εμφανίστηκε η ψυχή και τον πληροφόρησε ότι, όταν ζούσε, ήταν λάτρης των δαιμόνων (ιερέας της Ίσιδος) και τώρα βρισκόταν στην κόλαση. «Και πώς είναι εκεί;» ρώτησε ο άγιος. «Τα πάντα βρίσκονται μέσα στη φωτιά» απάντησε η ψυχή. «Κι εμείς είμαστε δεμένοι πλάτη με πλάτη. Όμως, όταν εσύ προσεύχεσαι για μας, βλέπουμε λίγο ο ένας τον άλλο, όση ώρα διαρκεί η προσευχή». Ξέρουμε από τους αγίους χριστιανούς διδασκάλους ότι η φωτιά, που ανέφερε η ψυχή, είναι το Φως του Θεού, στο οποίο λούζονται τα πάντα στον άλλο κόσμο. Η αίσθηση που βιώνουν από Αυτό το Φως εκείνοι που το βλέπουν μέσα από την παραμόρφωση του εγωισμού είναι αυτό που περιγράφεται ως «πυρ της κολάσεως». Ο άγιος Μακάριος ο Αιγύπτιος ήταν τόσο καλός, ώστε, όταν μια νέα γυναίκα που είχε μείνει έγκυος από κάποιον κρυφό εραστή, τον συκοφάντησε ότι το παιδί ήταν δικό του, εκείνος το δέχτηκε, υπέμεινε κάθε είδους προσβολές από τον πληθυσμό εκείνου του τόπου και άρχισε να δουλεύει διπλάσια, για να συντηρήσει και τη γυναίκα με το παιδί της. Και, όταν αργότερα αποκαλύφθηκε η συκοφαντία, έφυγε κρυφά και δε ζήτησε ποτέ το δίκιο του. Επίσης η περίπτωση του αγίου Γρηγορίου του Διαλόγου (καθώς και άλλες περιπτώσεις) αποδεικνύει ότι η θερμή, ειλικρινής και επίμονη προσευχή των ζωντανών για τους νεκρούς μπορεί ακόμη και να μετατρέψει την κατάσταση μιας ψυχής από κόλαση σε παράδεισο, τουλάχιστον αν η συγκεκριμένη ψυχή έχει τις προϋποθέσεις για τη μετατροπή αυτή (αν δηλαδή δεν είναι απόλυτα διεφθαρμένη). Ο άγιος προσευχήθηκε θερμά, «χύνοντας ποταμούς δακρύων», για τη σωτηρία της ψυχής του Ρωμαίου αυτοκράτορα Τραϊανού, όταν πληροφορήθηκε μια πράξη φιλανθρωπίας που είχε κάνει. Και αργότερα πληροφορήθηκε από το Θεό ότι οι προσευχές του εισακούστηκαν.
Όλοι βέβαια ελπίζουμε ότι οι ψυχές των αγαπημένων μας προσώπων βρίσκονται στην κατάσταση της πρόγευσης του παραδείσου, αλλά μόνο για τους αγίους μπορούμε να είμαστε σίγουροι. Έτσι, όπως είπαμε, όταν η ψυχή ενός ανθρώπου φύγει από αυτό τον κόσμο, αρχίζουμε αμέσως να μιλάμε στο Θεό γι’ αυτόν. Δηλαδή να προσευχόμαστε. Για μας, όλοι οι άνθρωποι είναι ίσοι, επομένως τα παρακάτω ισχύουν για όλους, άντρες, γυναίκες ή παιδιά, ανεξάρτητα από την κοινωνική τους θέση. Αν ο άνθρωπος αυτός δεν είναι ορθόδοξος χριστιανός, το μόνο που μπορεί να γίνει είναι η προσωπική ή ομαδική προσευχή μας γι’ αυτόν, που μπορεί και να συνοδεύεται από νηστεία ή άλλη μικρή ή μεγάλη θυσία, που θα κάνει την καρδιά μας πιο καθαρή και επομένως πιο κατάλληλη για να εκτοξεύσεις τις προσευχές μας προς το Θεό. Δεν κάνουμε γι’ αυτόν κάποια «επίσημη» τελετή στους ναούς μας, γιατί το πρώτο βήμα και η απαραίτητη προϋπόθεση, για να έχουν αποτέλεσμα αυτές οι τελετές, είναι το άγιο βάπτισμα στο όνομα της Αγίας Τριάδας. Αυτό «κεντρίζει» τον άνθρωπο στην «καλή ελιά», στην «αληθινή άμπελο», στο Χριστό. Αν λοιπόν δεν υπάρχει το βάπτισμα, υπάρχει από πλευράς μας η αγάπη, η προσευχή, με όση θέρμη και δύναμη ψυχής έχει ο καθένας, η νηστεία πιθανόν ή κάποια άλλη θυσία, αλλά δεν υπάρχουν εκκλησιαστικές τελετές. Δεν έχουν αποτέλεσμα. Αν ο άνθρωπος που φεύγει για τον ουρανό είναι ορθόδοξος χριστιανός, το πρώτο πράγμα που κάνουμε μετά την αναχώρησή του είναι μια εκκλησιαστική τελετή, με τη συμμετοχή όλων μας, που ονομάζεται «κηδεία» (=φροντίδα) του σώματος του ανθρώπου. Σ’ αυτήν παρακαλούμε πρώτη φορά το Θεό (όλοι μαζί, ως Εκκλησία, δηλαδή σύσσωμοι) να αναπαύσει την ψυχή του αδελφού μας «στο Φως του προσώπου Του». Στη συνέχεια θάβουμε το σώμα μέσα στο χώμα και τοποθετούμε στο σημείο της ταφής του ένα σταυρό, το σύμβολο της νίκης του Χριστού κατά του θανάτου. Δεν το καίμε, γιατί, για μας, δεν είναι βέβαια ιερό, ώστε να το λατρεύουμε, αλλά είναι άξιο σεβασμού. Αξίζει το σεβασμό μας, διότι: α) ο Χριστός, ο προαιώνιος Θεός Υιός του Θεού Πατρός, πήρε ακριβώς ίδιο σώμα με το δικό μας («ομοούσιο», από την ίδια ουσία) και, επειδή ήταν Νέος Αδάμ, η χάρη που πήρε το δικό Του ανθρώπινο σώμα πέρασε σε ολόκληρη την ανθρωπότητα, β) κάθε χριστιανός έλαβε ειδικά στο δικό του σώμα τη χάρη του Θεού, αφού βαπτίστηκε στο όνομα της Αγίας Τριάδας, χρίστηκε με το άγιο Μύρο και κοινώνησε το άγιο σώμα και αίμα του Χριστού, κατά το μυστήριο της θείας Μετάληψης, γ) αν ο άνθρωπος εκείνος έχει πλησιάσει πολύ το Χριστό, η θεία χάρη είναι έντονη στα λείψανά του, τα οποία γίνονται «ιερά λείψανα» – αν κάψουμε το σώμα, θα στερήσουμε τον εαυτό μας, την κοινωνία, τον κόσμο ολόκληρο, από μια πηγή θείας χάριτος, ενώ πιθανόν να μην αντιληφθούμε ποτέ ότι ο άνθρωπος αγίασε, αφού συχνά η αγιότητα αποκαλύπτεται μέσω των ιερών λειψάνων (που ευωδιάζουν, μυροβλύζουν και θαυματουργούν). Μετά την ταφή αρχίζει μια σειρά από εκκλησιαστικές τελετές, που ονομάζονται «μνημόσυνα» (=αναμνήσεις) και σ’ αυτές επίσης παρακαλούμε το Θεό για την ανάπαυση του αδελφού μας. Κατά τα μνημόσυνα, μια μικροσκοπική μερίδα από τον ιερό άρτο της θείας Μετάληψης αφιερώνεται ονομαστικά στον κεκοιμημένο αδελφό μας, ο οποίος έτσι μνημονεύεται στο «εσωτερικό» του ιερού μυστηρίου. Μνημόσυνα τελούνται τρεις ημέρες μετά την κοίμηση, οκτώ ημέρες, σαράντα ημέρες, στη συνέχεια κάθε τρεις μήνες και, μετά τη συμπλήρωση ενός έτους, κάθε χρόνο στην επέτειο της κοίμησής του.
Εκτός από τα μνημόσυνα, οι χριστιανοί συνηθίζουμε να προσφέρουμε τα ονόματα των κεκοιμημένων προγόνων και αδελφών μας στον ιερέα, ώστε να τα μνημονεύσει εντός της θείας Μεταλήψεως κατά τη θεία λειτουργία που θα τελέσει την Κυριακή [λεπτομέρειες εδώ]. Μηνύματα που έχουν δώσει, με άδεια του Θεού, κεκοιμημένοι στα όνειρα ζωντανών, φανερώνουν ότι η μνημόνευση αυτή προσφέρει σημαντική ωφέλεια στην κατάσταση της ψυχής. Ιδιαίτερα όταν γίνεται σε σαράντα λειτουργίες κατά σειρά, πράγμα που ονομάζεται «σαρανταλείτουργο». Μια από τις αμέτρητες μαρτυρίες, που φανερώνουν πόσο ωφελεί τις ψυχές η μνημόνευση κατά τη θεία λειτουργία, είναι η περίπτωση του αγίου Θεοδοσίου του Τσερνιγκώφ (Ρωσία). Ο άγιος εμφανίστηκε στον όσιο ιερομόναχο Αλέξιο, που είχε πραγματοποιήσει με αγάπη την ανακομιδή των λειψάνων του, και του είπε: «Σ’ ευχαριστώ που κοπιάζεις για μένα, αλλά σε παρακαλώ να μνημονεύεις στη λειτουργία τους γονείς μου, που τα ονόματά τους είναι πατήρ Νικήτας και Μαρία». Ο π. Αλέξιος απόρησε και τον ρώτησε: «Εσύ, που είσαι άγιος και πρεσβεύεις απευθείας στο Θεό για όλους, ζητάς από εμένα να μνημονεύω τους γονείς σου;». Ο άγιος απάντησε: «Έχεις δίκιο, αλλά η ωφέλεια που θα έχουν από τη μνημόνευσή τους στη λειτουργία είναι πολύ μεγαλύτερη από αυτή που έχουν με τις δικές μου προσευχές». Όταν αργότερα ανακαλύφθηκε το βιβλίο μνημοσύνων της μονής, όπου ο άγιος Θεοδόσιος ήταν ηγούμενος, αποδείχτηκε ότι τα ονόματα των γονιών του ήταν ακριβώς αυτά που είπε στον π. Αλέξιο (άγνωστα προηγουμένως). Η Εκκλησία, εκτός από τις προσευχές για τους κεκοιμημένους που στέλνει στο Θεό σε κάθε χριστιανική τελετή, έχει θεσπίσει και μία ημέρα της εβδομάδας ειδικά αφιερωμένη στη μνημόνευση των κεκοιμημένων (δηλαδή την προσευχή υπέρ αναπαύσεως των ψυχών τους) και η ημέρα αυτή είναι το Σάββατο. Έχει θεσπίσει επίσης κάποια ιδιαίτερα Σάββατα, αφιερωμένα στη μνημόνευση όλων των κεκοιμημένων, από την αρχή της ύπαρξης του ανθρώπου πάνω στη Γη μέχρι σήμερα. Τα Σάββατα αυτά ονομάζονται «ψυχοσάββατα». Επίσης διαβάζεται ειδική ευχή για τους κεκοιμημένους στη σπουδαία εκκλησιαστική τελετή του Εσπερινού της Γονυκλισίας κατά την Κυριακή της Πεντηκοστής. Εκτός από τα παραπάνω, οι χριστιανοί συνηθίζουμε ιδιωτικά να ανάβουμε καντήλι με λάδι ως σύμβολο της προσευχής μας προς το Θεό, για να βιώνουν με ευχαρίστηση το Φως Του οι κεκοιμημένοι πρόγονοι και αδελφοί μας. Καίμε επίσης θυμίαμα, ως σύμβολο της προσευχής μας, που ανεβαίνει στον ουρανό όπως ο καπνός του θυμιάματος και που πρέπει να ευωδιάζει (δηλαδή να γίνεται με αγνή καρδιά, καθαρή από κακίες, μίση, εγωισμούς και διάθεση εκμετάλλευσης των άλλων ανθρώπων), όπως ευωδιάζει κι εκείνος. καντήλι και θυμίαμα αφιερώνουμε στους κεκοιμημένους μας όχι μόνο στο σπίτι μας (κοντά στις φωτογραφίες τους) αλλά και στον τάφο τους, τον οποίο επισκεπτόμαστε όποτε θέλουμε. Ενίοτε μάλιστα καλούμε τον ιερέα στον τάφο και τελεί μία μικρή τελετή («τρισάγιο») για την ανάπαυση των κεκοιμημένων.
Όπως είπαμε παραπάνω, οι ψυχές που προγεύονται τον παράδεισο, δηλαδή έχουν εντός τους τη θεία χάρη και διαθέτουν κάποια αγιότητα, μικρή ή μεγάλη, μπορούν να μεσιτεύουν στο Θεό για την προστασία των ζωντανών. Το όραμα του αγίου Μακάριου όμως φανερώνει ότι στην πρόγευση της κόλασης οι ψυχές νιώθουν εντελώς απομονωμένες. Επομένως, δεν είναι δυνατόν να επιστρέψουν με κανένα τρόπο στη γη και να επηρεάσουν τη ζωή των ζωντανών. Γι’ αυτό το λόγο, οι χριστιανοί δεν πιστεύουμε ότι οι «κακές» ψυχές είναι απειλητικές για μας. Δεν τις φοβόμαστε, απλά λυπόμαστε για την οδύνη και τη δυστυχία τους και προσευχόμαστε στο Θεό γι’ αυτές. Παρόλα αυτά, φαίνεται ότι πράγματι υπάρχουν κάποια μέρη, που κακές πνευματικές δυνάμεις τα έχουν «τυλίξει» με τη σκοτεινή και απειλητική ενέργειά τους. Τέτοια μέρη είναι κυρίως εκεί όπου γίνονται, ή γίνονταν παλιότερα, μαγικές τελετές, με επίκληση δαιμονικών πνευμάτων. Τα πνεύματα εκείνα δεν είναι ψυχές νεκρών, ακόμη κι αν μερικές φορές εμφανίζονται με τέτοια μορφή. Ομοίως, δεν είναι ψυχές νεκρών, ούτε «καλές» ούτε «κακές», τα πνεύματα που εμφανίζονται κατά τη διάρκεια «πνευματιστικών» τελετών, σε επικλήσεις πνευμάτων από μάγους, μέντιουμ και πνευματιστές κάθε είδους. Μόνο με την προσευχή, μέσα στη ζωή της Εκκλησίας, οι ζωντανοί απευθύνονται στους κεκοιμημένους – και πάντα σε αγίους. Οι υπόλοιπες περιπτώσεις «επικοινωνίας» νεκρών με ζωντανούς, που συνέβαιναν και συμβαίνουν εδώ και χιλιάδες χρόνια σε πολλούς πολιτισμούς και θρησκείες, είναι τουλάχιστον ύποπτες. Ξέρουμε από την πείρα των αγίων διδασκάλων μας ότι τα πνεύματα που εμφανίζονται σ’ αυτές δεν είναι οι ψυχές των νεκρών και γενικά δεν είναι «αυτό που φαίνεται», αλλά σκοτεινές υπάρξεις που ζητούν να παραπλανήσουν τους ζωντανούς λέγοντας ψέματα. Μια απόδειξη του παραπάνω είναι ότι τα πνεύματα αυτά μπορεί να γίνουν επικίνδυνα για τους ανθρώπους που τα προσκαλούν. Αλλά και ότι, σε μέρη όπου γίνονται κατ’ εξακολούθησιν τέτοιες επικλήσεις, συσσωρεύεται σκοτεινή ενέργεια που κάποια στιγμή εκβάλλει στις ζωές των ανθρώπων. Για τις περιπτώσεις αυτές η διδασκαλία της Εκκλησίας και η πείρα των χριστιανών λέει τα εξής: α) Όταν ο άνθρωπος εντάξει τον εαυτό του και τη ζωή του στο παγκόσμιο «Σώμα του Χριστού», την Εκκλησία, και λάβει τη χάρη του Θεού μέσα από το άγιο βάπτισμα, τα ιερά μυστήρια και τη χριστιανική ζωή (ζωή που δεν περιέχει μόνο συμμετοχή στις θρησκευτικές τελετές, αλλά και αγάπη προς το συνάνθρωπο και ιδιαίτερα τη συγχώρηση των εχθρών μας), τότε μπορεί με τη βοήθεια του Θεού να νικήσει τις κακοποιές πνευματικές δυνάμεις και να εκτοπίσει την επιρροή τους από τη ζωή του και τη ζωή των δικών του. β) Υπάρχουν ειδικές πνευματικές άμυνες της Εκκλησίας για το σκοπό αυτό, όπως η θερμή προσευχή με την επίκληση του Ιησού Χριστού, η τοποθέτηση του σταυρού (διά του οποίου ο Χριστός νίκησε το θάνατο) στον τόπο με την κακή ενέργεια, η τέλεση ειδικών τελετών, όπως ο εξορκισμός, ο αγιασμός (ευλογία νερού και στη συνέχεια ραντισμός με αυτό), το ευχέλαιο (αγιασμένο λάδι) κ.λ.π. Όλα αυτά όμως δεν είναι «μαγικά», ώστε να τα πράξουμε και να έχουν αυτόματο αποτέλεσμα. Πρέπει να τα εντάξουμε στη σωστή σχέση με το Θεό: είναι παρακλήσεις προς το Θεό να έρθει αυτοπροσώπως και να βοηθήσει, και αυτό θα το κάνει όταν εμείς θα είμαστε πνευματικά έτοιμοι να δεχτούμε τη θεραπευτική και σωτήρια άκτιστη χάρη Του. Γι’ αυτό πρέπει να έχουμε υπομονή, επιμονή, εμπιστοσύνη στο Θεό και, ακόμη, μετάνοια για τα ελαττώματα που σίγουρα έχουμε, και να Του ζητάμε όχι μόνο να μας βοηθήσει αλλά και να μας συγχωρήσει για ό,τι πράττουμε, αισθανόμαστε ή σκεφτόμαστε ενάντια στο φιλάνθρωπο θέλημά Του. Σκοπός της Εκκλησίας, των χριστιανών ιερέων και των χριστιανικών τελετών δεν είναι να εξυπηρετήσουν επίγειες ανάγκες των ανθρώπων (όπως να εξορκίσουν τις κακές πνευματικές δυνάμεις από τη ζωή μας). Σκοπός τους είναι να μας βοηθήσουν να γνωρίσουμε το Θεό και να οδηγηθούμε στην αιώνια ζωή κοντά Του, που είναι ο παράδεισος. Μέσα στα πλαίσια αυτού του σκοπού όμως δίνεται και η βοήθεια όλων των παραπάνω στα επίγεια προβλήματά μας, αφού κι αυτά συχνά εμποδίζουν τη σωτηρία μας. Κλείνω αυτή την αναφορά, υπενθυμίζοντας ότι όλα τα πνεύματα είναι λιγότερο δυνατά από το Χριστό (αφού Εκείνος τα δημιούργησε, κι αυτά στη συνέχεια επέλεξαν αν θέλουν να είναι καλά [άγιοι άγγελοι] ή κακά) και πιο δυνατά από τους ανθρώπους. Έτσι, η ένωση του ανθρώπου με το Χριστό είναι η κατάλληλη συμμαχία για την προστασία του ανθρώπου από κάθε κακοποιό πνευματική δύναμη.
