Η ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΑ ΤΟΥ ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΠΑΪΣΙΟΥ

Γεωργίου Κρασανάκη

Ο Γέροντας και τα παιδιά
Η αγάπη του προς τα παιδιά ήταν έκδηλη. Κάποτε βρέθηκα δίπλα του και θαύμασα την αγάπη πού έδειχνε σ' ένα δεκάχρονο αγόρι, τον Άνθιμο, πού ήταν το 11ο παιδί ενός πατέρα. Στο πρόσωπο του μικρού έβλεπε ένα πρόσωπο ιερό, σεβαστό, άξιο τιμής. Συζητούσε μαζί του και το δίδασκε, αφήνοντας όλους εμάς στο περιθώριο των ενδιαφερόντων του. Ομοίως έκδηλη ήταν και ή αγάπη του Γέροντα προς τον πολύτεκνο πατέρα, ό όποιος συνόδευε τον Άνθιμο. Αγάπη, λοιπόν, στο παιδί και την πολύτεκνη οικογένεια.
Ή αγάπη του Γέροντα προς τους πολύτεκνους δεν μεταφραζόταν σε αδιαφορία προς τους άτεκνους. Γι' αυτούς έλεγε: «Ό Θεός θέλει κάτι απ' αυτούς πού δεν έχουν παιδιά. Τους θέλει προστάτες των παιδιών πού δεν έχουν γονείς. Ξέρω κάποιο δικηγόρο πού δεν έχει παιδιά, αλλά βοηθά και φροντίζει πολλά απροστάτευτα παιδιά Υιοθέτησε μάλιστα κι ένα από τα παιδιά αυτά, το όποιο ακολούθησε το μοναχικό βίο». Φαίνεται έτσι καθαρά ότι ό Γέροντας σεβόταν τους πολύτεκνους για το υψηλό τους έργο, αλλά και παρακινούσε τους άτεκνους για έκδηλη αγάπη προς πάντα πού χρειάζεται βοήθεια.
Ιδιαίτερη αγάπη έτρεφε ό Γέροντας προς τα ειδικά παιδιά, τα όποια θεωρούσε αγία. Στην ερώτηση μου Τι θα πούμε σ' ένα πατέρα πού έχει ένα παιδί με βαριά νοητική ανεπάρκεια απάντησε: «Στον πατέρα αυτό να πείτε ότι το παιδί αυτό θα είναι πρώτο αγγελούδι στον Παράδεισο και δη αυτό θα βάλει κι αυτό και τους γονείς του, αρκεί να μην απελπισθούν, Θα λάβουν μισθό μάρτυρος». Λέγοντας αυτά ό Γέροντας ήταν τόσο κατηγορηματικός, πού έδιδε την εντύπωση ότι όλα αυτά είναι ήδη μία πραγματικότητα. Μήπως το ίδιο δεν μας δίδαξε και ό Κύριος λέγοντας: «Μακάριοι οι πτωχοί τω πνεύματι, ότι αυτών εστίν ή βασιλεία των ουρανών» (Ματθ. ε' 3).
Ό Θεός, έλεγε ό Γέροντας, δεν επιτρέπει δοκιμασίες, αν δεν βγει κάτι καλό απ' αυτές. Για τους εκ γενετής αρρώστους ένας λόγος παραπάνω. Και τόνιζε με έμφαση: «Όταν ό ανάπηρος δεχθεί την αρρώστια του με χαρά, ό Θεός θα τον κατατάξει με τους ομολογητές».
Την εξάρτηση του παιδιού από τη μάνα του έβλεπε σαν ευλογία. Έλεγε: «Όταν το παιδί θηλάζει μητρικό γάλα, θηλάζει αγάπη και σιγουριά. Από το μπουκάλι του γάλακτος πού θηλάζει θα περάσει αργότερα στο μπουκάλι του ποτού». Εδώ, πράγματι, ομιλεί ό Γέροντας ως έμπειρος ψυχολόγος. Κι αυτό, γιατί σύγχρονες ψυχολογικές έρευνες έδειξαν ότι τα παιδιά πού θηλάζουν τη μητέρα τους βιώνουν ένα αξιόλογο ευάρεστο συναισθηματικό κλίμα, το όποιο ευνοεί την άνθηση πολλών πνευματικών δυνάμεων και αρετών. Το αντίθετο δημιουργεί παιδιά δύσθυμα, κακόκεφα, ανασφαλή και φοβισμένα.
Ό Γέροντας τόνιζε και προέτρεπε τους γονείς να μη μαλώνουν τα παιδιά ποτέ τη νύκτα, γιατί είναι σκοτεινή και ό διάβολος τους φέρνει σκοτεινούς, κακούς λογισμούς. Αντίθετα, την ήμερα, με τις συναναστροφές, το παιδί θα ξεχάσει την τιμωρία. Πράγματι, ό φόβος του σκότους, όπως έδειξαν οι ψυχολογικές έρευνες, είναι πολύ διαδεδομένος και πολύ επικίνδυνος ιδιαίτερα κατά τα πρώτα χρόνια της ζωής του ανθρώπου.
Ή αγωγή των εφήβων, όπως έλεγε ό Γέροντας, είναι δύσκολη. Έλεγε: «Ή διδασκαλία του καλού στους έφηβους είναι δύσκολη, γιατί ή ηλικία αυτή είναι επαναστατημένη. Δεν είναι κατάλληλη για διδαχές. Το μυαλό των εφήβων είναι θολωμένο. Λείπει ή εμπειρία των μεγάλων, αλλά και το περιβάλλον δεν βοηθά τον έφηβο. Πολλές φορές δεν φταίνε ο! ίδιοι οι έφηβοι. Τα χάνουν, όταν ό ένας τους σφυρίζει από το ένα αυτί και ό άλλος από το άλλο». Δύσκολη, πράγματι, ή εφηβεία, ή ηλικία των προβλημάτων και των μεγάλων κρίσεων, από τις οποίες ό έφηβος πρέπει να εξέλθει υγιής, άθικτος και κοινωνικά ώριμος.