Στην
Εκκλησία κάθε Κυριακή …στις γιορτές στους πανηγυρικούς εσπερινούς
…Ελέησον με ο Θεός κατά το μέγα έλεός σου και Χαίρε Νύμφη ανύμφευτε
μπροστά σε ακοίμητο καντήλι που μισοφωτίζει το εικονοστάσι …Μετά φόβου
Θεού Πίστεως και Αγάπης…. και εμείς προσερχόμαστε στα άχραντα Άγια αφού
προηγουμένως μας άγγιξε ένα πολυλιβανισμένο πετραχήλι…Τρέχουμε με
λαχτάρα στα προσκυνήματα της Πίστης μας , διαβάζουμε πατερικά βιβλία ,
ακούμε τα ερτζιανά του Θεού , ενίοτε βρισκόμαστε και πίσω απ τα
μικρόφωνά τους.
…Για άλλους τα παραπάνω κρατούν μια ζωή ολάκερη , για άλλους ο χρόνος είναι πιο περιορισμένος γιατί έτσι το θέλησε Εκείνος. Μα ποιος ο λόγος για όλα αυτά; αναρωτιούνται κάποιοι επιτηδευμένα ..ανυποψίαστοι … Στην πλέον συνηθισμένη ερώτηση που γίνεται σε ταπεινούς ασκητές της αποταγής και της ησυχίας …Γιατί ήρθες εδώ; η απάντηση είναι μια και απαράλλαχτη : Για να σώσω την ψυχή μου ! Για να με βρει έτοιμο ο Χριστός μας εν εκείνη την ημέρα , εκείνη την ανεπανάληπτη ώρα που η ψυχή θα εγκαταλείψει το σώμα, θα χωριστεί και θα ξεκινήσει το δικό της ταξίδι …Η πίστη στην ύπαρξη αυτού του αιώνιου ταξιδιού οδηγεί και δείχνει την στενή και τεθλιμμένη οδό , την εν Χριστώ ζωή …Όποιος την περιγελά σαν τον δύστυχο ήρωα του Κόντογλου που πίστευε ότι όλα αυτά είναι δοξασίες και διαδόσεις γηραιών γυναικών …αδυνατεί να συλλάβει το γιατί όλα αυτά ….Καμιά φορά μας αρκεί το να δηλώνουμε αδαείς …Μια βολική άγνοια …μια χλιαρή ενίοτε αντιμετώπιση που αποστρέφεται ο Χριστός μας …Πιστεύω μεν στο Θεό αλλά όχι και στο μετά …στα τελώνια…στην κόλαση
…Μοιάζει αιρετικό ή μήπως δεν είναι ; Γνώριζα έναν τέτοιον άνθρωπο χλιαρό συχνά ορθολογιστή που όπως έλεγε κατά τα άλλα πίστευε …Μέχρι που κάποια στιγμή έπεσε στα χέρια του μια κασέτα …έγραφε πάνω : Η συγκλονιστική αφήγηση του Γέροντα Εφραίμ της Σκήτης του Αγίου Ανδρέα στο Σεράι των Καρυών για την ψυχή μετά τον Θάνατο. Αυτή η κασέτα αδερφέ μου , μου άλλαξε τη ζωή! Συγκλονίστηκα ! Πείστηκα ! Θέλησα να μάθω για αυτό το μετά …Και τώρα ξέρω ! και ελπίζω ! Αυτή η κασέτα ήταν σταλμένη απ τον Χριστό μας ….
Καθισμένος απέναντι στον Γέροντα λίγα χρόνια πριν σε ένα μικρό εκκλησάκι στον πρώτο όροφο της Σκήτης πάνω απ την κεντρική πύλη της . Εξομολογούμαι σ αυτόν τον γλυκύτατο Πατέρα και αισθάνομαι την ορθάνοιχτη αγκαλιά της Θείας στοργής να με προσμένει …Πριν φύγω τον ρωτώ : Γέροντα επειδή ασχολούμαι με το εκκλησιαστικό ραδιόφωνο και κάνω εκπομπές έχω ευλογία να μεταφέρω σε αυτές κάποιες από τις ομιλίες σας; Και αυτός με χαμηλωμένο το βλέμμα και με εκείνη την γαλήνια φωνή μου απαντά :Αν νομίζεις ότι θα ωφεληθούν κάποιοι να το κάνεις ….
Απομαγνητοφώνησα το περιεχόμενο αυτής της συνταρακτικής αφηγήσεως …Αυτά που ειπώθηκαν είναι συγκλονιστικά γιατί είναι αληθινά και διαπνέονται από την διδασκαλία των Αγίων Πατέρων ανά τους αιώνες . Κάποιοι άνθρωποι άλλωστε είναι ιδιαιτέρως φωτισμένοι και χαρισματούχοι εκ Θεού ….
Την ενάτη ημέρα η ψυχή παρίσταται πλάι στον Χριστό και τότε φτιάχνουμε τα κόλλυβα της ενάτης ημέρας . Η ψυχή επανέρχεται στον Χριστό και η Εκκλησία και πάλι δέεται …Κύριε Ελέησον την ψυχή που παρίσταται ενώπιον Σου . Ο Χριστός ευλογεί και δεν αποφαίνεται . Ούτε η ψυχή γνωρίζει …Τώρα όμως έχει εμπειρία , όλων των καλών και όλων των κακών του κόσμου τούτου και τότε έχει την γνώση ότι αυτός ο κόσμος είναι ένα τίποτα μπροστά στο κάλος του άλλου …Καθώς δε διέρχεται το σύμπαν έχει και την γνώση των άστρων και των γαλαξιών …αποκτά δηλαδή και αυτήν την αστρονομική εμπειρική γνώση …Μιλάμε για αποστάσεις που χρειάζονται έτη φωτός για να διανυθούν ….Από την ενάτη ημέρα και μετά αρχίζει το μεγαλύτερο μέρος της εκπλήξεως ….Θα παραλάβει ο Φύλακας Άγγελος την ψυχή και θα την οδηγήσει στον Παράδεισο . Τις μισές ημέρες ( ακόμη ως τις σαράντα μας απομένουν 31 ημέρες) στον Παράδεισο και τις άλλες στον Άδη , οπότε την Τεσσαρακοστή ηνέρα η ψυχή θα έχει πια ολοκληρωμένη την εμπειρία του νοητού αόρατου κόσμου όπως έχει και την εμπειρία τούτου του κόσμου του κτιστού …Θα λέγει τότε η ψυχή του απίστου : Όντως όλα υπάρχουν …Τα είδα , τα εβίωσα …Καλά τα έλεγαν οι Πατέρες και τα βιβλία τα Πατερικά …Τώρα όμως τι θα γίνει που μείναν ανεφάρμοστα ; Που παραμείναμε χρεοφειλέτες ….Οι ψυχές των πιστών από την άλλη :Δόξα τω Θεώ ! Τα εφαρμόσαμε …Δόξα τω Θεώ κάναμε το κατά δύναμιν …Μέγα το έλεος του Κυρίου …Υπάρχει ελπίδα !κι ο Άγγελος Φύλακας ενισχύει …
Στην Βασιλεία των Ουρανών αυτή τη στιγμή βρίσκονται μόνο ο Χριστός και η Παναγία μας , με ψυχές και σώμα . Οι Άγιοι βρίσκονται στον Παράδεισο αλλά χωρίς σώματα . Και ο Θεϊκός Νυμφώνας είναι Παράδεισος αλλά με ψυχές και σώματα . Τώρα στον Παράδεισο βρίσκονται μόνο ψυχές περιμένοντας την Δευτέρα Παρουσία , να ενωθούν με τα σώματά τους. Γιατί είναι μισοί , λειψοί άνθρωποι χωρίς το σώμα τους ….Σαν να έχουμε το φεγγάρι στο μέσον
Η εξέταση που δέχεται από τα πονηρά πνεύματα.
Από το Γεροντικό
ΔΙΗΓΗΘΗΚΕ ο αββάς Μακάριος ότι, περπατώντας κάποτε στην έρημο, βρήκε πεσμένο στο χώμα το κρανίο ενός νεκρού. και καθώς το σκούντησε με το φοινικένιο ραβδί του, άκουσε φωνή άπ’ αυτό. το ρώτησε: Ποιος είσαι συ;
Εγώ, αποκρίθηκε το κρανίο, ήμουν αρχιερέας των ειδώλων και των ειδωλολατρών πού έμεναν σ’ αυτόν τον τόπο. Κι εσύ είσαι ο πνευματοφόρος Μακάριος. Μάθε λοιπόν ότι οποιαδήποτε ώρα σπλαχνιστείς όσους βρίσκονται στην κόλαση και προσευχηθείς γι’ αυτούς, παρηγορούνται λίγο. Διαβάστε τη συνέχεια του άρθρου »
Η ψυχή μετά τον θάνατο - Οι πρώτες δύο ημέρες
Για διάστημα δύο ημερών η ψυχή
απολαύει σχετικής ελευθερίας και έχει δυνατότητα να επισκεφθεί τόπους
που της ήτα προσφιλείς στο παρελθόν, αλλά την Τρίτη ημέρα μετακινείται σε άλλες σφαίρες.
Εδώ ο Αρχιεπίσκοπος Ιωάννης απλώς επαναλαμβάνει τη διδασκαλία που η Εκκλησία ήδη γνωρίζει από τον 4ο αιώνα, όταν ο άγγελος που συνόδευσε τον Αγ. Μακάριο Αλεξανδρείας στην έρημο,...του είπε, θέλοντας να ερμηνεύσει την επιμνημόσυνη δέηση της Εκκλησίας για τους νεκρούς την Τρίτη ημέρα μετά θάνατο:
«Όταν γίνεται η προσφορά της αναίμακτης θυσίας (μνημόσυνο στη
θεία λειτουργία) στην Εκκλησία την τρίτη ημέρα, η ψυχή του κεκοιμημένου
δέχεται από τον φύλακα άγγελο της ανακούφιση για τη λύπη που
αισθάνεται λόγω του χωρισμού της από το σώμα… Στο διάστημα των δύο
πρώτων ημερών επιτρέπεται στην ψυχή να περιπλανηθεί στον κόσμο,
οπουδήποτε εκείνη επιθυμεί, με τη συντροφιά των αγγέλων που τη
συνοδεύουν.Εδώ ο Αρχιεπίσκοπος Ιωάννης απλώς επαναλαμβάνει τη διδασκαλία που η Εκκλησία ήδη γνωρίζει από τον 4ο αιώνα, όταν ο άγγελος που συνόδευσε τον Αγ. Μακάριο Αλεξανδρείας στην έρημο,...του είπε, θέλοντας να ερμηνεύσει την επιμνημόσυνη δέηση της Εκκλησίας για τους νεκρούς την Τρίτη ημέρα μετά θάνατο:
Ως εκ τούτου η ψυχή, επειδή αγαπά το σώμα, μερικές φορές περιφέρεται στο οίκημα στο οποίο το σώμα της είχε σαβανωθεί, περνώντας έτσι δύο ημέρες όπως ένα πουλί που γυρεύει τη φωλιά του. Αλλά η ενάρετη ψυχή πλανιέται σε εκείνα τα μέρη στα οποία συνήθιζε να πράττει αγαθά έργα. Την τρίτη ημέρα, Εκείνος ο Οποίος ανέστη ο Ίδιος την τρίτη ημέρα από τους νεκρούς καλεί την ψυχή του Χριστιανού να μιμηθείτη δική Του ανάσταση, να ανέλθει στους Ουρανούς όπου θα λατρεύει το Θεό όλων.»
Στην Ορθόδοξη νεκρώσιμη ακολουθία, ο Αγ. Ιωάννης ο Δαμασκηνός περιγράφει παραστατικά την κατάσταση της ψυχής η οποία, έχοντας μεν αφήσει το σώμα αλλά παραμένοντας στη γη, είναι ανίκανη να επικοινωνήσει με τους αγαπημένους της τους οποίους βλέπει: «Οίμοι, οίον αγώνα έχει η ψυχή χωριζόμενη εκ του σώματος! Οίμοι, πόσα δακρύει τότε, και ουχ υπάρχει ο ελεών αυτήν! Προς τους αγγέλους τα όμματα ρέπουσα, άπρακτα καθικετεύει προς τους ανθρώπους τας χείρας εκτείνουσα, ουκ έχει τον βοηθούντα. Διό, αγαπητοί μου αδελφοί, εννοήσαντες ημών το βραχύ της ζωής, τω μεταστάντι την ανάπαυσιν, παρά Χριστού αιτησώμεθα, και ταις ψυχαίς ημών το μέγα έλεος».
Σε γράμμα του προς τον αδελφό μιας αποθνήσκουσας γυναίκας, ο Όσιος Θεοφάνης ο Έγκλειστος γράφει:
«Η αδελφή σου δεν θα πεθάνει. Το σώμα του ανθρώπου πεθαίνει, αλλά η προσωπικότητά του συνεχίζει να ζει. Απλώς μεταφέρεται σε μια άλλη τάξη ζωής… Δεν είναι εκείνη που θα βάλουν στον τάφο. Εκείνη βρίσκεται σε έναν άλλο τόπο όπου θα είναι θα είναι ακριβώς το ίδιο ζωντανή όσο και τώρα. Τις πρώτες ώρες και ημέρες θα βρίσκεται γύρω σου. Μόνο που δεν θα λέει τίποτα και εσύ δεν θα μπορείς να την δεις. Θα είναι όμως ακριβώς εδώ.
Να το έχεις αυτό στο νου σου. Εμείς που μένουμε πίσω θρηνούμε για τους κεκοιμημένους, όμως για εκείνους τα πράγματα είναι αμέσως πιο εύκολα. Είναι πιο ευτυχισμένοι στη νέα κατάσταση. Όσοι έχουν πεθάνει και κατόπιν επαναφέρθηκαν στο σώμα διαπίστωσαν ότι το σώμα ήταν μια πολύ στενάχωρη κατοικία. Και η αδελφή σου θα αισθάνεται έτσι. Είναι πολύ καλύτερα εκεί, και εμείς νοιώθουμε οδύνη σαν να της έχει συμβεί κάτι απίστευτα κακό! Θα μας κοιτάζει και σίγουρα θα μένει κατάπληκτη με την αντίδρασή μας».
Θα πρέπει να έχουμε υπόψη ότι η ανωτέρω περιγραφή των πρώτων δύο ημερών του θανάτου αποτελεί γενικό κανόνα, ο οποίος κατά κανένα τρόπο δεν ισχύει σε όλες τις περιπτώσεις. Πράγματι τα περισσότερα παραδείγματα από την Ορθόδοξη γραμματεία, δεν συνάδουν με αυτόν τον κανόνα, και ο λόγος είναι φανερός: οι άγιοι, μην έχοντας καμιά απολύτως προσκόλληση στα εγκόσμια και ζώντας σε διαρκή προσδοκία της αναχώρησής τους για την άλλη ζωή, δεν ελκύονται καν από τους τόπους όπου έπρατταν τα αγαθά τους έργα αλλά ξεκινούν αμέσως την άνοδο τους στους Ουρανούς.
Άλλοι, ξεκινούν την άνοδο τους πριν το τέλος των δύο ημερών για κάποιον ειδικό λόγο που μόνον η Θεία Πρόνοια γνωρίζει.
Από την άλλη οι σύγχρονες «μεταθανάτιες» εμπειρίες, ατελείς καθώς είναι, ανήκουν όλες στον εξής κανόνα: η «εξωσωματική» κατάσταση αποτελεί μόνο το ξεκίνημα της αρχικής περιόδου ασώματης «περιπλάνησης» της ψυχής στους τόπους των επιγείων δεσμών της. Όμως κανείς από αυτούς τους ανθρώπους δεν έχει παραμείνει νεκρός για αρκετό χρονικό διάστημα, έστω μέχρι να συναντήσει τους αγγέλους που πρόκειται να τον συνοδεύσουν.
οί επικριτές της Ορθόδοξης διδασκαλίας για την μετά θάνατον ζωή, θεωρούν ότι τέτοιες αποκλίσεις από το γενικό κανόνα για την μεταθανάτια εμπειρία αποδεικνύουν την ύπαρξη «αντιφάσεων» στην Ορθόδοξη διδασκαλία. Αυτοί οι επικριτές όμως είναι απλώς και μόνο προσκολλημένοι στις «κατά γράμμα» ερμηνείες. Η περιγραφή των πρώτων δύο ημερών, καθώς και των επομένων, σε καμιά περίπτωση δεν αποτελεί κάποια μορφή δόγματος. Είναι απλώς ένα «μοντέλο», το οποίο μάλιστα εκφράζει την πιο συνηθισμένη χρονική σειρά των εμπειριών της ψυχής μετά τον θάνατο.
Οι πολλές περιπτώσεις, τόσο στην Ορθόδοξη γραμματεία όσο και στις αναφορές σύγχρονων σχετικών εμπειριών, όπου οι νεκροί έχουν στιγμιαία εμφανιστεί στους ζωντανούς μέσα στην πρώτη ή τις δύο πρώτες ημέρες μετά το θάνατο, μερικές φορές σε όνειρα, είναι παραδείγματα που επαληθεύουν το ότι όντος η ψυχή συνήθως παραμένει κοντά στη γη για κάποια σύντομη χρονική περίοδο. Κατά την τρίτη ημέρα, και συχνά πιο πριν, η περίοδος αυτή φθάνει στο τέλος της.
Τα τελώνια
Την ώρα αυτή (την τρίτη ημέρα), η ψυχή διέρχεται από λεγεώνες πονηρών πνευμάτων που παρεμποδίζουν την πορεία της και την κατηγορούν για διάφορες αμαρτίες, στις οποίες αυτά τα ίδια την είχαν παρασύρει. Σύμφωνα με διάφορες θεϊκές αποκαλύψεις υπάρχουν είκοσι τέτοια εμπόδια, τα επονομαζόμενα «τελώνια», σε καθένα από τα οποία περνά από δοκιμασία κάθε μορφή αμαρτίας.
Η ψυχή αφού περάσει από ένα τελώνιο, συναντά το επόμενο, και μόνον αφού έχει διέλθει επιτυχώς από όλα τα τελώνια μπορεί αν συνεχίσει την πορεία της χωρίς να απορριφθεί βιαίως στη γέεννα. Το πόσο φοβεροί είναι αυτοί οι δαίμονες και τα τελώνια τους φένεται στο γεγονός ότι η ίδια η Παναγία, όταν πληροφορήθηκε από τον Αρχάγγελο Γαβριήλ τον επικείμενο θάνατο Της, ικέτευσε τον Υιό Της να διασώσει την ψυχή Της από αυτούς τους δαίμονες και απαντώντας στην προσευχή Της, ο ίδιος ο Κύριος Ιησούς Χριστός εμφανίστηκε από τους Ουρανούς για να παραλάβει την ψυχή της Πάναγνου Μητρός Του και να την οδηγήσει στους Ουρανούς.
Φοβερή είναι πράγματι, η τρίτη ημέρα για την ψυχή του απελθόντος, και για το λόγο αυτό η ψυχή έχει ιδιαίτερη ανάγκη τότε από προσευχές για την σωτηρία της.
Σύντομα, μετά τον θάνατο, η ψυχή πράγματι βιώνει μια κρίση, τη Μερική Κρίση, ως τελική συγκεφαλαίωση του «αοράτου πολέμου» που έχει διεξαγάγει ή που απέτυχε να διεξαγάγει, στην επίγεια ζωή κατά τω πεπτωκότων πνευμάτων. Συνεχίζοντας την επιστολή του προς τον αδελφό της αποθνήσκουσας γυναίκας, ο Όσιος Θεοφάνης ο έγκλειστος γράφει: «Λίγο μετά το θάνατο, η ψυχή αρχίζει έναν αγώνα για να καταφέρει να διέλθει από τα τελώνια. Στον αγώνα της η αδελφή σου χρειάζεται βοήθεια! Θα πρέπει να στρέψεις όλη σου την προσοχή και όλη σου την αγάπη γι’ αυτήν στο πως θα την βοηθήσεις.
Πιστεύω πως η μεγαλύτερη έμπρακτη απόδειξη της αγάπης σου θα είναι να αφήσεις την φροντίδα του νεκρού της σώματος στους άλλους, να αποχωρήσεις και, μένοντας μόνος σου οπουδήποτε μπορείς, να βυθιστείς σε προσευχή για την ψυχή της, για τη νέα κατάσταση στην οποία βρίσκεται και για τις καινούριες, απροσδόκητες ανάγκες της. Συνέχισε την ακατάπαυστη ικεσία σου στον Θεό για έξι εβδομάδες και περισσότερο. Όταν πέθανε η Οσία Θεοδώρα, το σακούλι από το οποίο πήραν χρυσό οι άγγελοι για να τη γλιτώσουν από τα τελώνια ήταν οι προσευχές του πνευματικού της πατέρα. Έτσι θα γίνει και με τις δικές σου προσευχές. Μην παραλείψεις να κάνεις όσα σου είπα. Αυτό είναι η πραγματική αγάπη.»
Το «σακούλι» από το οποίο πήραν «χρυσό» οι άγγελοι και «εξόφλησαν τα χρέη» της Οσίας Θεοδώρας στα τελώνια έχει συχνά παρανοηθεί από κάποιους επικριτές της Ορθόδοξης διδασκαλίας.
Μερικές φορές συγκρίνεται με τη λατινική έννοια του «πλεονάσματος χάριτος» των αγίων. Στην περίπτωση αυτή, τέτοιοι επικριτές ερμηνεύουν κατά γράμμα τα Ορθόδοξα κείμενα. Σε τίποτε άλλο δεν αναφέρεται το παραπάνω απόσπασμα παρά στις προσευχές της Εκκλησίας για τους αναπαυθέντες και ειδικότερα στις προσευχές ενός αγίου ανθρώπου και πνευματικού πατέρα. Είναι σχεδόν περιττό να πούμε ότι όλες αυτές οι περιγραφές έχουν μεταφυσική έννοια.
Η Ορθόδοξη Εκκλησία θεωρεί τη διδασκαλία περί τελωνίων τόσο σημαντική, ώστε έχει συμπεριλάβει σχετικές αναφορές σε πολλές από τις ακολουθίες της, μερικές εκ των οποίων αναφέρονται στο κεφάλαιο περί τελωνίων. Ειδικότερα, η Εκκλησία θεωρεί ιδιαιτέρως απαραίτητο να συνοδεύει με αυτήν τη διδασκαλία κάθε τέκνο της που αποθνήσκει. Στον «Κανόνα για την Αναχώρηση της Ψυχής», που διαβάζεται από τον ιερέα στο νεκρικό κρεβάτι κάθε πιστού, υπάρχουν τα παρακάτω τροπάρια:
«Καθώς φεύγω από τη γη, αξίωσέ με να διέλθω ανεμπόδιστα από τον άρχοντα του αέρα, το διώκτη και βασανιστή, εκείνον που ως άδικος ανακριτής στέκεται πάνω στους φοβερούς δρόμους». (4η Ωδή)
«Ω Πανένδοξε Θεοτόκε, οδήγησέ με εις τους Ουρανούς, στα ιερά και πολύτιμα χέρια των αγίων αγγέλων ώστε, προστατευμένος μέσα στα φτερά τους, να μην αντικρύσω τη ρυπαρή, αποκρουστική και σκοτεινή μορφή των δαιμόνων». (6η Ωδή)
«Ω Αγία Θεοτόκε, Εσύ η Οποία γέννησες τον Παντοδύναμο Κύριο, απομάκρυνε από εμένα τον άρχοντα των φοβερών τελωνίων, τον κυβερνήτη του κόσμου, όταν φθάσει η στιγμή του θανάτου μου, ώστε να Σε δοξολογώ αιωνίως». (8η Ωδή)
Κατ’ αυτόν τον τρόπο, τα λόγια της Εκκλησίας προετοιμάζουν τον αποθνήσκοντα Ορθόδοξο Χριστιανό για τις δοκιμασίες που θα συναντήσει μπροστά του.
Οι σαράντα ημέρες
Κατόπιν, έχοντας επιτυχώς διέλθει από τα τελώνια και υποκλιθεί βαθιά ενώπιον του Θεού, η ψυχή για διάστημα τριάντα επτά επιπλέον ημερών επισκέπτεται τις ουράνιες κατοικίες και τις αβύσσους της κολάσεως, μη γνωρίζοντας ακόμα που θα παραμείνει, και μόνον την τεσσαρακοστή ημέρα καθορίζεται η θέση στην οποία θα βρίσκεται μέχρι την ανάσταση των νεκρών.
Σίγουρα δεν είναι παράξενο ότι η ψυχή, έχοντας διέλθει από τα τελώνια και παύσει μια για πάντα κάθε σχέση με τα επίγεια, εισάγεται στον αληθινά άλλο κόσμο, σε ένα τμήμα του οποίου θα παραμείνει αιωνίως.
Σύμφωνα με την αποκάλυψη του Αγγέλου στον Αγ. Μακάριο Αλεξανδρείας, η ειδική επιμνημόσυνη δέηση υπέρ των απελθόντων την ένατη ημέρα μετά τον θάνατο (πέραν του γενικού συμβολισμού των εννέα αγγελικών ταγμάτων) πραγματοποιείται επειδή μέχρι τότε παρουσιάζονται στην ψυχή τα θαυμάσια του Παραδείσου, και μόνον κατόπιν αυτού, για το υπόλοιπο των σαράντα ημερών, της παρουσιάζονται τα μαρτύρια και τα φρικτά της κολάσεως, πριν τοποθετηθεί την τεσσαρακοστή ημέρα στη θέση στην οποία θα αναμένει την ανάσταση των νεκρών και την Τελική Κρίση.
Θα πρέπει και πάλι να τονίσουμε ότι οι αναφερόμενοι αριθμοί αποτελούν γενικό κανόνα ή «μοντέλο» της μεταθανάτιας πραγματικότητας, και αναμφισβήτητα δεν ολοκληρώνουν όλες οι ψυχές των απελθόντων την πορεία τους ακριβώς σύμφωνα με τον «κανόνα». Γνωρίζουμε σαφώς ότι η Οσία Θεοδώρα, στην πραγματικότητα, ολοκλήρωσε το «γύρο της κολάσεως» ακριβώς την τεσσαρακοστή ημέρα, σύμφωνα με τη γήινη μέτρηση του χρόνου.
Η κατάσταση των ψυχών μέχρι την Τελική Κρίση
Μερικές ψυχές βρίσκονται (μετά τις σαράντα ημέρες) σε μια κατάσταση πρόγευσης της αιώνιας αγαλλίασης και μακαριότητας, ενώ άλλες σε μια κατάσταση τρόμου εξαιτίας των αιωνίων μαρτυρίων τα οποία θα υποστούν πλήρως μετά την Τελική Κρίση. Μέχρι τότε εξακολουθεί να υπάρχει δυνατότητα αλλαγής της κατάστασής τους, ιδιαιτέρως μέσω της υπέρ αυτών προσφοράς της Αναίμακτης Θυσίας (μνημόσυνο στη Θεία Λειτουργία), και παρομοίως μέσω άλλων προσευχών.
Τα οφέλη της προσευχής, τόσο της κοινής όσο και της ατομικής για τις ψυχές που βρίσκονται στην κόλαση, έχουν περιγραφεί σε πολλούς βίους Αγίων και ασκητών καθώς και σε Πατερικά κείμενα. Στο βίο της μάρτυρος του 3ου αιώνα Περπετούας, για παράδειγμα, διαβάζουμε ότι η κατάσταση της ψυχής του αδελφού της Δημοκράτη της αποκαλύφθηκα με την εικόνα μιας στέρνας γεμάτης νερό, η οποία ήταν όμως τόσο ψηλά που δεν μπορούσε να τη φτάσει από τον ρυπαρό, καυτό τόπο όπου ήταν περιορισμένος.
Χάρη στην ολόθερμη προσευχή της Περπετούας επί μία ολόκληρη ημέρα και νύχτα ο Δημοκράτης έφτασε τη στέρνα και τον είδε να βρίσκεται σε έναν φωτεινό τόπο. Από αυτό η Περπετούα κατάλαβε ότι ο αδελφός της είχε απελευθερωθεί από τα δεινά της κολάσεως.
Στο βίο μιας ασκήτριας που πέθανε μόλις τον 20ο αιώνα αναφέρεται μια παρόμοια περίπτωση. Πρόκειται για τη Οσία Αθανασία (Αναστασία Λογκάτσεβα), πνευματική θυγατέρα του Οσίου Σεραφείμ του Σάρωφ. Όπως διαβάζουμε στο βίο της: «Η Αναστασία είχε έναν αδελφό που τον έλεγαν Παύλο. Ο Παύλος κάποτε ήταν μεθυσμένος και κρεμάστηκε. Κι η Αναστασία αποφάσισε να προσευχηθεί πολύ για τον αδελφό της.
Μετά το θάνατο του, η Αναστασία πήγε στο μοναστήρι Ντιβέγιεβο, του Οσίου Σεραφείμ, για να μάθει τι ακριβώς έπρεπε να κάνει, ώστε να βελτιωθεί η κατάσταση του αδελφού της, ο οποίος έδωσε τέλος στη ζωή του με τρόπο δυσσεβή και ατιμωτικό… Ήθελε να συναντήσει την Πελαγία Ιβάνοβνα και να ζητήσει τη συμβουλή της… Η Αναστασία επισκέφθηκε την Πελαγία. Εκείνη της είπε να κλειστεί στο κελί της σαράντα μέρες, να προσευχηθεί και να νηστέψει για τον αδελφό της και κάθε μέρα να λέει εκατόν πενήντα φορές: «Υπεραγία Θεοτόκε, ανάπαυσον τον δούλον σου.»
Όταν συμπληρώθηκαν οι σαράντα ημέρες, η Αναστασία είδε ένα όραμα. Βρέθηκε μπροστά σε μία άβυσσο. Στο βάθος της ήταν ένας βράχος από αίμα. Πάνω στο βράχο κείτονταν δύο άνδρες με σιδερένιες αλυσίδες στο λαιμό τους. Ο ένας ήταν ο αδελφός της.
Η Αναστασία διηγήθηκε το όραμα στην Πελαγία και κείνη της είπε να συνεχίσει την νηστεία και την προσευχή.
Τελείωσαν κι άλλες σαράντα ημέρες με νηστεία και προσευχή κι η Αναστασία είδε το ίδιο όραμα. Η ίδια άβυσσος κι ο βράχος πάνω στον οποίο βρίσκονταν οι δύο άνδρες με αλυσίδες στο λαιμό τους. Αυτή τη φορά όμως ο αδελφός της ήταν όρθιος. Περπατούσε πάνω στο βράχο, έπεφτε και ξανασηκωνόταν. Οι αλυσίδες ήταν ακόμα στο λαιμό του.
Η Πελαγία Ιβάνοβνα, στην οποία κατέφυγε και πάλι η Αναστασία, της είπε να επαναλάβει την ίδια άσκηση για Τρίτη φορά.
Όταν τελείωσε και το τρίτο σαρανταήμερο της νηστείας και της προσευχής, η Αναστασία ξαναείδε το ίδιο όραμα. Η ίδια άβυσσος, ο ίδιος βράχος. Τώρα όμως πάνω στο βράχο ήταν μόνο ένας άνδρας, αγνωστός της. Ο αδελφός της είχε απελευθερωθεί από τα δεσμά. Δε φαίνονταν πουθενά. Ο άγνωστος άνδρας ακούστηκε να λέει: «Είσαι τυχερός εσύ. Έχεις πολύ ισχυρούς μεσίτες στη γη.»
Η Αναστασία ανέφερε στην Πελαγία Ιβάνοβνα το τρίτο όραμά της και εκείνη της απάντησε:
«Ο αδελφός σου λυτρώθηκε από τα βάσανα. Δεν μπήκε όμως στη μακαριότητα του Παραδείσου.»
Πολλά παρόμοια περιστατικά αναφέρονται σε βίους Ορθοδόξων Αγίων και ασκητών. Σε περίπτωση που κάποιος έχει την τάση να ερμηνεύει κατά γράμμα τέτοια οράματα, ίσως θα πρέπει να παρατηρήσουμε ότι βεβαίως οι εικόνες με τις οποίες εμφανίζονται τέτοια οράματα, συνήθως σε όνειρα, δεν «φωτογραφίζουν» κατ’ ανάγκη τον τρόπο ύπαρξης της ψυχής μετά τον θάνατο. Πρόκειται περισσότερο για εικόνες οι οποίες μεταβιβάζουν την πνευματική αλήθεια της βελτιώσεως της καταστάσεως της ψυχής στον άλλο κόσμο χάρη στις προσευχές εκείνων που παραμένουν στον κόσμο τούτο.
Από το βιβλίο του π. Σεραφείμ Ρόουζ - Οι πρώτες δύο ημέρες μετά το θάνατο.
Τα πνεύματα των νεκρών και εμείς
Από εδώ
ΤΟ ΙΔΙΟ, ΑΓΓΛΙΚΑ
Οι χριστιανοί έχουμε μια πολύ σοβαρή σχέση με τους νεκρούς μας. Συχνά μιλάμε μαζί τους και συνεχώς μιλάμε στο Θεό γι’ αυτούς.
Για
την ακρίβεια, για μας, αυτοί που έχουν αφήσει το σώμα τους δεν είναι
νεκροί αλλά ζωντανοί (μεταφορικά τους ονομάζουμε «κεκοιμημένους» =
αυτοί που έχουν κοιμηθεί) και έτσι τους αντιμετωπίζουμε, ως ζωντανούς,
που απλά έχουν φύγει και μένουν σε ένα άλλο μέρος. Τον τόπο, στον οποίο
θάβουμε τα σώματά τους, τον ονομάζουμε «κοιμητήριο» (χώρο ύπνου).
Αντίθετα,
νεκρούς θεωρούμε τους ανθρώπους που έχουν βγάλει έξω από την καρδιά
τους το Θεό, την αγάπη Του και τη χάρη Του, είτε ζουν ανάμεσά μας είτε
έχουμε μετακομίσει στον τόπο των ψυχών. Αυτός είναι ο πραγματικός
θάνατος, η έξωση του Θεού από την καρδιά μας, ενώ, όταν Του επιτρέπουμε
να μπαίνει στην καρδιά μας, είμαστε εντελώς ζωντανοί, είτε εδώ είτε
στον τόπο των ψυχών.
Όταν
λέμε ότι ο Θεός μπαίνει στην καρδιά μας δεν εννοούμε ότι μας
καταλαμβάνει και διώχνει το πνεύμα μας και καταργεί την ελευθερία μας
(αυτό ποτέ δεν το κάνει ο Θεός, το κάνουν μόνο ύποπτα πνεύματα).
Εννοούμε ότι μπαίνει μέσα μας η χάρη του Θεού (η ζωοποιός αδημιούργητη,
αιώνια και φωτεινή ενέργειά Του) και μας μεταμορφώνει φέρνοντάς μας πιο
κοντά Του. Η μεταμόρφωση αυτή σχετίζεται άμεσα με τα μυστήρια της
χριστιανικής Εκκλησίας, όπως θα δούμε παρακάτω.
Θα δούμε παρακάτω, Θεού θέλοντος, τι ξέρουμε για τους κεκοιμημένους.
Ο Χριστός και οι νεκροί
Ο Χριστός στον κόσμο των νεκρών, ανάμεσα στις ψυχές (από εδώ).
Όταν ο Χριστός πέθανε πάνω στο σταυρό, η ανθρώπινη ψυχή Του μεταφέρθηκε στον τόπο των νεκρών (στα ελληνικά «Άδης»), όπου μίλησε στους νεκρούς, όπως είχε κάνει και στους ζωντανούς (δες γι’ αυτό την ορθόδοξη εικόνα «Εις Άδου κάθοδος», αλλά και τη μαρτυρία του μεγάλου και αγίου αποστόλου Πέτρου, μαθητή του Χριστού, στην πρώτη επιστολή του, που βρίσκεται μέσα στην Καινή Διαθήκη, κεφ. 3, στίχοι 19-20). Τότε πήρε τις ψυχές των νεκρών από τον Άδη και τις έφερε στον τόπο όπου πηγαίνουν οι ψυχές τώρα, τόπο που τον ονομάζουμε «ουρανό». Εκεί οι ψυχές των προ Χριστού νεκρών και οι ψυχές των ανθρώπων που έζησαν μετά το Χριστό, μαζί, περιμένουν την ανάσταση, για να ζήσουν στη βασιλεία του Θεού παίρνοντας πάλι τα σώματά τους, αλλά ως αθάνατα και φωτεινά πλέον σώματα. Οι άνθρωποι που έζησαν σ’ αυτό τον κόσμο έχοντας προχωρήσει προς το Χριστό με καθαρή καρδιά, στον ουρανό, τον τόπο των ψυχών, προγεύονται την απερίγραπτη ευτυχία που προκαλεί η σχέση με το Χριστό, η θέα του ουράνιου κάλλους Του και του άκτιστου Φωτός Του. Η ευτυχία αυτή είναι ανάλογη με την καλοσύνη τους και θα ολοκληρωθεί μετά την ανάσταση όλων των ανθρώπων. Την ονομάζουμε «παράδεισο». Αντίθετα, εκείνοι που έζησαν σ’ αυτό τον κόσμο περιορίζοντας την αγάπη τους στον εγωιστικό εαυτό τους, στον ουρανό προγεύονται την οδύνη που προκαλεί η σχέση με το Χριστό (τον οποίο δεν αγαπούν), η θέα του ουράνιου κάλλους Του και του άκτιστου Φωτός Του. Η οδύνη αυτή είναι ανάλογη με την παραμόρφωση που έχει προκαλέσει ο εγωισμός τους και θα ολοκληρωθεί μετά την ανάσταση όλων των ανθρώπων. Την ονομάζουμε «κόλαση». Μια αναφορά στην ανάσταση και την τελική κατάσταση, στην οποία θα ζουν όλοι οι άνθρωποι, όλων των λαών και των εποχών, αλλά και όλων των θρησκειών, βρίσκουμε στα λόγια του ίδιου του Χριστού, στο κατά Ματθαίον ευαγγέλιο, κεφ. 25, 31-46. Την περιγραφή αυτή πρέπει να την κατανοήσουμε μέσα στα πλαίσια της αγάπης του Θεού προς όλους τους ανθρώπους και προς όλα τα πλάσματα. Ο Θεός δεν «στέλνει στην κόλαση» τους αμετανόητους αμαρτωλούς, αλλά η ίδια η κατάσταση της ψυχής τους είναι η κόλαση. Η κατάσταση, που δεν τους επιτρέπει να γευτούν την απερίγραπτη ευτυχία του παραδείσου.
Οι κεκοιμημένοι άγιοι
Ο σύγχρονος άγιος Ιωσήφ Βατοπεδινός (μονής Βατοπεδίου,
που έγινε διάσημη στα ΜΜΕ για λάθος λόγους), νεκρός. Μετά την κοίμησή
του στο πρόσωπό του σχηματίστηκε το χαμόγελο (φωτο πριν το χαμόγελο εδώ).
Με το να γίνει άνθρωπος, ο Χριστός ενώθηκε με την ανθρώπινη φύση και πρόσφερε σε κάθε άνθρωπο τη δυνατότητα να ενωθεί με Αυτόν. Επειδή όμως ο Χριστός είναι και Θεός, ο άνθρωπος που ενώνεται μαζί Του ενώνεται συγχρόνως και με το Θεό. Γι’ αυτό η ένωση με το Χριστό κάνει τον άνθρωπο «θείο πλάσμα», δηλαδή άγιο. Ξέρουμε από την πείρα όλων των γενεών του χριστιανισμού, και ιδίως από την πείρα των αγίων διδασκάλων μας, ότι η ένωση με το Χριστό δεν γίνεται μόνο με το να είμαστε «καλοί άνθρωποι», αλλά προϋποθέτει τη θεία χάρη, γι’ αυτό μας δόθηκαν τα άγια μυστήρια της Εκκλησίας (βάπτισμα, εξομολόγηση, θεία Μετάληψη κ.λ.π.), με τα οποία ο άνθρωπος προετοιμάζει τον εαυτό του κατάλληλα και καλεί το Θεό να του στείλει τη χάρη Του. Κάθε απλός άνθρωπος, που δέχεται μέσα του τη χάρη του Θεού και ανταποκρίνεται σ’ αυτήν αγαπώντας το Θεό και το συνάνθρωπό του και συγχωρώντας εκείνους που θέλουν να του κάνουν ή του έχουν ήδη κάνει κακό, πλησιάζει το Θεό τόσο, όσο έχει προοδεύσει σ’ αυτό το δρόμο. Γίνεται δηλαδή «λίγο άγιος». Ενώ εκείνοι που έχουν προχωρήσει πολύ σ’ αυτό το δρόμο και φτάνουν να αγαπούν το Θεό και τους άλλους, μέχρι και τους εχθρούς τους, πολύ περισσότερο από τον εαυτό τους, είναι οι κατ’ εξοχήν άγιοι, εκείνοι που συχνά αποκτούν από το Θεό το χάρισμα να κάνουν ακόμη και θαύματα. Οι θερμές, ειλικρινείς και επίμονες προσευχές των ανθρώπων προς τον αληθινό Θεό εισακούονται, στο χρόνο και με τον τρόπο που Εκείνος θέλει. Οι προσευχές των αγίων εισακούονται περισσότερο, όχι μόνο όταν ζουν εδώ, ανάμεσά μας, αλλά κι όταν οι ψυχές τους έχουν φύγει για τον ουρανό και προγεύονται τον παράδεισο. Γι’ αυτό, όταν ο Θεός αποκαλύψει ότι ένας χριστιανός που κοιμήθηκε είναι άγιος, μιλάμε σ’ αυτόν (μέσω της προσευχής μας αλλά και με τις εκκλησιαστικές τελετές που γίνονται την ημέρα της μνήμης του) και τον παρακαλούμε να μεσιτεύει στο Θεό για μας και για όλο τον κόσμο. Επίσης, απευθυνόμαστε σ’ αυτόν ζωγραφίζοντας την εικόνα του ή αφιερώνοντας ένα ναό στο όνομά του. Υπάρχουν αναρίθμητες περιπτώσεις, που φανερώνουν ότι οι άγιοι ανταποκρίνονται από τον ουρανό και απαντούν στις προσευχές μας. Αυτό εννοούσα πριν, λέγοντας ότι συχνά μιλάμε με τους νεκρούς μας. Ο Θεός αποκαλύπτει ότι ένας άνθρωπος είναι άγιος με διάφορους τρόπους: για παράδειγμα, τα οστά του μπορεί να ευωδιάζουν ή και να αναβλύζουν άρωμα (μύρο) ή να γίνονται θεραπείες ασθενειών ή άλλα θαύματα μέσω αυτών. Μπορεί να εμφανίζεται ο άγιος σε όνειρα ή οράματα ανθρώπων με καθαρή καρδιά κ.λ.π. Πάντα βέβαια προσέχουμε, ώστε να είναι αληθινές αυτές οι αποκαλύψεις, γιατί μπορεί να πρόκειται για απάτη ή για παγίδα του εχθρού, δηλαδή πονηρών πνευμάτων, που θέλουν να παραπλανήσουν τους ανθρώπους και να τους κάνουν οπαδούς τους. Όταν είναι σίγουρο πως πρόκειται για αληθινή αποκάλυψη ενός αγίου, η Εκκλησία κατατάσσει τον άγιο και επίσημα στο ημερολόγιο και ορίζει μία μέρα αφιερωμένη στη μνήμη του. Συνήθως είναι η ημέρα της κοίμησής του και ονομάζεται «γενέθλιος ημέρα», γιατί εκείνη την ημέρα σα να γεννήθηκε στον ουρανό. Η ύπαρξη των αγίων και οι παρεμβάσεις τους στη ζωή μας από τον ουρανό αποδεικνύουν ότι δεν υπάρχει μετενσάρκωση, ούτε και κάποτε θα «αφανιστούν» οι ψυχές, αλλά οι ψυχές των ανθρώπων είναι αιώνιες και παραμένουν πάντα οι ψυχές των συγκεκριμένων ανθρώπων, με το συγκεκριμένο όνομα, προσωπικότητα, αναμνήσεις, συναισθήματα κ.τ.λ. Και θα παραμένουν έτσι μέχρι να αναστηθούν και να ξαναπάρουν, άφθαρτο και αιώνιο, το σώμα τους, για να ζήσουν αιώνια ως ψυχοσωματικά όντα, χωρίς να ξαναπεθάνουν ποτέ πια. Ακόμη κι ένας άνθρωπος που δεν είναι μεγάλος και θαυματουργός άγιος, αλλά που όμως η ψυχή του είναι καθαρή και προγεύεται τον παράδεισο, μπορεί να βοηθήσει τους ζωντανούς μεσιτεύοντας στο Θεό γι’ αυτούς. Μια τέτοια περίπτωση καταγράφεται στον Ευεργετινό, ένα αρχαίο ορθόδοξο βιβλίο, όπου ένας άγνωστος κεκοιμημένος άντρας (προφανώς ευρισκόμενος στην πρόγευση του παραδείσου) εμφανίστηκε και θεράπευσε το χτυπημένο πόδι ενός ταξιδιώτη, που είχε βρει το πτώμα του στο δρόμο και το είχε θάψει. Οι άνθρωποι που προγεύονται τον παράδεισο βλέπουν το δικό μας κόσμο, επειδή ο παράδεισος είναι η πιο στενή σχέση με όλα τα πλάσματα. Όμως οι άνθρωποι που προγεύονται την κόλαση δε βλέπουν το δικό μας κόσμο, επειδή η κόλαση είναι μια κατάσταση μοναχική, αφού ο εγωισμός των ανθρώπων εκείνων ουσιαστικά τους απομόνωσε αιώνια στον εαυτό τους.
Οι ψυχές και εμείς
Τις ψυχές των κεκοιμημένων δεν τις λατρεύουμε, γιατί ξέρουμε ότι λατρεία πρέπει να αποδίδουμε μόνο στον Τριαδικό Θεό. Οι ψυχές των ανθρώπων, όπως μας διδάσκει η Αγία Γραφή και όλοι οι άγιοι χριστιανοί διδάσκαλοι, δεν είναι από την ίδια ουσία με το Θεό, αλλά είναι δημιουργήματα του Θεού, δημιουργημένες από το μηδέν, όπως και τα σώματά μας και όλος ο υλικός και πνευματικός κόσμος. Μόνο η Αγία Τριάδα είναι αδημιούργητη. Ο Πατέρας προαιώνια γεννά τον Υιό και εκπορεύει το Άγιο Πνεύμα –Τους φέρνει σε ύπαρξη μέσα από την ουσία Του, δεν Τους δημιουργεί. Αντίθετα, τις ψυχές τις δημιουργεί, όταν ο άνθρωπος συλλαμβάνεται μέσα στη μήτρα της μητέρας του. Οι ψυχές λοιπόν δεν είναι θεϊκές. Είναι ό,τι κι εμείς, που ζούμε εδώ: δημιουργήματα του Θεού, που κι αυτές λατρεύουν το Θεό και μόνον Αυτόν. Τους ανθρώπους τους αγαπάμε, είτε είναι εδώ είτε στον ουρανό, προσευχόμαστε στο Θεό γι’ αυτούς ή απευθυνόμαστε σ’ αυτούς, αν έχει αποκαλυφθεί από το Θεό ότι είναι άγιοι, αλλά δεν τους λατρεύουμε. Ούτε τους αγίους λατρεύουμε. Μόνο το Θεό. Όταν λοιπόν ένας άνθρωπος φύγει από αυτό τον κόσμο για τον ουρανό, αρχίζουμε αμέσως να μιλάμε στο Θεό γι’ αυτόν. Προσπαθούμε έτσι να βοηθήσουμε την κατάσταση της ψυχής του, ώστε, αν δεν ήταν τόσο καλή ώστε να προγεύεται τον παράδεισο, ίσως την ανακουφίσουμε με τις προσευχές μας. Επειδή η κόλαση συνδέεται με πλήρη μοναξιά, δεν είναι παράξενο που το ενδιαφέρον των ζωντανών για τις ψυχές μπορεί, αν είναι θερμό, ειλικρινές και επίμονο, να προκαλέσει ρωγμές σ’ αυτή τη μοναξιά και ανακούφιση στην κατάσταση των ψυχών αυτών.
Το όραμα του αγίου Μακάριου του Αιγύπτιου (τοιχογραφία Εμμ. Σηφάκη, Πέραμα Ρεθύμνης).
|
Το όραμα του αγίου Μακάριου του Αιγύπτιου, που είναι γραμμένο στο Γεροντικό (ένα αρχαίο βιβλίο που παραθέτει τις ιστορίες των αγίων ασκητών της ερήμου), το αποδεικνύει αυτό. Ο άγιος Μακάριος, βαδίζοντας στην έρημο, ξέθαψε κατά λάθος με το ραβδί του ένα κρανίο. Έσκυψε λοιπόν, το έθαψε με σεβασμό και προσευχήθηκε για τον άνθρωπο, στον οποίο ανήκε. Τότε του εμφανίστηκε η ψυχή και τον πληροφόρησε ότι, όταν ζούσε, ήταν λάτρης των δαιμόνων (ιερέας της Ίσιδος) και τώρα βρισκόταν στην κόλαση. «Και πώς είναι εκεί;» ρώτησε ο άγιος. «Τα πάντα βρίσκονται μέσα στη φωτιά» απάντησε η ψυχή. «Κι εμείς είμαστε δεμένοι πλάτη με πλάτη. Όμως, όταν εσύ προσεύχεσαι για μας, βλέπουμε λίγο ο ένας τον άλλο, όση ώρα διαρκεί η προσευχή». Ξέρουμε από τους αγίους χριστιανούς διδασκάλους ότι η φωτιά, που ανέφερε η ψυχή, είναι το Φως του Θεού, στο οποίο λούζονται τα πάντα στον άλλο κόσμο. Η αίσθηση που βιώνουν από Αυτό το Φως εκείνοι που το βλέπουν μέσα από την παραμόρφωση του εγωισμού είναι αυτό που περιγράφεται ως «πυρ της κολάσεως». Ο άγιος Μακάριος ο Αιγύπτιος ήταν τόσο καλός, ώστε, όταν μια νέα γυναίκα που είχε μείνει έγκυος από κάποιον κρυφό εραστή, τον συκοφάντησε ότι το παιδί ήταν δικό του, εκείνος το δέχτηκε, υπέμεινε κάθε είδους προσβολές από τον πληθυσμό εκείνου του τόπου και άρχισε να δουλεύει διπλάσια, για να συντηρήσει και τη γυναίκα με το παιδί της. Και, όταν αργότερα αποκαλύφθηκε η συκοφαντία, έφυγε κρυφά και δε ζήτησε ποτέ το δίκιο του. Επίσης η περίπτωση του αγίου Γρηγορίου του Διαλόγου (καθώς και άλλες περιπτώσεις) αποδεικνύει ότι η θερμή, ειλικρινής και επίμονη προσευχή των ζωντανών για τους νεκρούς μπορεί ακόμη και να μετατρέψει την κατάσταση μιας ψυχής από κόλαση σε παράδεισο, τουλάχιστον αν η συγκεκριμένη ψυχή έχει τις προϋποθέσεις για τη μετατροπή αυτή (αν δηλαδή δεν είναι απόλυτα διεφθαρμένη). Ο άγιος προσευχήθηκε θερμά, «χύνοντας ποταμούς δακρύων», για τη σωτηρία της ψυχής του Ρωμαίου αυτοκράτορα Τραϊανού, όταν πληροφορήθηκε μια πράξη φιλανθρωπίας που είχε κάνει. Και αργότερα πληροφορήθηκε από το Θεό ότι οι προσευχές του εισακούστηκαν.
Μιλώντας στο Θεό για τις ψυχές
Φωτο από εδώ
Όλοι βέβαια ελπίζουμε ότι οι ψυχές των αγαπημένων μας προσώπων βρίσκονται στην κατάσταση της πρόγευσης του παραδείσου, αλλά μόνο για τους αγίους μπορούμε να είμαστε σίγουροι. Έτσι, όπως είπαμε, όταν η ψυχή ενός ανθρώπου φύγει από αυτό τον κόσμο, αρχίζουμε αμέσως να μιλάμε στο Θεό γι’ αυτόν. Δηλαδή να προσευχόμαστε. Για μας, όλοι οι άνθρωποι είναι ίσοι, επομένως τα παρακάτω ισχύουν για όλους, άντρες, γυναίκες ή παιδιά, ανεξάρτητα από την κοινωνική τους θέση. Αν ο άνθρωπος αυτός δεν είναι ορθόδοξος χριστιανός, το μόνο που μπορεί να γίνει είναι η προσωπική ή ομαδική προσευχή μας γι’ αυτόν, που μπορεί και να συνοδεύεται από νηστεία ή άλλη μικρή ή μεγάλη θυσία, που θα κάνει την καρδιά μας πιο καθαρή και επομένως πιο κατάλληλη για να εκτοξεύσεις τις προσευχές μας προς το Θεό. Δεν κάνουμε γι’ αυτόν κάποια «επίσημη» τελετή στους ναούς μας, γιατί το πρώτο βήμα και η απαραίτητη προϋπόθεση, για να έχουν αποτέλεσμα αυτές οι τελετές, είναι το άγιο βάπτισμα στο όνομα της Αγίας Τριάδας. Αυτό «κεντρίζει» τον άνθρωπο στην «καλή ελιά», στην «αληθινή άμπελο», στο Χριστό. Αν λοιπόν δεν υπάρχει το βάπτισμα, υπάρχει από πλευράς μας η αγάπη, η προσευχή, με όση θέρμη και δύναμη ψυχής έχει ο καθένας, η νηστεία πιθανόν ή κάποια άλλη θυσία, αλλά δεν υπάρχουν εκκλησιαστικές τελετές. Δεν έχουν αποτέλεσμα. Αν ο άνθρωπος που φεύγει για τον ουρανό είναι ορθόδοξος χριστιανός, το πρώτο πράγμα που κάνουμε μετά την αναχώρησή του είναι μια εκκλησιαστική τελετή, με τη συμμετοχή όλων μας, που ονομάζεται «κηδεία» (=φροντίδα) του σώματος του ανθρώπου. Σ’ αυτήν παρακαλούμε πρώτη φορά το Θεό (όλοι μαζί, ως Εκκλησία, δηλαδή σύσσωμοι) να αναπαύσει την ψυχή του αδελφού μας «στο Φως του προσώπου Του». Στη συνέχεια θάβουμε το σώμα μέσα στο χώμα και τοποθετούμε στο σημείο της ταφής του ένα σταυρό, το σύμβολο της νίκης του Χριστού κατά του θανάτου. Δεν το καίμε, γιατί, για μας, δεν είναι βέβαια ιερό, ώστε να το λατρεύουμε, αλλά είναι άξιο σεβασμού. Αξίζει το σεβασμό μας, διότι: α) ο Χριστός, ο προαιώνιος Θεός Υιός του Θεού Πατρός, πήρε ακριβώς ίδιο σώμα με το δικό μας («ομοούσιο», από την ίδια ουσία) και, επειδή ήταν Νέος Αδάμ, η χάρη που πήρε το δικό Του ανθρώπινο σώμα πέρασε σε ολόκληρη την ανθρωπότητα, β) κάθε χριστιανός έλαβε ειδικά στο δικό του σώμα τη χάρη του Θεού, αφού βαπτίστηκε στο όνομα της Αγίας Τριάδας, χρίστηκε με το άγιο Μύρο και κοινώνησε το άγιο σώμα και αίμα του Χριστού, κατά το μυστήριο της θείας Μετάληψης, γ) αν ο άνθρωπος εκείνος έχει πλησιάσει πολύ το Χριστό, η θεία χάρη είναι έντονη στα λείψανά του, τα οποία γίνονται «ιερά λείψανα» – αν κάψουμε το σώμα, θα στερήσουμε τον εαυτό μας, την κοινωνία, τον κόσμο ολόκληρο, από μια πηγή θείας χάριτος, ενώ πιθανόν να μην αντιληφθούμε ποτέ ότι ο άνθρωπος αγίασε, αφού συχνά η αγιότητα αποκαλύπτεται μέσω των ιερών λειψάνων (που ευωδιάζουν, μυροβλύζουν και θαυματουργούν). Μετά την ταφή αρχίζει μια σειρά από εκκλησιαστικές τελετές, που ονομάζονται «μνημόσυνα» (=αναμνήσεις) και σ’ αυτές επίσης παρακαλούμε το Θεό για την ανάπαυση του αδελφού μας. Κατά τα μνημόσυνα, μια μικροσκοπική μερίδα από τον ιερό άρτο της θείας Μετάληψης αφιερώνεται ονομαστικά στον κεκοιμημένο αδελφό μας, ο οποίος έτσι μνημονεύεται στο «εσωτερικό» του ιερού μυστηρίου. Μνημόσυνα τελούνται τρεις ημέρες μετά την κοίμηση, οκτώ ημέρες, σαράντα ημέρες, στη συνέχεια κάθε τρεις μήνες και, μετά τη συμπλήρωση ενός έτους, κάθε χρόνο στην επέτειο της κοίμησής του.
Ένα εξαιρετικό βιβλίο για όποιον θέλει να μάθει τη διδασκαλία των ορθόδοξων αγίων για τη ζωή μετά (κλικ!).
Εκτός από τα μνημόσυνα, οι χριστιανοί συνηθίζουμε να προσφέρουμε τα ονόματα των κεκοιμημένων προγόνων και αδελφών μας στον ιερέα, ώστε να τα μνημονεύσει εντός της θείας Μεταλήψεως κατά τη θεία λειτουργία που θα τελέσει την Κυριακή [λεπτομέρειες εδώ]. Μηνύματα που έχουν δώσει, με άδεια του Θεού, κεκοιμημένοι στα όνειρα ζωντανών, φανερώνουν ότι η μνημόνευση αυτή προσφέρει σημαντική ωφέλεια στην κατάσταση της ψυχής. Ιδιαίτερα όταν γίνεται σε σαράντα λειτουργίες κατά σειρά, πράγμα που ονομάζεται «σαρανταλείτουργο». Μια από τις αμέτρητες μαρτυρίες, που φανερώνουν πόσο ωφελεί τις ψυχές η μνημόνευση κατά τη θεία λειτουργία, είναι η περίπτωση του αγίου Θεοδοσίου του Τσερνιγκώφ (Ρωσία). Ο άγιος εμφανίστηκε στον όσιο ιερομόναχο Αλέξιο, που είχε πραγματοποιήσει με αγάπη την ανακομιδή των λειψάνων του, και του είπε: «Σ’ ευχαριστώ που κοπιάζεις για μένα, αλλά σε παρακαλώ να μνημονεύεις στη λειτουργία τους γονείς μου, που τα ονόματά τους είναι πατήρ Νικήτας και Μαρία». Ο π. Αλέξιος απόρησε και τον ρώτησε: «Εσύ, που είσαι άγιος και πρεσβεύεις απευθείας στο Θεό για όλους, ζητάς από εμένα να μνημονεύω τους γονείς σου;». Ο άγιος απάντησε: «Έχεις δίκιο, αλλά η ωφέλεια που θα έχουν από τη μνημόνευσή τους στη λειτουργία είναι πολύ μεγαλύτερη από αυτή που έχουν με τις δικές μου προσευχές». Όταν αργότερα ανακαλύφθηκε το βιβλίο μνημοσύνων της μονής, όπου ο άγιος Θεοδόσιος ήταν ηγούμενος, αποδείχτηκε ότι τα ονόματα των γονιών του ήταν ακριβώς αυτά που είπε στον π. Αλέξιο (άγνωστα προηγουμένως). Η Εκκλησία, εκτός από τις προσευχές για τους κεκοιμημένους που στέλνει στο Θεό σε κάθε χριστιανική τελετή, έχει θεσπίσει και μία ημέρα της εβδομάδας ειδικά αφιερωμένη στη μνημόνευση των κεκοιμημένων (δηλαδή την προσευχή υπέρ αναπαύσεως των ψυχών τους) και η ημέρα αυτή είναι το Σάββατο. Έχει θεσπίσει επίσης κάποια ιδιαίτερα Σάββατα, αφιερωμένα στη μνημόνευση όλων των κεκοιμημένων, από την αρχή της ύπαρξης του ανθρώπου πάνω στη Γη μέχρι σήμερα. Τα Σάββατα αυτά ονομάζονται «ψυχοσάββατα». Επίσης διαβάζεται ειδική ευχή για τους κεκοιμημένους στη σπουδαία εκκλησιαστική τελετή του Εσπερινού της Γονυκλισίας κατά την Κυριακή της Πεντηκοστής. Εκτός από τα παραπάνω, οι χριστιανοί συνηθίζουμε ιδιωτικά να ανάβουμε καντήλι με λάδι ως σύμβολο της προσευχής μας προς το Θεό, για να βιώνουν με ευχαρίστηση το Φως Του οι κεκοιμημένοι πρόγονοι και αδελφοί μας. Καίμε επίσης θυμίαμα, ως σύμβολο της προσευχής μας, που ανεβαίνει στον ουρανό όπως ο καπνός του θυμιάματος και που πρέπει να ευωδιάζει (δηλαδή να γίνεται με αγνή καρδιά, καθαρή από κακίες, μίση, εγωισμούς και διάθεση εκμετάλλευσης των άλλων ανθρώπων), όπως ευωδιάζει κι εκείνος. καντήλι και θυμίαμα αφιερώνουμε στους κεκοιμημένους μας όχι μόνο στο σπίτι μας (κοντά στις φωτογραφίες τους) αλλά και στον τάφο τους, τον οποίο επισκεπτόμαστε όποτε θέλουμε. Ενίοτε μάλιστα καλούμε τον ιερέα στον τάφο και τελεί μία μικρή τελετή («τρισάγιο») για την ανάπαυση των κεκοιμημένων.
Φοβόμαστε τις «κακές» ψυχές; Υπάρχουν φαντάσματα;
Όπως είπαμε παραπάνω, οι ψυχές που προγεύονται τον παράδεισο, δηλαδή έχουν εντός τους τη θεία χάρη και διαθέτουν κάποια αγιότητα, μικρή ή μεγάλη, μπορούν να μεσιτεύουν στο Θεό για την προστασία των ζωντανών. Το όραμα του αγίου Μακάριου όμως φανερώνει ότι στην πρόγευση της κόλασης οι ψυχές νιώθουν εντελώς απομονωμένες. Επομένως, δεν είναι δυνατόν να επιστρέψουν με κανένα τρόπο στη γη και να επηρεάσουν τη ζωή των ζωντανών. Γι’ αυτό το λόγο, οι χριστιανοί δεν πιστεύουμε ότι οι «κακές» ψυχές είναι απειλητικές για μας. Δεν τις φοβόμαστε, απλά λυπόμαστε για την οδύνη και τη δυστυχία τους και προσευχόμαστε στο Θεό γι’ αυτές. Παρόλα αυτά, φαίνεται ότι πράγματι υπάρχουν κάποια μέρη, που κακές πνευματικές δυνάμεις τα έχουν «τυλίξει» με τη σκοτεινή και απειλητική ενέργειά τους. Τέτοια μέρη είναι κυρίως εκεί όπου γίνονται, ή γίνονταν παλιότερα, μαγικές τελετές, με επίκληση δαιμονικών πνευμάτων. Τα πνεύματα εκείνα δεν είναι ψυχές νεκρών, ακόμη κι αν μερικές φορές εμφανίζονται με τέτοια μορφή. Ομοίως, δεν είναι ψυχές νεκρών, ούτε «καλές» ούτε «κακές», τα πνεύματα που εμφανίζονται κατά τη διάρκεια «πνευματιστικών» τελετών, σε επικλήσεις πνευμάτων από μάγους, μέντιουμ και πνευματιστές κάθε είδους. Μόνο με την προσευχή, μέσα στη ζωή της Εκκλησίας, οι ζωντανοί απευθύνονται στους κεκοιμημένους – και πάντα σε αγίους. Οι υπόλοιπες περιπτώσεις «επικοινωνίας» νεκρών με ζωντανούς, που συνέβαιναν και συμβαίνουν εδώ και χιλιάδες χρόνια σε πολλούς πολιτισμούς και θρησκείες, είναι τουλάχιστον ύποπτες. Ξέρουμε από την πείρα των αγίων διδασκάλων μας ότι τα πνεύματα που εμφανίζονται σ’ αυτές δεν είναι οι ψυχές των νεκρών και γενικά δεν είναι «αυτό που φαίνεται», αλλά σκοτεινές υπάρξεις που ζητούν να παραπλανήσουν τους ζωντανούς λέγοντας ψέματα. Μια απόδειξη του παραπάνω είναι ότι τα πνεύματα αυτά μπορεί να γίνουν επικίνδυνα για τους ανθρώπους που τα προσκαλούν. Αλλά και ότι, σε μέρη όπου γίνονται κατ’ εξακολούθησιν τέτοιες επικλήσεις, συσσωρεύεται σκοτεινή ενέργεια που κάποια στιγμή εκβάλλει στις ζωές των ανθρώπων. Για τις περιπτώσεις αυτές η διδασκαλία της Εκκλησίας και η πείρα των χριστιανών λέει τα εξής: α) Όταν ο άνθρωπος εντάξει τον εαυτό του και τη ζωή του στο παγκόσμιο «Σώμα του Χριστού», την Εκκλησία, και λάβει τη χάρη του Θεού μέσα από το άγιο βάπτισμα, τα ιερά μυστήρια και τη χριστιανική ζωή (ζωή που δεν περιέχει μόνο συμμετοχή στις θρησκευτικές τελετές, αλλά και αγάπη προς το συνάνθρωπο και ιδιαίτερα τη συγχώρηση των εχθρών μας), τότε μπορεί με τη βοήθεια του Θεού να νικήσει τις κακοποιές πνευματικές δυνάμεις και να εκτοπίσει την επιρροή τους από τη ζωή του και τη ζωή των δικών του. β) Υπάρχουν ειδικές πνευματικές άμυνες της Εκκλησίας για το σκοπό αυτό, όπως η θερμή προσευχή με την επίκληση του Ιησού Χριστού, η τοποθέτηση του σταυρού (διά του οποίου ο Χριστός νίκησε το θάνατο) στον τόπο με την κακή ενέργεια, η τέλεση ειδικών τελετών, όπως ο εξορκισμός, ο αγιασμός (ευλογία νερού και στη συνέχεια ραντισμός με αυτό), το ευχέλαιο (αγιασμένο λάδι) κ.λ.π. Όλα αυτά όμως δεν είναι «μαγικά», ώστε να τα πράξουμε και να έχουν αυτόματο αποτέλεσμα. Πρέπει να τα εντάξουμε στη σωστή σχέση με το Θεό: είναι παρακλήσεις προς το Θεό να έρθει αυτοπροσώπως και να βοηθήσει, και αυτό θα το κάνει όταν εμείς θα είμαστε πνευματικά έτοιμοι να δεχτούμε τη θεραπευτική και σωτήρια άκτιστη χάρη Του. Γι’ αυτό πρέπει να έχουμε υπομονή, επιμονή, εμπιστοσύνη στο Θεό και, ακόμη, μετάνοια για τα ελαττώματα που σίγουρα έχουμε, και να Του ζητάμε όχι μόνο να μας βοηθήσει αλλά και να μας συγχωρήσει για ό,τι πράττουμε, αισθανόμαστε ή σκεφτόμαστε ενάντια στο φιλάνθρωπο θέλημά Του. Σκοπός της Εκκλησίας, των χριστιανών ιερέων και των χριστιανικών τελετών δεν είναι να εξυπηρετήσουν επίγειες ανάγκες των ανθρώπων (όπως να εξορκίσουν τις κακές πνευματικές δυνάμεις από τη ζωή μας). Σκοπός τους είναι να μας βοηθήσουν να γνωρίσουμε το Θεό και να οδηγηθούμε στην αιώνια ζωή κοντά Του, που είναι ο παράδεισος. Μέσα στα πλαίσια αυτού του σκοπού όμως δίνεται και η βοήθεια όλων των παραπάνω στα επίγεια προβλήματά μας, αφού κι αυτά συχνά εμποδίζουν τη σωτηρία μας. Κλείνω αυτή την αναφορά, υπενθυμίζοντας ότι όλα τα πνεύματα είναι λιγότερο δυνατά από το Χριστό (αφού Εκείνος τα δημιούργησε, κι αυτά στη συνέχεια επέλεξαν αν θέλουν να είναι καλά [άγιοι άγγελοι] ή κακά) και πιο δυνατά από τους ανθρώπους. Έτσι, η ένωση του ανθρώπου με το Χριστό είναι η κατάλληλη συμμαχία για την προστασία του ανθρώπου από κάθε κακοποιό πνευματική δύναμη.
Το παρόν γράφτηκε και μεταφράστηκε στα αγγλικά για τις ανάγκες της Ορθόδοξης Εκκλησίας στην Ταϊβάν (http://theological.asia). Για την ιεραποστολή σε αυτή τη χώρα βλ. το ιστολόγιο asian-aroma.com.
Το μεγάλο ταξίδι …Η Ψυχή μετά τον θάνατο
Το μεγάλο ταξίδι .. Η ψυχή μετά τον θάνατο
Γράφει ο Νώντας Σκοπετέας
Πηγή ηλεκτρονικού κειμένου
…Για άλλους τα παραπάνω κρατούν μια ζωή ολάκερη , για άλλους ο χρόνος είναι πιο περιορισμένος γιατί έτσι το θέλησε Εκείνος. Μα ποιος ο λόγος για όλα αυτά; αναρωτιούνται κάποιοι επιτηδευμένα ..ανυποψίαστοι … Στην πλέον συνηθισμένη ερώτηση που γίνεται σε ταπεινούς ασκητές της αποταγής και της ησυχίας …Γιατί ήρθες εδώ; η απάντηση είναι μια και απαράλλαχτη : Για να σώσω την ψυχή μου ! Για να με βρει έτοιμο ο Χριστός μας εν εκείνη την ημέρα , εκείνη την ανεπανάληπτη ώρα που η ψυχή θα εγκαταλείψει το σώμα, θα χωριστεί και θα ξεκινήσει το δικό της ταξίδι …Η πίστη στην ύπαρξη αυτού του αιώνιου ταξιδιού οδηγεί και δείχνει την στενή και τεθλιμμένη οδό , την εν Χριστώ ζωή …Όποιος την περιγελά σαν τον δύστυχο ήρωα του Κόντογλου που πίστευε ότι όλα αυτά είναι δοξασίες και διαδόσεις γηραιών γυναικών …αδυνατεί να συλλάβει το γιατί όλα αυτά ….Καμιά φορά μας αρκεί το να δηλώνουμε αδαείς …Μια βολική άγνοια …μια χλιαρή ενίοτε αντιμετώπιση που αποστρέφεται ο Χριστός μας …Πιστεύω μεν στο Θεό αλλά όχι και στο μετά …στα τελώνια…στην κόλαση
…Μοιάζει αιρετικό ή μήπως δεν είναι ; Γνώριζα έναν τέτοιον άνθρωπο χλιαρό συχνά ορθολογιστή που όπως έλεγε κατά τα άλλα πίστευε …Μέχρι που κάποια στιγμή έπεσε στα χέρια του μια κασέτα …έγραφε πάνω : Η συγκλονιστική αφήγηση του Γέροντα Εφραίμ της Σκήτης του Αγίου Ανδρέα στο Σεράι των Καρυών για την ψυχή μετά τον Θάνατο. Αυτή η κασέτα αδερφέ μου , μου άλλαξε τη ζωή! Συγκλονίστηκα ! Πείστηκα ! Θέλησα να μάθω για αυτό το μετά …Και τώρα ξέρω ! και ελπίζω ! Αυτή η κασέτα ήταν σταλμένη απ τον Χριστό μας ….
Καθισμένος απέναντι στον Γέροντα λίγα χρόνια πριν σε ένα μικρό εκκλησάκι στον πρώτο όροφο της Σκήτης πάνω απ την κεντρική πύλη της . Εξομολογούμαι σ αυτόν τον γλυκύτατο Πατέρα και αισθάνομαι την ορθάνοιχτη αγκαλιά της Θείας στοργής να με προσμένει …Πριν φύγω τον ρωτώ : Γέροντα επειδή ασχολούμαι με το εκκλησιαστικό ραδιόφωνο και κάνω εκπομπές έχω ευλογία να μεταφέρω σε αυτές κάποιες από τις ομιλίες σας; Και αυτός με χαμηλωμένο το βλέμμα και με εκείνη την γαλήνια φωνή μου απαντά :Αν νομίζεις ότι θα ωφεληθούν κάποιοι να το κάνεις ….
Απομαγνητοφώνησα το περιεχόμενο αυτής της συνταρακτικής αφηγήσεως …Αυτά που ειπώθηκαν είναι συγκλονιστικά γιατί είναι αληθινά και διαπνέονται από την διδασκαλία των Αγίων Πατέρων ανά τους αιώνες . Κάποιοι άνθρωποι άλλωστε είναι ιδιαιτέρως φωτισμένοι και χαρισματούχοι εκ Θεού ….
-Την ψυχή μας την βγάζει ο Χριστός με εκτελεστικό διακονητή τον
Αρχάγγελο Μιχαήλ , στον οποίο δίνει εντολή . Ο Αρχάγγελος Μιχαήλ είναι
αυτός που «βγάζει»την ψυχή μας με εντολή Κυρίου . Είναι υπέρτατη η τιμή
για εμάς τους Ορθοδόξους ο Χριστός μας να έχει ορίσει τον αρχηγό των
Αγγέλων τον Αρχάγγελο Μιχαήλ να βγάζει την ψυχή κάθε Ορθοδόξου
Χριστιανού
…Όταν έρχεται ο αρχηγός να πάρει την ψυχή , όχι ο αξιωματικός , ο
στρατιώτης αλλά ο αρχηγός σημαίνει ότι είμαστε πρίγκιπες ! Ο όμοιος με
τον όμοιο …Είμαστε πνευματικά πριγκιπόπουλα της Βασιλείας των Ουρανών ως
Ορθόδοξοι βαπτισμένοι. Μέγιστη η τιμή να έρχεται ο Μιχαήλ ο αρχηγός
όλων των Αγγέλων!! Είναι ιλαρός , χαρούμενος και καθόλου αυστηρός όπως
μερικοί θέλουν να τον παρουσιάζουν ή να τον εικονίζουν ..Οι άγγελοι δεν
έχουν καμιά σχέση με φόβο με τρόμο και με ασχήμια …Κυρίως οι Αρχάγγελοι
Μιχαήλ και Γαβριήλ …Εάν μερικοί φοβούνται είναι όχι από τη Θέα του
Αγγέλου , αλλά από τη θέα της δικής τους αμετανόητης καταστάσεως ….Όπως
και στη θέα του Χριστού μας ,κάποιοι δαιμονίζονται και κολάζονται επειδή
οι ίδιοι οι αμετανόητοι άνθρωποι δεν είναι δεκτικοί της Θείας οράσεως !
Έρχονται λοιπόν οι Άγγελοι , έρχονται οι δαίμονες , έρχονται οι Άγιοι ,
αμβλύνονται οι αισθήσεις , κι όταν υπνωθούν τα μάτια , τα σωματικά μάτια
, τότε η ψυχή με τον νου βλέπει τα πάντα . Έχει μπει ήδη η ψυχή στην
σφαίρα της αιωνιότητος του άλλου κόσμου πριν ακόμη εξέλθει του σώματος
.Είναι οι τελευταίες στιγμές , οι τελευταίες φωτογραφίες από τις οποίες
μπορούμε να διαπιστώσουμε εάν αυτή η ψυχή κρίνεται ή είναι σεσωσμένη…
Είναι μερικά μυστικά που μας είπαν οι Πατέρες να προσέξουμε ώστε να
μπορέσουμε να διακρίνουμε …Δηλαδή αν υπάρχει αγωνία ή εφίδρωση …οι
κινήσεις των οφθαλμών δεξιά και αριστερά πάνω και κάτω οι κινήσεις των
χεριών , η αλλαγή του χρώματος , κραυγές ή βλάσφημες εκφράσεις ,
δυσοσμία που εκπέμπεται από το στόμα του ψυχορραγούντος ή και από το
περιβάλλον ή ταραχή και φόβος , ταχυκαρδία και εφίδρωση και σε εμάς τους
υπόλοιπους με έναν ακατάληπτο τρόπο , όλα αυτά σημαίνουν ότι έχουμε
παρουσία δαιμόνων και ότι κάτι δεν πάει καλά …Πρέπει τότε να προσέξουμε
πάρα πολύ και να κάνουμε πολλά σαρανταλείτουργα .Όταν όμως κοιμηθεί , απ
την στιγμή που ο φύλακας άγγελος παραλάβει την ψυχή , τότε ζωγραφίζεται
στο σκήνωμα μια τέτοια χάρη και μια ιλαρότητα που θες συνεχώς να είσαι
κοντά του χωρίς φόβο και δισταγμό …Είναι ίσως οι τελευταίες στιγμές
γιατί ο χρόνος είναι μετρημένος ως την ταφή και εκείνη τη στιγμή μας
δίνεται ευκαιρία από τον Θεό μα βιώσουμε αυτό το μυσταγωγικό θέαμα
….Είναι πολύ σημαντικό για εμάς . Δεν νοιώθουμε την απομάκρυνση …Θέλουμε
να είμαστε συνεχώς κοντά του…Σε έναν μοναχό μέχρι να τελειωθεί ήμουν
δεκαπέντε ολόκληρες ώρες συνεχώς δίπλα του. Είχε λίγη δυσκολία αλλά
τελικώς εσώθη…Το ψυχορράγημά του κράτησε πολλές ώρες και ήταν
εξουθενωτικό για όλους ….
Παίρνει λοιπόν την ψυχή ο Αρχάγγελος Μιχαήλ και την παραδίδει εις
χείρας άλλων Αγγέλων οι οποίοι αναχωρούν για τον Τελωνισμό . Όσον αφορά
τον φύλακα Άγγελο αυτός στέκεται δίπλα στο σκήνωμα και δεν φεύγει μέχρι
την ταφή . Όταν υπάρχουν περιπτώσεις που η ταφή καθυστερήσει ( λόγω
κάποιων συγκυριών λ.χ. ομαδικών θανάτων ) ο Άγγελος Φύλακας παραμένει
κοντά στο νεκρό σκήνωμα μέχρι να ταφεί το σώμα …Τιμής ένεκεν !
Πολύ σημαντικό αυτό ! Η ψυχή όμως μαζί με άλλους Αγγέλους ξεκινά για το ταξίδι της …
Πολύ σημαντικό αυτό ! Η ψυχή όμως μαζί με άλλους Αγγέλους ξεκινά για το ταξίδι της …
Από την στιγμή που θα εξέλθει η ψυχή από το σώμα και μέχρι να
συμπληρωθεί η Τρίτη ημέρα , μετρώντας με τον δικό μας γήινο χρόνο (
γιατί η ψυχή δεν βιώνει χρόνο σε αντίθεση με εμάς που και τον μετράμε
και τον βιώνουμε ) η ψυχή μέσα σε αυτό το τριήμερο τελωνίζεται …Δηλαδή
καθώς κατέβαιναν οι δαίμονες με το στώμεν καλώς του Αρχαγγέλου Μιχαήλ ,
μερικοί έμειναν στα πιο υψηλά στρώματα κατερχόμενοι και έμειναν στον
αέρα ….Είναι τα λεγόμενα εναέρια τελώνια . Καθώς λοιπόν ανεβαίνει η ψυχή
κάθε Ορθοδόξου Χριστιανού μηδενός εξαιρουμένου τελωνίζεται …
Δεν τελωνίζονται όλοι όμως ..μόνο όσοι έχουν ανεξομολόγητες αμαρτίες
…όχι εξομολογημένες …Οι εξομολογημένοι περνούν τα τελώνια ..σφήνα !με το
εξπρές ! Δεν σταματούν δηλαδή πουθενά , δεν εμποδίζονται …Θα
σταματήσουν κάπου μόνο στην περίπτωση που ακόμα υπάρχει ανεξομολόγητο
αμάρτημα . Αν είναι κάτω από το θανάσιμο , ζυγίζεται υπερνικούν τα τυχόν
καλά και συνεχίζουν στο επόμενο τελώνιο έως ότου φτάσουν μπροστά στον
Χριστό μας ! Εάν όμως κανείς σταματήσει για κάποιο θανάσιμο
ανεξομολόγητο αμάρτημα , επιτόπου γκρεμίζεται και κολάζεται …
Έχουμε περιπτώσεις κυρίως γυναικών που μοίχευσαν ή επόρνευσαν ,
εξομολογήθηκαν βαρύτερα , χειρότερα αμαρτήματα , και αυτά επειδή τους
έδιναν ντροπή , λόγω του σαρκικού και επειδή έτσι τις παρακίνησε ο
εχθρός , με κίνδυνο να χάσουν την ψυχή τους δεν τα εξομολογήθηκαν .Στους
κληρικούς αυτό είναι ακόμα πιο φριχτό ! Αυτό λοιπόν πρέπει να προσεχθεί
ιδιαιτέρως. Γιατί όταν κανείς είναι εξομολογημένος δεν τελωνίζεται
…Περνάει μεν απ τα Τελώνια αλλά δίχως να εμποδιστεί και να σταματήσει
από κανένα . Τα χειρότερα Τελώνια τα οποία σήμερα κρεμνίζουν και
κολάζουν τους ανθρώπους είναι : Πρώτον της μαγείας , δεύτερον της
ομοφυλοφυλίας και της ανηθικότητας, του εγωισμού ακολούθως της
φιλαργυρίας της βλασφημίας ….
Κυρίως τα δυο πρώτα που ανέφερα. Ο σατανισμός και η ανηθικότητα στην πιο ακραία μορφή τους παγκοσμίως ….
Στο διάστημα των πρώτων τριών ημερών η ψυχή τελωνίζεται , και όταν
περάσουμε όλα τα τελώνια , ο Φύλακας Άγγελος του καθενός οδηγεί την ψυχή
στον Χριστό , στην ανθρωπότητα του Κυρίου γιατί η Θεότητα δεν φαίνεται
…Βλέπουμε τότε τον Χριστό μας όπως τον αντικρίζουμε στις εικόνες . Έχει
ακριβώς αυτήν την μορφή ο Χριστός ,την μορφή που είχε σαρκωμένος …
Αυτή την μορφή έχει όταν εμφανίζεται και όταν παρίσταται ο άνθρωπος
ενώπιόν Του και τον προσκυνά . Ο Χριστός μας τότε τον ευλογεί χωρίς να
πει τίποτα απολύτως . Η ψυχή τον προσκυνά και Εκείνος τον ευλογεί μόνο
δίχως να πει τίποτα . Είναι η πρώτη προσκύνηση προσωπικά με τον Χριστό
μας …Εκείνη την ημέρα στα τριήμερα όπως λέγονται , η στρατευομένη
Εκκλησία ως φιλόστοργος Μητέρα προσκομίζει τα κόλλυβα της Τρίτης μέρας
…Κάθε μέρα λειτουργούμε και μνημονεύουμε …Σαράντα λειτουργίες …Αλλά τα
τριήμερα κόλλυβα έχουν πολύ μεγάλη σημασία . Τα κόλλυβα παρίστανται
ενώπιον του Κυρίου όταν η ψυχή βάζει την μετάνοια και το κάθε σπυράκι –
σιταράκι είναι μια ψυχούλα αλλά είναι και συγχρόνως πολλές ευχές του
συνόλου της Εκκλησίας .Δέονται εξ ονόματος του κεκοιμημένου ο οποίος
πλέον δεν μπορεί να μιλήσει .Κύριε ελέησον…Κύριε Ελέησον …Κύριε Ελέησον
…Άπειρες φορές . Ελέησον για την ψυχή που βάζει μετάνοια …
Ούτε ο Χριστός μας αποφαίνεται , ούτε η ψυχή αντιλαμβάνεται με
ακρίβεια αλλά ξέρει διαισθητικώς ότι αφού πέρασε τα Τελώνια είναι
σεσωσμένη , αλλά περιμένει την επικύρωση …Μέχρι τότε υπάρχει δισταγμός
γιατί δεν γνωρίζει ακόμη το δρομολόγιό της …
Έπειτα ο Φύλακας Άγγελος παίρνει την ψυχή και την κατεβάζει πάλι στη γη
αμέσως , σε μηδέν χρόνο. Ενώ κάνουν το δρομολόγιο προς τον Χριστό μας σε
3 μέρες , τώρα σε χρόνο μηδέν η ψυχή με τον Φύλακα Άγγελό της
ξανακατεβαίνει στη γη και αρχίζει τότε μια διαδρομή από την ημέρα που
γεννήθηκε μέχρι την ημέρα που κοιμήθηκε . Ακολουθεί βήμα-βήμα , πόντο
–πόντο τα πάντα με λεπτομέρεια .
Εκεί οι άνθρωποι θα θυμηθούν λεπτομέρειες που λησμόνησαν παντελώς
…Και καλά και κακά…Και μικρά και μεγάλα . Τα θανάσιμα τα θυμούνται όλοι
οπότε δεν θα τα χουν ξεχάσει . Άλλα μικρότερα και κακά και καλά
λησμονημένα πλέον θα τα θυμηθούν….Και τότε ο καθένας εμπειρικά πλέον θα
διαπιστώσει ότι ο Θεός είναι πανταχού παρών και γνωρίζει τα πάντα γιατί
τότε τα αισθάνεται και τα θυμάται όλα …Είναι χαρισματική αυτή η μνήμη
…δεν βλέπει κάτι το φανταστικό …Αντικρίζει την πραγματικότητα, την
αλήθεια της ζωής του . Όταν τελειώσει αυτό το δρομολόγιο στην ζωή , η
ψυχή ζητά και κάποιο δώρο ! Ανάλογα με την ευλάβεια για παράδειγμα που
είχε στην Παναγία μας , να μεταβεί σε κάποιο προσκύνημα …Όχι ταξιδάκια
στην Αυστραλία ή στον Βόρειο Πόλο να δούμε τους Εσκιμώους και τους
πιγκουίνους , γιατί αυτό απλούστατα δεν ωφελεί την ψυχή. Η ψυχή όταν
εξέλθει δεν θέλει τίποτα από το γήινο …απολύτως τίποτα
.Δεν έχει καμιά σχέση με την γη η ομορφιά του άλλου κόσμου…Όταν
βγούμε από την κοιλιά της μητέρας μας δεν θέλουμε να ξαναμπούμε με
τίποτα …γιατί εκεί είναι σκοτεινά και στενά και ο κόσμος είναι ευρύχωρος
…Έτσι και αυτό το απέραντο σύμπαν , η γη θα μας φαίνεται ένα τίποτα !
Ο εκεί κόσμος όμως θα μας φαίνεται ευρύχωρος και φωτεινός …όχι
σκοτεινός όπως εδώ . Το είπε ο ίδιος ο Χριστός μας με το : μεταβέβηκεν
ἐκ τοῦ θανάτου εἰς τὴν ζωήν….Θα έπρεπε να πει με την δική μου λογική
μεταβέβηκε εκ της ζωής εις την αιώνιον ζωή …Κύριε εκ του Θανάτου; Εκ του
Θανάτου ! Από ένα τόσο μικρό σε ένα τόσο άπειρο !
Ο Γέροντάς μας ( εννοεί τον Γέροντα Εφραίμ τον Φιλοθεϊτη ) έλεγε από
ένα μικρό περίπτερο σε ένα τεράστιο σουπερ-μάρκετ!…Θα δούμε λοιπόν
ακριβώς όλα τα μέρη που ζήσαμε και θα ζητήσουμε όπως είπαμε σαν ευλογία
να μεταβούμε σε έναν αγαπημένο τόπο . Τότε οι γυναίκες μπορούν να
ζητήσουν να ρθουν εδώ στο Άγιο Όρος , στα Ιεροσόλυμα και αλλού …
Την ενάτη ημέρα η ψυχή παρίσταται πλάι στον Χριστό και τότε φτιάχνουμε τα κόλλυβα της ενάτης ημέρας . Η ψυχή επανέρχεται στον Χριστό και η Εκκλησία και πάλι δέεται …Κύριε Ελέησον την ψυχή που παρίσταται ενώπιον Σου . Ο Χριστός ευλογεί και δεν αποφαίνεται . Ούτε η ψυχή γνωρίζει …Τώρα όμως έχει εμπειρία , όλων των καλών και όλων των κακών του κόσμου τούτου και τότε έχει την γνώση ότι αυτός ο κόσμος είναι ένα τίποτα μπροστά στο κάλος του άλλου …Καθώς δε διέρχεται το σύμπαν έχει και την γνώση των άστρων και των γαλαξιών …αποκτά δηλαδή και αυτήν την αστρονομική εμπειρική γνώση …Μιλάμε για αποστάσεις που χρειάζονται έτη φωτός για να διανυθούν ….Από την ενάτη ημέρα και μετά αρχίζει το μεγαλύτερο μέρος της εκπλήξεως ….Θα παραλάβει ο Φύλακας Άγγελος την ψυχή και θα την οδηγήσει στον Παράδεισο . Τις μισές ημέρες ( ακόμη ως τις σαράντα μας απομένουν 31 ημέρες) στον Παράδεισο και τις άλλες στον Άδη , οπότε την Τεσσαρακοστή ηνέρα η ψυχή θα έχει πια ολοκληρωμένη την εμπειρία του νοητού αόρατου κόσμου όπως έχει και την εμπειρία τούτου του κόσμου του κτιστού …Θα λέγει τότε η ψυχή του απίστου : Όντως όλα υπάρχουν …Τα είδα , τα εβίωσα …Καλά τα έλεγαν οι Πατέρες και τα βιβλία τα Πατερικά …Τώρα όμως τι θα γίνει που μείναν ανεφάρμοστα ; Που παραμείναμε χρεοφειλέτες ….Οι ψυχές των πιστών από την άλλη :Δόξα τω Θεώ ! Τα εφαρμόσαμε …Δόξα τω Θεώ κάναμε το κατά δύναμιν …Μέγα το έλεος του Κυρίου …Υπάρχει ελπίδα !κι ο Άγγελος Φύλακας ενισχύει …
Το λυπηρό βέβαια είναι όταν κανείς δει στον Άδη θλιμμένα , γεμάτα από
λύπη , αγαπημένα πρόσωπα …Όπως και στον Παράδεισο θα δει βέβαια
αγαπημένα πρόσωπα αλλά εκείνη την στιγμή δεν υπάρχει καμιά επικοινωνία
και καμιά συνομιλία …Είναι σαν να βλέπουμε αγαπημένα πρόσωπα πίσω από
ένα αδιαπέραστο γυαλί απ το οποίο μπορούμε να δούμε μόνο όχι να
ακούσουμε ή να ακουστούμε. Αυτό θα γίνει μόλις η ψυχή εισέλθει στον
Παράδεισο μετά την Τεσσαρακοστή ημέρα…Τώρα μόνο βλέπει η ψυχή και αποκτά
γνώση και εμπειρία . Οι ψυχές που είναι μέσα στον Παράδεισο
επικοινωνούν μεταξύ τους !
Τις μισές μέρες λοιπόν μετά την ενάτη από την κοίμηση η ψυχή τις περνά
σε όλον τον Παράδεισο και τις υπόλοιπες στον Άδη και έτσι όπως είπαμε
έχει την εμπειρία όλου του άλλου κόσμου . Μόνο την αφάνεια δεν βλέπει
κανείς στον Άδη , εις την οποία θα βρεθούν οι κολασμένοι κληρικοί και
μοναχοί …Στα έγκατα , στην απομόνωση , στον πάτο του Άδη …Είναι για
παράδειγμα σαν να πάμε στον πυθμένα του ωκεανού και να σκάψουμε άλλα
εκατό μέτρα πιο βαθειά ! Εκεί είναι τοποθετημένοι οι κολασμένοι μοναχοί
και κληρικοί …
Μόλις φτάσει λοιπόν η τεσσαρακοστή ημέρα μετά τον χωρισμό της ψυχής
αυτή γονατίζει μπροστά στον Χριστό μας και αυτός αποφαίνεται ! Ο Φύλακας
Άγγελος καρτερικά αναμένει την απόφαση …Αν λάμψει …εκ δεξιών η ψυχή
σώζεται , αν εξ αριστερών η ψυχή οδηγείται στον Άδη …όχι στην κόλαση . Η
κόλαση είναι τελείως άδεια ακόμα ! Δεν περιέχει απολύτως κανέναν .
Γιατί ακόμα δεν έγινε η Δευτέρα παρουσία …Στην κόλαση θα βρεθούν μετά
την Δευτέρα Παρουσία οι δάιμονες και οι αμαρτωλοί με ψυχή και σώμα .
Οι ψυχές των κολασμένων τώρα παραμένουν στον Άδη που είναι ας το
πούμε το προοίμιο της Κολάσεως , όπως και ο Παράδεισος είναι τα
προεόρτια της Βασιλείας των Ουρανών . Εκεί βρίσκονται οι σεσωσμένες
ψυχές άνευ σωμάτων. Οι ψυχές μαζί με τα σώματά τους μετά την Δευτέρα
παρουσία θα ενωθούν και θα οδηγηθούν πλέον απ τον Παράδεισο στον Θεϊκό
Νυμφώνα, στα ενδότατα του Παραδείσου.
Στην Βασιλεία των Ουρανών αυτή τη στιγμή βρίσκονται μόνο ο Χριστός και η Παναγία μας , με ψυχές και σώμα . Οι Άγιοι βρίσκονται στον Παράδεισο αλλά χωρίς σώματα . Και ο Θεϊκός Νυμφώνας είναι Παράδεισος αλλά με ψυχές και σώματα . Τώρα στον Παράδεισο βρίσκονται μόνο ψυχές περιμένοντας την Δευτέρα Παρουσία , να ενωθούν με τα σώματά τους. Γιατί είναι μισοί , λειψοί άνθρωποι χωρίς το σώμα τους ….Σαν να έχουμε το φεγγάρι στο μέσον
…Είναι παράδοξο αυτό ξέρετε …Πιο περίεργο είναι να δεις άγγελο χωρίς
φτερά παρά ψυχή χωρίς σώμα …Τι ον είναι αυτό ; Εντολή Θεού αυτό το μισό
…η πνοή και το σώμα το άλλο μισό…Περιμένουμε την κοινή Ανάσταση ! Κάντε
λίγη υπομονή !…
.Θέλω να σταθούμε ιδιαιτέρως στην τεσσαρακοστή ημέρα λοιπόν .
Γνωρίζει καλά η Εκκλησία μας ότι αυτή η ημέρα είναι η κρισιμότερη ,
οπότε και θα παρθεί η οριστική απόφαση , η οποία θα ισχύσει για πάντα ,
εις πάντας τους αιώνας …Πεθάναμε ; Την 40η
ημέρα θα κριθούμε εις πάντας τους αιώνας …Δε θα χουμε εμείς Δευτέρα
Παρουσία ….θα γίνει και για εμάς αλλά μόνο για να ενωθούν τα σώματά μας
με τις ψυχές μας …Μα δεν θα βγει η απόφαση τότε …Ήδη η απόφαση είναι
ειλημμένη . (Βέβαια επειδή ακόμα δεν έγινε η Δευτέρα Παρουσία , ένας
μεγάλος αριθμός Ορθοδόξων Χριστιανών ίσως και μη Ορθοδόξων, ο Θεός μας
γνωρίζει , θα μεταβούν εκ του Άδου στον Παράδεισο … θα το δούμε παρακάτω
αυτό).
Επειδή λοιπόν η Εκκλησία μας αυτό το γνωρίζει, προσκομίζει τα κόλλυβα
της 40ης ημέρας τα οποία είναι και τα πιο σημαντικά . Εδώ στο Άγιο Όρος
τα παλιά χρόνια οι Πατέρες ήταν πιο αυστηροί και πιο φιλάνθρωποι
…Κεκοιμημένοι Πατέρες … Τότε την 40η ημέρα έκαναν Παννυχίδα , ώστε να
πληροφορηθούν , κάποιος απ τους Πατέρες , κυρίως ο Γέροντας εάν η ψυχή
εσώθη ή δεν εσώθη . Με κάποιο σημάδι που δινόταν τότε ( και στις μέρες
μας συχνά δίνεται ) την 40η ημέρα , μετά από νηστεία και αγρυπνία την
προηγούμενη έπαιρναν την πληροφορία . Οι πιο πολλοί εκ των κεκοιμημένων
Πατέρων εσώζοντο ! Κάποιος κάποτε φανερώθηκε με την όψη αρκούδας ! και
είπε ότι κολάστηκε επειδή ήταν συνεχώς μέθυσος στο Άγιο Όρος.
Άλλος πάλι που φανερώθηκε είπε ότι κολάστηκε γιατί έκανε παρακοή εν
γνώσει του στον Γέροντά του . Άλλος πάλι γιατί όπως είπε δεν έκανε
καθόλου μοναχικά καθήκοντα . Εύκολο ήταν να σωθεί , αλλά για έναν μικρό
πόντο πήγε στα εξ ευωνύμων ….Επιμένουμε λοιπόν πάρα πολύ στο θέμα της
40ης ημέρας , ακριβώς όταν αυτή συμπληρωθεί . Καμιά φορά έξω στον κόσμο
κυρίως δεν συμπίπτει η 40η ημέρα με το μνημόσυνο για ευνόητους λόγους ,
οπότε αυτό γίνεται λίγο πριν ή λίγο μετά. Όμως την 40η ακριβώς ημέρα
πάλι θα κάνουμε κόλλυβα επί του μνήματος , ώστε να είμαστε απόλυτα
καλυμμένοι πάνω σε αυτό το σπουδαιότατο για την ψυχή θέμα . Εκείνη την
ημέρα η ψυχή θα λάβει τη θέση της . Να πάρουμε την μια πλευρά, αυτήν του
σεσωσμένου όταν εισέλθει στον Παράδεισο … Λέγουν οι Πατέρες …Ποιόν
πρώτον να αγκαλιάσει , ποιος πρώτος να την υποδεχθεί …!! Και θα έχουμε
και μερικές εκπλήξεις :
Πως εγώ εσώθην …Πώς
έγινε αυτό το μέγα θαύμα! Πώς βλέπω εδώ τόσους σεσωσμένους δικούς μου ,
γνωστούς που νόμιζα ότι δεν θα ήταν καθόλου σεσωσμένοι ! Πού είναι όλα
αυτά τα αγαπημένα μου πρόσωπα , που τόσα έζησα μαζί τους και
απουσιάζουν; Εκπλήξεις! Θα τους γνωρίζουμε δε όλους δια Πνεύματος Αγίου !
Όλοι δε είναι ηλιόμορφοι και Αγγελοπρόσωποι , δηλαδή έχουν την μορφή
του Χριστού μας …Όχι με την μορφή που είχαν στην γη …Εκεί βλέπονται
διαφορετικά όπως λάμπουν ! Δεν συστέλλεται ο ήλιος του καθενός ! Όταν
παρουσιάζονται στη γη παίρνουν την μορφή του σώματος . Αλλά εκεί
βλέπονται διαφορετικά , όπως λάμπουν !Η ψυχή όταν κάνει αυτές τις
μεταβάσεις , πάνω – κάτω ( να το πούμε σχηματικά ) τις 40 πρώτες ημέρες
έχει το σχήμα του σώματος . Η ψυχή είναι ασώματη βέβαια , αλλά παίρνει
αυτό το σχήμα , όπως και ο Άγγελος παίρνει το σχήμα ενός νέου ανθρώπου ,
νεανίσκου 20 ετών χωρίς γένια , ποτέ κοριτσιού. Ο Άγγελος βέβαια δεν
έχει φύλο , παίρνει μορφή ανδρός , γιατί και ο Χριστός μας παρουσιάστηκε
έτσι και έτσι τιμούν τον Χριστό μας .
Πολλοί θα αναρωτηθούν πως είναι δυνατό να δει η ψυχή μια και δυο φορές προ της 40ης ημέρας τον Χριστό μας , απ την στιγμή που οι περισσότεροι γνωρίζουν ότι θα τον δούμε κατά την Δευτέρα Παρουσία. Πολλοί βέβαια τον έχουν δει και στην επίγεια ζωή . Δεν είναι πρωτόγνωρη εμπειρία . Άλλοι βέβαια θα τον δουν όπως προείπαμε την 3η την 9η και την 40η ημέρα .
Πολλοί θα αναρωτηθούν πως είναι δυνατό να δει η ψυχή μια και δυο φορές προ της 40ης ημέρας τον Χριστό μας , απ την στιγμή που οι περισσότεροι γνωρίζουν ότι θα τον δούμε κατά την Δευτέρα Παρουσία. Πολλοί βέβαια τον έχουν δει και στην επίγεια ζωή . Δεν είναι πρωτόγνωρη εμπειρία . Άλλοι βέβαια θα τον δουν όπως προείπαμε την 3η την 9η και την 40η ημέρα .
Οι σεσωσμένες ψυχές ήδη εκρίθησαν και βλέπουν τον Χριστό ! Τί
αναμένουν; Την Δευτέρα παρουσία , οπότε και θα ενωθούν με τα σώματά τους
τα οποία είναι Άγια Λείψανα πλέον φανερά ή εν αγνοία πολλών , για να
βλέπει έτσι και το σώμα και η ψυχή πάντα τον Χριστό ! Των κολασμένων οι
ψυχές δεν βλέπουν τον Χριστό ; Τι αναμένουν ; Και αυτές την Δευτέρα
Παρουσία να ενωθούν με τα σώματά τους για να βλέπουν τον Χριστό αλλά ως
πυρ και όχι φως ! Οι πάντες θα βλέπουν τον Χριστό ! Και οι δαίμονες και
οι Κολασμένοι αλλά όχι φωτιστικά …Καυστικά ! Ο Χριστός μας δεν τους
εκπέμπει βέβαια πυρ, αλλά φως και Αγάπη ! Μα αυτοί δεν το δέχονται ποτέ
..Δεν το θέλουν ποτέ , διότι ουδέποτε μετανόησαν στη ζωή τους .
Ο Χριστός μας δεν τους τιμωρεί , ούτε οι ίδιοι λένε : μας τιμωρεί ο
Χριστός . Λένε : Αυτοτιμωρούμεθα ! Αυτό κολαζόμαστε . Ο Χριστός δεν
βασανίζει κανέναν …είτε λίγο , είτε πολύ είτε αιωνίως. Αυτό είναι παπική
κόλαση ! Μετά την Ανάσταση κανείς δαίμονας δεν έχει δει τον Αναστάντα
Χριστό , γιατί για να τον δεις πρέπει να χεις μεγάλη χάρη Αγίου
Πνεύματος ! Στην κοινή Ανάσταση όμως θα οικονομήσει ο Χριστός μας , ώστε
να θεαθεί από όλα τα πλάσματά του . !…
Η κόλαση είναι ο χώρος στον οποίο θα κολαστούν οι δαίμονες και οι
άνθρωποι με ψυχή και σώμα μετά την Δευτέρα Παρουσία . Τώρα ο δαίμονας
ναι μεν κολάζεται , αλλά νοιώθει ωραία γιατί μας πολεμά . Μετά την
Δευτέρα Παρουσία θα κολάζεται χωρίς να μπορεί να πολεμά κανέναν . Βιώνει
την κόλαση τώρα μεν αλλά παρηγοριέται γιατί πολεμά και νικά κάποιον τον
οποίον κερδίζει και παίρνει μαζί του στην κόλαση . Μετά την Δευτέρα
Παρουσία θ αρχίσει η ζωή η αιώνιος ! Δηλαδή επ’ άπειρον αποκαλύψεις του
Χριστού μας σε Αγγέλους και σεσωσμένους ανθρώπους .
Μπορούμε να πούμε ότι τότε θ αρχίσουν οι κυρίως αποκαλύψεις του
Χριστού μας . Τώρα όλοι περιμένουν την κοινή Ανάσταση για να αρχίσει …το
πανηγύρι ! Η ατελεύτητος αποκάλυψη σε Αγγέλους και Ανθρώπους
ταυτοχρόνως στον Θεϊκό Νυμφώνα . Οι Άγιοι δεν βρίσκονται ήδη στον Θεϊκό
Νυμφώνα όπως ο Χριστός μας και η Παναγία μας , γιατί στερούνται σωμάτων.
Τώρα στον Παράδεισο, στα προεόρτια του Θεϊκού Νυμφώνος η ψυχή βιώνει
ακόμα αυτήν την κατάσταση.
Και δεν αποκαλύπτεται πλήρως ο Χριστός μας και στους σεσωσμένους γιατί
μερικοί εκ του Άδου θα μεταβούν στον Παράδεισο ! Εδώ είναι η εμπειρία
και η σπουδαιότητα των μνημοσύνων ι’ αυτό γίνονται… Για τους μη σεσωσμένους ! Τί τους ευχόμαστε ; Δεν
λέμε μετά των Αγίων ανάπαυσον Χριστέ τας ψυχάς των δούλων σου ; Μετά των
Αγίων ! Ποιών δούλων Σου ; Μα αν κάποιος έχει πάει στον Παράδεισο δεν
είναι Άγιος ; Είναι Άγιος ναι ! Μα εμείς ευχόμαστε γι αυτούς που δεν
έχουν σωθεί , δεν είναι Άγιοι … Επειδή ακόμα δεν έγινε η Δευτέρα
Παρουσία , ένας μεγάλος αριθμός Ορθοδόξων ίσως και μη Ορθοδόξων , ο Θεός
γνωρίζει , θα μεταβούν εκ του Άδου στον Παράδεισο . Τίνι τρόπω ; Με τις
Θείες Λειτουργίες , τα μνημόσυνα , το κομποσκοίνι και τις ελεημοσύνες .
Δηλαδή το βιβλιάριο της ψυχής του Κολασμένου εν τω Άδη , το έχει η
Εκκλησία . Εμείς κάνουμε Θεία Λειτουργία , μνημόσυνα , κομποσκοίνια και
ελεημοσύνες και κολλάμε το ένσημο εμείς στο δικό του βιβλιάριο , κάτι
που αυτός δεν μπορεί να κάνει αφού στερείται σώματος . Αυτός μετά θα μας
ανταποδώσει το δώρο …Μερικές ψυχές λοιπόν μεταβαίνουν από τον Άδη στον
Παράδεισο με την βοήθεια της Εκκλησίας , όχι μόνοι τους και όχι βεβαίως
όλοι …Τώρα ποιοί και μέχρι ποιο βαθμό; Ας παρομοιάσουμε τον Άδη με έναν
ωκεανό . Στην φωτεινή δέσμη του ύδατος , από την επιφάνεια της θάλασσας
μέχρι βάθους δεκαπέντε , είκοσι , εικοσιπέντε ,τριάντα σπανιότατα
τριαντατριών μέτρων υπάρχει η λεγόμενη δέσμη φωτός , όπου ακτίνες ηλίου
διεισδύουν και κάποιο έστω μικρό φως υπάρχει . Από κει και κάτω υπάρχει
Έρεβος , το πραγματικό το παντοτινό σκοτάδι . Στο διάστημα λοιπόν αυτό (
εννοεί της εν Άδου παραμονής των μη σεσωσμένων ) μπορεί για όσες ψυχές
βρίσκονται στον Άδη να διεισδύσει η Θεία Λειτουργία και σιγά –σιγά να
τις ανεβάσει όλο και πιο πάνω . Κάποτε λοιπόν κάποιες τις μετακινεί ως
τον Παράδεισο .
Η Θεία Λειτουργία ! τη στιγμή ακριβώς που λέμε: «Απόπλυνον Κύριε τα
αμαρτήματα των ενθάδε μνημονευθέντων δούλων Σου τω αίματι Σου τω Αγίω .
Με τον παραλληλισμό του Άδη με τον
Ωκεανό , αυτοί που βρίσκονται στο κάπως φωτεινό , να το ονομάσουμε έτσι
, μέρος του Άδη μπορούν με την Θεία Λειτουργία το κομποσκοίνι και τις
ελεημοσύνες σιγά –σιγά να ανέβουν . Βρίσκονται δε εκεί , γιατί ναι μεν
έχουν βαριά αμαρτήματα , μα όχι θανάσιμα …. Και στα θανάσιμα υπάρχει
ιεράρχηση . Το χειρότερο είναι το να λατρεύεις εν επιγνώσει τον Σατανά
ως Θεό . Η εσχάτη απώλεια του νοός . Ό, τι μεγαλύτερο και πλέον απαίσιο
υπάρχει . Έπειτα είναι οι αιρεσιάρχες , οι υπερήφανοι , οι βλάσφημοι ,
οι φιλάργυροι , οι πόρνοι , οι ανήθικοι , οι διεστραμμένοι και όλα τα
λοιπά αμαρτήματα. Επάνω – επάνω ας πούμε είναι κάποιος που έκανε μια
μεγάλη κλεψιά και δεν πρόλαβε να μετανοήσει αφού πέθανε αιφνιδίως και
κολάστηκε . όλες οι κλοπές δεν κολάζουν
…Πολλά νέα παιδιά ίσα-ίσα σώζονται αφού μετά από μέθη έκαναν κάποια
αμαρτήματα κυρίως σαρκικά και επιστρέφοντας στο σπίτι χτύπησαν σε ένα
τροχαίο και τελειώθηκαν . Αυτός ο αιφνίδιος , ο αιματηρός , ο
οδυνηρότατος θάνατος τα «ξέπλυνε».Υπολογίζεται δηλαδή και ο τρόπος του
Θανάτου για την σωτηρία της ψυχής . Οι κατάκοιτοι και όσοι υπέφεραν πολύ
στη ζωή τους , παίρνουν στεφάνι μεγαλομάρτυρος .
Η Θεία Λειτουργία και οι Ελεημοσύνες ανεβάζουν τις ψυχές . Αρκεί όπως
έλεγε ο Γέροντας Εφραίμ ο Κατουνακιώτης , οι Λειτουργοί να είναι
ενάρετοι και άξιοι . Γιατί ο Θεός δεν εισακούει τις Λειτουργίες των
αναξίων Ιερέων οι οποίοι ζητούν χρήματα και έπειτα δεν μνημονεύουν ,
είτε μνημονεύουν λίγες φορές και όχι σωστά . Θεία Λειτουργία λοιπόν ,
κομποσκοίνι , προσευχή και ελεημοσύνη …Αυτά μπορούν να εξάγουν μια ψυχή
εκ του Άδου …
Μια συνταρακτική αφήγηση ποτισμένη με Άγιο Πνεύμα. Ο Θεός επιτρέπει
αυτήν την ιερή γνώση σε κάποιους λίγους εκλεκτούς Του , για να μας κάνει
κοινωνούς του Μεγαλείου Του , για να μας απαλλάξει από την ζημιογόνο
για την ψυχή άγνοια . Ο συγκλονιστικός τρόπος και η λεπτομερής περιγραφή
του ταξιδιού της ψυχής από αυτόν τον εξαιρετικά φωτισμένο Γέροντα
απετέλεσε και για τον ομιλούντα μια τεράστια έκπληξη και μια ώθηση για
διαρκή αναζήτηση . Άλλωστε ο καθένας ατομικά πρέπει να ετοιμάζει αυτό το
ξεχωριστό ταξίδι … (τέλος και τω Θεώ η Δόξα)
Οι ψυχές των κεκοιμημένων - π. Παϊσιος
- Γέροντα, οι υπόδικοι νεκροί μπορούν να προσεύχωνται;
-
Έρχονται σε συναίσθηση και ζητούν βοήθεια, αλλά δεν μπορούν να
βοηθήσουν τον εαυτό τους. Όσοι βρίσκονται στον Άδη μόνον ένα πράγμα θα
ήθελαν από τον Χριστό: να ζήσουν πέντε λεπτά, για να μετανοήσουν. Εμείς
που ζούμε, έχουμε περιθώρια μετανοίας, ενώ οι καημένοι οι κεκοιμημένοι
δεν μπορούν πια μόνοι τους να καλυτερεύσουν την θέση τους, αλλά
περιμένουν από μας βοήθεια. Γι’ αυτό έχουμε χρέος να τους βοηθούμε με
την προσευχή μας...
Τους
δίνει δηλαδή ο Θεός μια ευκαιρία, τώρα που είναι υπόδικοι, να βοηθηθούν
μέχρι να γίνη η Δευτέρα Παρουσία. Και όπως σ’ αυτήν την ζωή, αν κάποιος
είναι φίλος με τον βασιλιά, μπορεί να μεσολαβήση και να βοηθήση έναν
υπόδικο, έτσι και αν είναι κανείς «φίλος» με τον Θεό, μπορεί να
μεσολαβήση στον Θεό με την προσευχή του και να μεταφέρη τους υπόδικους
νεκρούς από την μια «φυλακή» σε άλλη καλύτερη, από το ένα «κρατητήριο»
σε ένα άλλο καλύτερο. Ή ακόμη μπορεί να τους μεταφέρη και σε «δωμάτιο» ή
σε «διαμέρισμα».
Όπως
ανακουφίζουμε τους φυλακισμένους με αναψυκτικά κ.λπ. που τους
πηγαίνουμε, έτσι και τους νεκρούς τους ανακουφίζουμε με τις προσευχές
και τις ελεημοσύνες που κάνουμε για την ψυχή τους. Οι προσευχές των
ζώντων για τους κεκοιμημένους και τα μνημόσυνα είναι η τελευταία
ευκαιρία που δίνει ο Θεός στους κεκοιμημένους να βοηθηθούν, μέχρι να
γίνη η τελική Κρίση. Μετά την δίκη δεν θα υπάρχη πλέον δυνατότητα να
βοηθηθούν.
Ο
Θεός θέλει να βοηθήση τους κεκοιμημένους, γιατί πονάει για την σωτηρία
τους, αλλά δεν το κάνει, γιατί έχει αρχοντιά. Δεν θέλει να δώση δικαίωμα
στον διάβολο να πη: «»Πως τον σώζεις αυτόν, ενώ δεν κοπίασε;». Όταν
όμως εμείς προσευχώμαστε για τους κεκοιμημένους. Του δίνουμε το δικαίωμα
να επεμβαίνη. Περισσότερο μάλιστα συγκινείται ο Θεός, όταν κάνουμε
προσευχή για τους κεκοιμημένους παρά για τους ζώντες. Γι’ αυτό και η
Εκκλησία μας έχει τα κόλλυβα, τα μνημόσυνα. Τα μνημόσυνα είναι ο
καλύτερος δικηγόρος για τις ψυχές των κεκοιμημένων. Έχουν την δυνατότητα
και από την κόλαση να βγάλουν την ψυχή.
Γέροντας Παΐσιος: "Τὰ μνημόσυνα εἶναι ὁ καλύτερος δικηγόρος γιὰ τὶς ψυχὲς τῶν κεκοιμημένων"
- Γέροντα, οἱ ὑπόδικοι νεκροὶ (πλὴν τῶν Ἁγίων) μποροῦν νὰ προσεύχονται;
-Ἔρχονται
σὲ συναίσθηση καὶ ζητοῦν βοήθεια, ἀλλὰ δὲν μποροῦν νὰ βοηθήσουν τὸν
ἑαυτό τους. Ὅσοι βρίσκονται στὸν Ἅδη μόνο ἕνα πράγμα θὰ ἤθελαν ἀπὸ τὸν
Χριστό: νὰ ζήσουν πέντε λεπτὰ γιὰ νὰ μετανοήσουν. Ἐμεῖς
ποὺ ζοῦμε, ἔχουμε περιθώρια μετανοίας,ἐνῶ οἱ καημένοι οἱ κεκοιμημένοι
δὲν μποροῦν πιὰ μόνοι τους νὰ καλυτερεύσουν τὴν θέση τους,ἀλλὰ
περιμένουν ἀπὸ ἐμᾶς βοήθεια. Γι’ αὐτὸ ἔχουμε χρέος νὰ τοὺς βοηθοῦμε μὲ
τὴν προσευχή μας.
Μοῦ
λέει ὁ λογισμὸς ὅτι μόνο το δέκα τοῖς ἑκατὸ ἀπὸ τοὺς ὑπόδικους νεκροὺς
βρίσκονται σὲ δαιμονικὴ κατάσταση, καὶ ,ἐκεῖ ποὺ εἶναι, βρίζουν τὸν
Θεό,ὅπως οἱ δαίμονες.[...] Οἱ ἄλλοι ὅμως οἱ ὑπόδικοι, ποὺ ἔχουν λίγο
φιλότιμο, αἰσθάνονται τὴν ἐνοχή τους, μετανοοῦν καὶ ὑποφέρουν γιὰ τὶς
ἁμαρτίες. Ζητοῦν νὰ βοηθηθοῦν καὶ βοηθιοῦνται θετικὰ μὲ τὶς προσευχὲς
τῶν πιστῶν. Τοὺς δίνει δηλαδὴ ὁ Θεὸς μία εὐκαιρία,τώρα ποὺ εἶναι
ὑπόδικοι,νὰ βοηθηθοῦν μέχρι νὰ γίνει ἡ Δευτέρα Παρουσία. Καὶ ὅπως σὲ
αὐτὴ τὴ ζωή, ἂν κάποιος εἶναι φίλος μὲ τὸν βασιλιά, μπορεῖ νὰ
μεσολαβήσει καὶ νὰ βοηθήσει ἕναν ὑπόδικο,ἔτσι κι ἂν εἶναι κανεὶς φίλος
μὲ τὸν Θεό, μπορεῖ νὰ μεσολαβήσει στὸ Θεὸ μὲ τὴν προσευχή του καὶ νὰ
μεταφέρει τοὺς ὑπόδικους ἀπὸ τὴν μία φυλακὴ σὲ ἄλλη καλύτερη, ἀπὸ....
τὸ ἕνα κρατητήριο σὲ ἕνα ἄλλο καλύτερο.Ἢ ἀκόμα μπορεῖ νὰ τοὺς μεταφέρει καὶ σὲ ἕνα δωμάτιο ἢ σὲ διαμέρισμα.
Ὅπως
ἀνακουφίζουμε τοὺς φυλακισμένους μὲ ἀναψυκτικὰ κλπ. ποὺ τοὺς
πηγαίνουμε, ἔτσι καὶ τοὺς νεκρούς τους ἀνακουφίζουμε μὲ τὶς ΠΡΟΣΕΥΧΕΣ
ΚΑΙ ΤΙΣ ΕΛΕΗΜΟΣΥΝΕΣ ποὺ κάνουμε γιὰ τὴ ψυχή τους.Οἱ προσευχὲς τῶν ζώντων
νὰ βοηθηθοῦν,μέχρι νὰ γίνει ἡ τελικὴ Κρίση. Μετὰ τὴν δίκη δὲν θὰ
ὑπάρχει δυνατότητα νὰ βοηθηθοῦν… Περισσότερο μάλιστα συγκινεῖται ὁ Θεὸς
ὅταν προσευχόμαστε γιὰ τοὺς κεκοιμημένους παρὰ γιὰ τοὺς ζῶντες.
Γι’
αὐτὸ καὶ ἡ Ἐκκλησία μας ἔχει τὰ κόλλυβα, τὰ μνημόσυνα. Τὰ μνημόσυνα
εἶναι ὁ καλύτερος δικηγόρος γιὰ τὶς ψυχὲς τῶν κεκοιμημένων. Ἔχουν τὴ
δυνατότητα καὶ ἀπὸ τὴν κόλαση νὰ βγάλουν τὴ ψυχή .Κι ἐσεῖς σὲ κάθε Θεία
Λειτουργία νὰ διαβάζετε κόλλυβα γιὰ τοὺς κεκοιμημένους. Ἔχει νόημα τὸ
σιτάρι: Σπείρετε ἐν φθορά,ἐγείρεται ἐν ἀφθαρσία (Α’ Κορινθ, κὲφ 15 εδ.
42, δηλαδὴ συμβολίζει τὸν θάνατο καὶ τὴν ἀνάσταση τοῦ ἀνθρώπου), λέει ἡ
Γραφή…
Ἀπὸ τό βιβλίο "Οἰκογενειακὴ Ζωή, Λόγοι τοῦ π.Παισίου", Δ’ Τόμος, Ἐκδόσεις Ἱερὸ Ἡσυχαστήριο Εὐαγγελιστὴς Ἰωάννης ὁ Θεολόγος /πηγή
Ο λόγος που καθιέρωσε η Εκκλησία τα ψυχοσάββατα - Ο π. Παΐσιος έλεγε για τα μνημόσυνα
Ο λόγος που καθιέρωσε η Εκκλησία τα ψυχοσάββατα
Ο π. Παΐσιος έλεγε για τα μνημόσυνα.
Επιμέλεια Σοφία Ντρέκου
Το Σάββατο πριν από την Κυριακή της Πεντηκοστής, λέγεται «Σάββατο των Ψυχών» ή Ψυχοσάββατο. Είναι το δεύτερο από τα δύο Ψυχοσάββατα του έτους (το πρώτο επιτελείται το Σάββατο πριν από την Κυριακή της Απόκριας).
Ο λόγος που το καθιέρωσε η Εκκλησία μας, παρ' ότι κάθε Σάββατο είναι αφιερωμένο στους κεκοιμημένους, είναι ο εξής:
Επειδή πολλοί κατά καιρούς πέθαναν μικροί ή στην ξενιτιά ή στη θάλασσα ή στα όρη και τους κρημνούς ή και μερικοί, λόγω φτώχειας, δεν μπόρεσαν να έχουν τα καθιερωμένα μνημόσυνα, οι Πατέρες της Εκκλησίας μας θέσπισαν το μνημόσυνο αυτό και έχουν καθορίσει ξεχωριστή ημέρα της εβδομάδος γι’ αυτούς.
Όπως η Κυριακή είναι η ημέρα της αναστάσεως του Κυρίου, ένα εβδομαδιαίο Πάσχα, έτσι το Σάββατο είναι η ημέρα των κεκοιμημένων, για να τους μνημονεύουμε και να έχουμε κοινωνία μαζί τους. Σε κάθε προσευχή και ιδιαίτερα στις προσευχές του Σαββάτου ο πιστός μνημονεύει τους οικείους, συγγενείς και προσφιλείς, ακόμη και τούς εχθρούς του που έφυγαν από τον κόσμο αυτό.Την ημέρα αυτή φτιάχνουμε κόλλυβα και φέρνουμε πρόσφορο για τη θεία Λειτουργία, που αναγράφονται τα ονόματα των ζώντων και των κεκοιμημένων, τα οποία μνημονεύονται.
Το Ψυχοσάββατο πριν από την Κυριακή της Απόκρεω έχει το εξής νόημα:
Η επόμενη ημέρα είναι αφιερωμένη στη Δευτέρα Παρουσία του Κυρίου,
εκείνη τη φοβερή ημέρα κατά την οποία όλοι θα σταθούμε μπροστά στο θρόνο
του μεγάλου Κριτή. Για το λόγο αυτό με το Μνημόσυνο των κεκοιμημένων
ζητούμε από τον Κύριο να δείξει τη συμπάθεια και τη μακροθυμία του, όχι
μόνο σε μας αλλά και στους κεκοιμημένους αδελφούς μας, και όλους μαζί να
μας κατατάξει στη Βασιλεία Του.
- Κατά τα δύο μεγάλα Ψυχοσάββατα η Εκκλησιά μας μνημονεύει:
* Όλους εκείνους που πέθαναν σε ξένη γη και χώρα, σε στεριά και σε θάλασσα.
* Εκείνους που πέθαναν από λοιμική ασθένεια, σε πολέμους, σε παγετούς, σε σεισμούς και θεομηνίες.
* Όσους κάηκαν ή χάθηκαν.
* Εκείνους που ήταν φτωχοί και άποροι και δεν φρόντισε κανείς να τούς τιμήσει με τις ανάλογες Ακόλουθες και τα Μνημόσυνα.
Με αυτήν την πίστη αναθέτουμε στην αγάπη και στην αγαθότητα του Θεού «εαυτούς και αλλήλους», τους ζωντανούς αλλά και τους κεκοιμημένους μας και τα μνημόσυνα θεωρούνται ΥΨΙΣΤΗ ΜΟΡΦΗ ΑΓΑΠΗΣ προς τους αδελφούς που δεν είναι πια μαζί μας.
- Ψυχοσάββατο της Πεντηκοστής. Εορτάζει 48 ημέρες μετά το Άγιο Πάσχα.
Ο μακαριστός π.Παΐσιος έλεγε για τα μνημόσυνα.
- Γέροντα, οι υπόδικοι νεκροί (πλην των Αγίων) μπορούν να προσεύχονται;
-Έρχονται σε συναίσθηση και ζητούν βοήθεια, αλλά δεν μπορούν να βοηθήσουν τον εαυτό τους. Όσοι βρίσκονται στον Άδη μόνο ένα πράγμα θα ήθελαν από τον Χριστό: να ζήσουν πέντε λεπτά για να μετανοήσουν. Εμείς που ζούμε, έχουμε περιθώρια μετανοίας,ενώ οι καημένοι οι κεκοιμημένοι δεν μπορούν πια μόνοι τους να καλυτερεύσουν την θέση τους, αλλά περιμένουν από εμάς βοήθεια. Γι’ αυτό έχουμε χρέος να τους βοηθούμε με την προσευχή μας.
Μου λέει ο λογισμός ότι μόνο το δέκα τοις εκατό από τους υπόδικους νεκρούς βρίσκονται σε δαιμονική κατάσταση, και εκεί που είναι, βρίζουν τον Θεό, όπως οι δαίμονες. Δεν ζητούν βοήθεια, αλλά και δεν δέχονται βοήθεια! Γιατί, τι να τους κάνει ο Θεός; Σαν ένα παιδί που απομακρύνεται από τον πατέρα του, σπαταλάει όλη την περιουσία του και από πάνω βρίζει και τον πατέρα του. Ε, τι να το κάνει αυτό ο πατέρας του; Οι άλλοι όμως οι υπόδικοι, που έχουν λίγο φιλότιμο, αισθάνονται την ενοχή τους, μετανοούν και υποφέρουν για τις αμαρτίες. Ζητούν να βοηθηθούν και βοηθιούνται ΘΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΙΣ ΠΡΟΣΕΥΧΕΣ ΤΩΝ ΠΙΣΤΩΝ.
Τους δίνει δηλαδή ο Θεός μία
ευκαιρία, τώρα που είναι υπόδικοι, να βοηθηθούν μέχρι να γίνει η Δευτέρα
Παρουσία. Και όπως σε αυτή τη ζωή, αν κάποιος είναι φίλος με τον
βασιλιά, μπορεί να μεσοαλαβήσει και να βοηθήσει έναν υπόδικο, έτσι κι αν
είναι κανείς φίλος με τον Θεό, μπορεί να μεσολαβήσει στο Θεό με την
προσευχή του και να μεταφέρει τους υπόδικους από την μία φυλακή σε άλλη
καλύτερη, από το ένα κρατητήριο σε ένα άλλο καλύτερο. Ή ακόμα μπορεί να
τους μεταφέρει και σε ένα δωμάτιο ή σε διαμέρισμα.
Όπως
ανακουφίζουμε τους φυλακισμένους με αναψυκτικά κλπ που τους πηγαίνουμε,
έτσι και τους νεκρούς τους ανακουφίζουμε με τις ΠΡΟΣΕΥΧΕΣ ΚΑΙ ΤΙΣ
ΕΛΕΗΜΟΣΥΝΕΣ που κάνουμε για τη ψυχή τους. Οι προσευχές των ζώντων για
τους κεκοιμημένους και τα μνημόσυνα είναι η τελευταία ευκαιρία που δίνει
ο Θεός στους κεκοιμημένους να βοηθηθούν, μέχρι να γίνει η τελική Κρίση.
Μετά την δίκη δεν θα υπάρχει δυνατότητα να βοηθηθούν….
Ο Θεός θέλει να βοηθήσει τους κεκοιμημένους, γιατί πονάει για τη σωτηρία τους, αλλά δεν το κάνει, γιατί έχει αρχοντιά. Δεν θέλει να δώσει δικαίωμα στο διάβολο να πει: Πως τον σώζεις αυτόν, ενώ δεν κοπίασε; Όταν εμείς προσευχόμαστε για τους κεκοιμημένους, Του δίνουμε το δικαίωμα να επεμβαίνει. Περισσότερο μάλιστα συγκινείται ο Θεός όταν προσευχόμαστε για τους κεκοιμημένους παρά για τους ζώντες.
Γι’ αυτό και η Εκκλησία μας έχει τα κόλλυβα, τα μνημόσυνα. Τα μνημόσυνα είναι ο καλύτερος δικηγόρος για τις ψυχές των κεκοιμημένων. Έχουν τη δυνατότητα και από την κόλαση να βγάλουν τη ψυχή. Κι εσείς σε κάθε Θεία Λειτουργία να διαβάζετε κόλλυβα για τους κεκοιμημένους. Έχει νόημα το σιτάρι: Σπείρετε εν φθορά, εγείρεται εν αφθαρσία δηλαδή συμβολίζει το θάνατο και την ανάσταση του ανθρώπου, λέει η Γραφή…
- Γέροντα, αυτοί που έχουν πεθάνει πρόσφατα έχουν μεγαλύτερη ανάγκη από προσευχή;
Ο Θεός θέλει να βοηθήσει τους κεκοιμημένους, γιατί πονάει για τη σωτηρία τους, αλλά δεν το κάνει, γιατί έχει αρχοντιά. Δεν θέλει να δώσει δικαίωμα στο διάβολο να πει: Πως τον σώζεις αυτόν, ενώ δεν κοπίασε; Όταν εμείς προσευχόμαστε για τους κεκοιμημένους, Του δίνουμε το δικαίωμα να επεμβαίνει. Περισσότερο μάλιστα συγκινείται ο Θεός όταν προσευχόμαστε για τους κεκοιμημένους παρά για τους ζώντες.
Γι’ αυτό και η Εκκλησία μας έχει τα κόλλυβα, τα μνημόσυνα. Τα μνημόσυνα είναι ο καλύτερος δικηγόρος για τις ψυχές των κεκοιμημένων. Έχουν τη δυνατότητα και από την κόλαση να βγάλουν τη ψυχή. Κι εσείς σε κάθε Θεία Λειτουργία να διαβάζετε κόλλυβα για τους κεκοιμημένους. Έχει νόημα το σιτάρι: Σπείρετε εν φθορά, εγείρεται εν αφθαρσία δηλαδή συμβολίζει το θάνατο και την ανάσταση του ανθρώπου, λέει η Γραφή…
- Γέροντα, αυτοί που έχουν πεθάνει πρόσφατα έχουν μεγαλύτερη ανάγκη από προσευχή;
- Εμ, όταν μπαίνει κάποιος στη φυλακή, στην αρχή δεν δυσκολεύεται πιο πολύ; Να κάνουμε προσευχή για τους κεκοιμημένους που δεν ευαρέστησαν στον Θεό, για να κάνει κάτι και γι’ αυτούς ο Θεός. Ιδίως, όταν ξέρουμε ότι κάποιος ήταν σκληρός, γιατί μπορεί να ΝΟΜΙΖΟΥΜΕ ΟΤΙ ΗΤΑΝ ΣΚΛΗΡΟΣ, αλλά στη πραγματικότητα να μην ήταν- και είχε αμαρτωλή ζωή, τότε να κάνουμε ΠΟΛΛΗ ΠΡΟΣΕΥΧΗ, Θείες Λειτουργίες, Σαρανταλείτουργα για τη ψυχή του και να δίνουμε ελεημοσύνη σε φτωχούς για τη σωτηρία της ψυχής του, για να ευχηθούν οι φτωχοί «να αγιάσουν τα κόκκαλά του», ώστε να καμθεί ο Θεός και να τον ελεήσει.Έτσι ότι δεν έκανε εκείνος, το κάνουμε εμείς γι’ αυτόν. Ενώ ένας άνθρωπος που είχε καλοσύνη ακόμα και αν η ζωή του δεν ήταν καλή, επειδή είχε καλή διάθεση, με λίγη προσευχή πολύ βοηθιέται.
Έχω υπόψη μου γεγονότα που μαρτυρούν πόσο οι κεκοιμημένοι βοηθιούνται με την προσευχή πνευματικών ανθρώπων. Κάποιος ήρθε στο Καλύβι και μου είπε με κλάματα: Γέροντα, δεν έκανα προσευχή για κάποιο γνωστό μου κεκοιμημένο και μου παρουσιάστηκε στον ύπνο μου. Είκοσι μέρες, μου είπε, έχεις να με βοηθήσεις, με ξέχασες και υποφέρω! Πράγματι, μου λέει (ο προσκηνυτής) εδώ και 20 μέρες είχα ξεχαστεί με διάφορες μέριμνες και ούτε για τον εαυτό μου δεν προσευχόμουν.
- Όταν, Γέροντα, πεθάνει κάποιος και μας ζητήσουν να προσευχηθούμε γι’ αυτόν, είναι καλό να κάνουμε κάθε μέρα ένα κομποσχοίνι μέχρι τα σαράντα;
-
Άμα κάνεις κομποσχοίνι γι’αυτόν, βάλε και άλλους κεκοιμημένους. Γιατί
να πάει η αμαξοστοιχία στον προορισμό της με έναν μόνο επιβάτη, ενώ
χωράει και άλλους; Πόσοι κεκοιμημένοι έχουν ανάγκη οι καημένοι και
ζητούν βοήθεια και ΔΕΝ ΕΧΟΥΝ ΚΑΝΕΝΑΝ ΝΑ ΠΡΟΣΕΥΧΗΘΕΙ ΓΙ’ ΑΥΤΟΥΣ! Μερικοί,
κάθε τόσο, κάνουν μνημόσυνο μόνο για κάποιον δικό τους. Με αυτό το
τρόπο δεν βοηθιέται ούτε ο δικός τους, γιατί η προσευχή τους δεν είναι
τόσο ευάρεστη στο Θεό. Αφού τόσα μνημόσυνα έκαναν γι’ αυτόν, ας κάνουν
συγχρόνως και για τους ξένους.
-Γέροντα, οι νεκροί που δεν έχουν ανθρώπους να προσεύχονται γι’αυτούς βοηθιούνται από τις προσευχές εκείνων που προσεύχονται γενικά για τους κεκοιμημένους;
-Γέροντα, οι νεκροί που δεν έχουν ανθρώπους να προσεύχονται γι’αυτούς βοηθιούνται από τις προσευχές εκείνων που προσεύχονται γενικά για τους κεκοιμημένους;
★ Βίντεο: Ο Άγιος Παΐσιος
μιλάει για την μετά θάνατον ζωή, το πώς οι κατάρες επηρεάζουν τον
πνευματικό κόσμο του ανθρώπου και πως πρέπει να μνημονεύουμε τούς
νεκρούς.
- Και βέβαια βοηθιούνται. Εγώ, όταν προσεύχομαι για όλους τους κεκοιμημένους, βλέπω στον ύπνο μου τους γονείς μου, γιατί αναπαύονται από την προσευχή που κάνω. Κάθε φορά που έχω Θεία Λειτουργία, κάνω γενικό μνημόσυνο για όλους τους κεκοιμημένους. Αν καμιά φορά δεν κάνω ευχή για τους κεκοιμημένους, παρουσιάζονται γνωστοί κεκοιμημένοι μπροστά μου. Έναν συγγενή μου, που είχε σκοτωθεί στο πόλεμο, τον είδα μπροστά μου μετά τη Θεία Λειτουργία, την ώρα του μνημοσύνου, γιατί αυτόν δεν τον είχα γραμμένο με τα ονόματα των κεκοιμημένων, επειδή μνημονεύονταν στη Προσκομιδή με τους ηρωικώς πεσόντες. Κι εσείς στην Αγία Πρόθεση να μη δίνετε να μνημονευθούν μόνο ονόματα ασθενών, αλλά και ονόματα κεκοιμημένων, γιατί μεγαλύτερη ανάγκη έχουν οι κεκοιμημένοι!
Ο άνθρωπος μετά το θάνατο συνεχίζει να διατηρεί τις δυνάμεις της συνειδητότητάς του,
και μπορεί να συνεχίσει να επικοινωνεί με τον Θεό. Δεν εννοώ ότι η ψυχή
θα προσεύχεται στον Θεό ζητώντας αυτό ή εκείνο το αντικείμενο, ή αυτή ή
εκείνη τη χάρη. Όταν λέω προσευχή, εννοώ την ενέργεια που ενώνει τους
ανθρώπους με τον Θεό. - Και βέβαια βοηθιούνται. Εγώ, όταν προσεύχομαι για όλους τους κεκοιμημένους, βλέπω στον ύπνο μου τους γονείς μου, γιατί αναπαύονται από την προσευχή που κάνω. Κάθε φορά που έχω Θεία Λειτουργία, κάνω γενικό μνημόσυνο για όλους τους κεκοιμημένους. Αν καμιά φορά δεν κάνω ευχή για τους κεκοιμημένους, παρουσιάζονται γνωστοί κεκοιμημένοι μπροστά μου. Έναν συγγενή μου, που είχε σκοτωθεί στο πόλεμο, τον είδα μπροστά μου μετά τη Θεία Λειτουργία, την ώρα του μνημοσύνου, γιατί αυτόν δεν τον είχα γραμμένο με τα ονόματα των κεκοιμημένων, επειδή μνημονεύονταν στη Προσκομιδή με τους ηρωικώς πεσόντες. Κι εσείς στην Αγία Πρόθεση να μη δίνετε να μνημονευθούν μόνο ονόματα ασθενών, αλλά και ονόματα κεκοιμημένων, γιατί μεγαλύτερη ανάγκη έχουν οι κεκοιμημένοι!
Με αυτό το είδος προσευχής, οι νεκροί μπορούν να επικοινωνούν με ολόκληρη την ανθρώπινη φυλή, με τον ίδιο τρόπο που επικοινωνούμε και προσευχόμαστε για τις ψυχές των νεκρών. Γι’ αυτό έχουμε τα μνημόσυνα. Είναι ο τρόπος που χρησιμοποιούμε για να επικοινωνούμε, με τη χάρη του Αγίου Πνεύματος, με εκείνους που έχουν φύγει ήδη για το μεγάλο ταξίδι».
Ο θάνατος δεν μας χωρίζει!
Σοφία Ντρέκου/Αέναη επΑνάσταση
http://sophia-siglitiki.blogspot.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου